Bu haberde ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.
Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Kırmızı Et Stratejisi’nde hayvancılığa, özellikle de besiciliğe sağlanan desteklere geniş yer veriliyor. Kırmızı et üretiminin ve karkas verimliliğinin artırılması,sürdürülebilirliğin sağlanması için yapılan öneriler arasında hayvancılık desteklerinin asgari 3 yıllık belirlenmesi isteniyor.
Bölgeye göre kredi ve destek verilsin
Hayvancılık desteklerinin ve faiz indirimli kredilerin bölgesel bazda farklılaştırılması gerektiği ifade edilen Kırmızı Et Stratejisi’nde :”Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin belirli bir büyüklüğe ulaşıncaya kadar ilave olarak desteklenmesi,bölgesel bazda optimum hayvancılık işletme büyüklükleri belirlenerek bu işletmelere destek verilmelidir” görüşüne yer verildi.
Mazotta ÖTV,diğer girdilerde KDV düşürülsün
7 Haziran seçiminde tarımla ilgili en önemli vaatlerden birisi mazot fiyatının düşürülmesi Kırmızı Et Stratejisi’nde de yer aldı. Muhalefet partilerinin çiftçiye ucuz mazot taahhüdüne iktidar partisi AKP karşı çıkarak uygulanamaz olduğunu iddia etmişti.Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Kırmızı Et Stratejisi’nde “girdi masraflarının azaltılması için mazottaki ÖTV ile elektrik,gübre ve yemde uygulanan KDV oranlarının düşürülmesi” öneriliyor.
Tarım sektörüne verilen desteklerin önemli bir bölümünü hayvancılık destekleri oluşturuyor. Yem bitkilerinin üretiminden belgeli, damızlık kullanımının teşvik edilmesine kadar geniş bir yelpazede hayvancılığa destek veriliyor. Son yıllarda hayvancılık desteklerinin tarım destekleri içerisindeki payı ciddi oranda artış gösterdi. 2000 yılında hayvancılık desteklerinin tarımsal desteklemedeki payı binde 5 düzeyinde iken 2014’te bu oran yüzde 28.5’a ulaştı.
Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Kırmızı Et Stratejisi’nde de besi sektöründe destekler ve finansman konusuna geniş yer verildi. Hayvancılık destekleri genel olarak analiz edilmesinin yanı sıra besiciliğe doğrudan veya dolaylı sağlanan destekler ve düşük faizli yatırım ve işletme kredileri de mercek altına alınıyor.
İthalattan tedirgin olmasın diye besiciye destek verildi
Kırmızı Et Stratejisi’nde besiciliğe doğrudan verilen desteklerle ilgili şu değerlendirmeye yer veriliyor:” 2010 yılında sığır eti karkas fiyatlarında yaşanan yükselişi önlemek amacıyla alınan kırmızı et ithalat kararı sonrasında üreticilerde oluşacak tedirginliğin giderilmesi ve ithalat karşısında korunması amacıyla 2011 yılında ilk 6 aylık döneminde kesilen erkek sığırlar için destekleme verilmeye başlanmıştır.Bu destekleme 2012,2013 ve 2014 yıllarında, yılın tamamını kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Uygulamanın ilk 3 yılında kesilen erkek sığır başına 200 lira olarak uygulanmıştır.Üreticiler arasında desteklemeye olan farkındalığın zaman içerisinde artması ile 2012,2013 ve 2014 yıllarında başvuru sayısı ve destekleme miktarları artmıştır. Destekleme sonuçları,ülkemizde büyükbaş hayvan besiciliğinin yapısı hakkında önemli göstergeler sunmaktadır. İç Anadolu,Ege ve Marmara Bölgesi destekten yüzde 70 pay almıştır. İklim ve coğrafi koşulları besiye uygun olması ve besilik yem materyaline ulaşımın daha ucuz ve kolay olması nedeniyle bu bölgelerde entansif besicilik yoğun olarak yapılmaktadır.Bu nedenle et entegre tesisleri de bu bölgelerde yoğunlaşmıştır ve pazara ulaşım daha kolaydır.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nin daha çok besilik materyal üretiminde etkili olduğu bilinmektedir. İklim koşulları,hayvancılık kültürü ve coğrafi yapı ise entansif besiye çok uygun değildir.Hayvancılıkla ilgili sanayi kuruluşlarının(süt,et ,yem)sayı ve niteliğinin düşük olması,hayvancılığın mera,meraya dayalı ve mevsimsel yapılması da besiciliğin geri planda kalmasına neden olmuştur. Bu bölgelerde sektörün geliştirilmesi,üretimin artırılması adına bölgesel olarak değişik üretim ve destekleme modelleri geliştirilebilir.”
Destekler kaçak kesimi azalttı
Besi hayvan kesimine verilen desteğin onaylı kesimhane sayısını artırırken, kaçak kesimi de azalttığı vurgulanan Kırmızı Et Stratejisi’ne göre, yapısal reformların gerçekleştirilmesi için verilecek desteklemelerle ilgili öneriler şöyle: “Bölgesel bazda yeterli kapasite büyüklüğüne sahip süt ve kırmızı et işleyen yerlerde,bu alanda kullanılacak kaynağın hayvan pazarlarının, kesimhanelerin rehabilitasyonu ile hayvan sağlığı ve refahı konularına yönlendirilmesi daha etkili olacaktır.
Canlı hayvan pazarları, damızlık ve kırmızı et üretici birliği üyelerini bir araya getirecek şekilde aracıların devreden çıkarıldığı bir yapıya kavuşturulmalıdır.Buna göre damızlık birliği üyeleri besilik olarak satılacak buzağı,dana sayılarını birliklerine bildirmeli.,bu bilgiler Türkiye genelinde kırmızı et üretici birliklerince paylaşılarak belirlenen tarihlerde ilgili hayvan pazarında kırmızı et üretici birliği üyelerine satışı yapılmalıdır. Tüm büyükbaş ve küçükbaş hayvan satışları birlikler üzerinden yapılarak online olarak il müdürlüklerine ve ticaret borsalarına bildirimlerinin yapılması sağlanmalı. Kesime gidecek hayvanların kesimhaneye nakli ve karkasının pazarlanması üretici birliği aracılığıyla sağlanmalı. Karkaslar üzerine birliğin ve çıktığı işletmenin logosu mutlaka belirtilmeli. Bu şartları sağlamak üzere ilgili mevzuatlar yenilenmeli.Bu yapıyı tesis etmek adına damızlık-süt ve üretici birliklerine hibe destekleri,üreticilere ise özel prim verilebilir.”
Kırmızı et üretimini artıracak desteklerle ilgili sorunlar ve çözümler
SORUN:Kırmızı et üretiminin ve karkas verimliliğinin artırılması, sürdürülebilirliğin sağlanması
ÇÖZÜM:
— Kırmızı et üretiminin artırılabilmesi için büyükbaş besicilikte,birim başı karkas et verimliliği yüksek, et ve kombine verim yönlü hayvanların kullanılmalı.
–İşletmesinin ihtiyacı olan kaba yemi üreten,ve 7veya sözleşmeli üretim metoduyla tedarik eden işletmelere faiz indirimli kredilerde ilave faiz indirimi sağlanması.
— Besi materyali tedarikinde önem arz eden Erzurum,Kars ve Ardahan gibi yayla hayvancılığının yoğun yapıldığı illerde bu tip yetiştiriciliği artırmaya yönelik desteklemeler geliştirilmeli.
— Hayvancılık desteklerinin asgari 3 yıllık olarak belirlenmesi.
–Besiye alacağı sığırları 2-4 aylık yaşlardan itibaren süt işletmelerinden temin eden ve besi sonu kestiren(hayvanın doğumundan ölümüne 2 işletme değiştirmesi şartı ile) besi işletmelerine maliyet yüklerini azaltmak adına özel destek verilmeli.
— Girdi masraflarının azaltılması için mazottaki ÖTV ile elektrik,gübre ve yemde uygulanan KDV oranlarının düşürülmesi.
— Hayvancılık desteklerinin ve indirimli faizli kredi uygulamalarının bölgesel bazda farklılaştırılması.
— Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin belirli bir büyüklüğe ulaşıncaya kadar ilave olarak desteklenmesi.
SORUN:Kültür ırkı canlı hayvan tedarikinde dışa bağımlılığın azaltılması
ÇÖZÜM:
— Holstein, Simmental,Jersey gibi kültür ırkı hayvanlarla,hijyen ve diğer nitelikler bakımından(materyalin genetik değeri gibi) başarılı olduğu, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından belgelendirilmiş/onaylanmış,orta-büyük kapasitelerle damızlık süt sığırcılığı yapan ve kapasitesini artırmak istemeyen işletmelerin, ihtiyaç fazlası iyi koşullarda bakılmış kültür ırkı buzağı,dana,düve,tosun gibi hayvanlarını TİGEM(Tarımsal İşletmeler Genel Müdürlüğü) ve /veya Damızlık Sığır Yetiştiricileri İl Birlikleri, Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri gibi örgütlere pazarlayabilmesine yönelik yapının kurulması,bu yolla yurt içinde hayvan tedarik merkezlerinin kurulmasının temellerinin atılması.
SORUN: Teminat problemi yaşayan küçük ve orta ölçeklerle besicilik yapan üreticilerin finans kaynaklarına erişiminin kolaylaştırılması.
ÇÖZÜM:
— Teminat yetersizliği nedeniyle krediye erişim sorunu yaşayan üreticilerin,et sanayi,et işleme tesisleri,mandıralar,perakende zincirler vb. ile “sözleşme” imzalaması ilgili tedarikçinin talep ettiği ırk ve yetiştirme koşulları ile arza uygun üretim yapması, söz konusu tedarikçinin, sözleşmeli üreticisine kefil olmasıyla üreticinin krediye erişiminin kolaylaşması, sözleşmeli üretime yüzde 100 indirimli kredi verilmesi.Bu kapsamda üreticiye ayni olarak sağlanacak hayvanların rehin kabul edilmesi, başka teminat istenmemesi.
— Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından sözleşmeli üretim modeli ile ürün alan et sanayicisi/işleme tesisleri/ entegre tesisler/mandıralar/perakende zincirlere özel destekleme,vergi avantajı,hibe vb. gibi uygulamaların geliştirilmesi.
— Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından sözleşmeli üreticilere özel destekleme, hibe,,faiz indirimi vb. uygulamaların geliştirilmesi.
SORUN: Destek ödemeleri ve sübvansiyonlu(faiz indirimli) kredi uygulamalarının etki analizi.
ÇÖZÜM:
— Kısa vadede,hijyen,kalite ve kayıtlılık sağlayan besilik erkek sığır desteklemelerinin sürdürülmesi.
— Destek ödemeleri ve indirimli faiz uygulamalarının, uygulamadan öncesi ve sonrasında ülke tarımına,ekonomiye,sosyo- kültürel yapımıza vb. etki analizlerinin yapılabilmesi için ilgili kurum ve kuruluşların ortak strateji,veri paylaşımı,veri analizi gibi çalışmaları Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı koordinasyonunda birlikte yürütülmesi.
Besilik Erkek Sığır Desteklemesi
Yıl Hayvan Sayısı İşletme Sayısı Ödeme Tutarı(Bin TL)
2011* 205.646 32.768 58.514
2012 858.871 124.220 238.211
2013 1.214.600 153.245 327.760
2014 1.207.237 191.171 237.040
* İlk 6 Ay
Kaynak. Hayvancılık Genel Müdürlüğü
Bu haber ile ilgili yapılan yorumlar