Devlet ithal hayvan ticareti ile hayvancılığı geliştirebilir mi?

Tarım ve Orman Bakanlığı önce 2024 yılında 600 bin baş besilik hayvan ithalatının planlandığını açıkladı sonra 5 yıllık yol haritasını. Desteklerde önemli değişiklikler yapılacağını duyurdu. İlk ithal hayvanlar yola çıktı. Kilosu 3,90 dolara alınan besilik danalar üreticiye kilosu 6 dolardan satılacak. Elde edilecek gelirle de hayvancılık geliştirilecek.

Türkiye, 2010 yılından bu yana kesintisiz olarak canlı hayvan ve kırmızı et ithalatı yapıyor. Bugünlerde yine ithalatla ilgili yoğun bir telaş var. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2024 yılı için planladığı 600 bin baş besilik dana ithalatının ilk aşamasında 251 bin baş için ithalat izni verildi. İthalatı sadece Et ve Süt Kurumu yapacak. Uruguay’dan ilk gemi yola çıktı. Gemide 11 bin baş hayvan olduğu ifade ediliyor.

Uruguay’dan besilik danaların kilosu 3,90 dolardan satın alındı. Besilik danalar, döner sermaye ve gümrük masrafları dahil üreticiye kilosu 187 liradan yani 6 dolardan satılacak.

Et ve Süt Kurumu yetkilileri ile konuştum. Yurt içinde besilik dana fiyatının kilo başına 220 lira olduğunu belirterek bu ithalatın regülasyon amacıyla yapıldığını makul olan fiyatın 200-210 lira olduğunu hatırlattı. Yetkililer, Brezilya’dan alınacak besilik danaların fiyatının ise kilo başına 3,78 dolar olduğunu ifade etti.

İthal hayvan geliri ile hayvancılık geliştirilecekmiş!

Et ve Süt Kurumu yetkilileri, ithal besi danası ile yerli besi danası arasında ciddi fiyat farkı olmasına rağmen etin aynı fiyata satıldığına dikkat çekerek bu ithalatla yapılmak istenen amacı şöyle ifade etti: “Bildiğiniz gibi ithalata dayalı üretim cazibeli olduğu sürece talep artar ve iç üretime baskı yapar. Oradan bakmak yerine iç piyasadaki besilik ne kadardır ve içerden mal bağlayan ile ithal tedarik eden arasındaki fark nedir ve bu durum sürdürülebilir mi? Yani içerden kilosunu 220 liradan alıp besleyen ile dışarıdan 130-140 liraya alıp besleyen günün sonunda aynı fiyata satıyordu. Bu durum ithalat talebini arttırdığı gibi içerde de daralmaya neden oldu. Bugün besilik dana açığının arkasındaki en büyük nedenlerden biri de maalesef bu durumdur. Bakanlık bu yüzden yani regülasyon amacıyla bize bu görevi vermiştir. Amaç farkı kapatıp bu ticaretin sağladığı gelir ile hayvancılığı geliştirmektir.”

İthalattan gelen para ile ailelere gebe düve verilecek

Et ve Süt Kurumu’nun ithalattan elde ettiği gelir ile kırsalda yaşayan ve hali hazırda geçimini hayvancılık ile sağlayan, altyapısı uygun olan ailelere bir yıl sonra kesimlik dana karşılığında 10 baş gebe düve vermesi gerektiğini belirten yetkililer, hayvancılığın gelişmesi ve sürünün ihtiyaç nispetinde optimize edilmesi gerektiğine dikkat çekiyor.

Bu anlayışla ithalat bitmez

Türkiye eğer hayvancılığı ithal ettiği besi danalarının ticareti ile geliştirecekse ithalat hiçbir zaman bitmez. Et ve Süt Kurumu yöneticilerinin söylediğine göre devlet gidip Uruguay’dan, Brezilya’dan besilik hayvan alacak ve Türk çiftçisine satacak. Bu satıştan elde ettiği gelirle de hayvancılığı geliştirecek. Acaba bu yolu deneyen ve hayvancılığını geliştiren bir tek ülke var mı?

Brezilya’dan, Uruguay’dan besilik dana getirerek çiftçiye satacağınıza, Kars, Erzurum, Ağrı gibi besilik hayvan üretim merkezlerinden veya ülkenin her yerinde süt hayvancılığı yapan yetiştiricilere doğrudan destek vererek besicilerin dana ihtiyacını karşılasanız hayvancılık gelişmez mi?

İthal besi ticaretinden elde edilecek gelirle hayvancılığı geliştirme anlayışı Türkiye’yi yıllarca ithalata mahkum etmek istiyor. Bu anlayışla ithalat bitmez ve hayvancılıkta gelişmez.

İthalat fiyatları düşürmedi artırdı

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2024 yılında 600 bin baş besilik sığır ithalatı yapılmasının planlandığını duyurduğundan bu yana karkas et fiyatı artıyor. Çünkü bir yandan yem başta olmak üzere maliyetler artarken bir yandan da işletmelerde yeterince hayvan yok. İthal edilecek besi danaları en az 8-10 ay beslendikten sonra kesime gidecek. Gelecek hayvanlar kısa vadede fiyatları düşüremez.

Ulusal Kırmızı Et Konseyi’nin 29 Şubat 2024 tarihli piyasa verilerine göre, dana bıçak yağsız etin kilosu (Et ve Süt kurumu kesimleri hariç tutulduğunda) ortalama 324 lira. Et ve Süt Kurumu kesimleri dahil edildiğinde 304 lira. Geçen aya göre yüzde 20,8 geçen yıla göre yüzde 85 artış var.

Ramazan öncesi Tarım ve Orman Bakanlığı ve Rekabet Kurumu fiyat artışı konusunda besicilere gözdağı vererek fiyatları fırsatçıların artırdığını söylese de besicilere göre fiyat daha da artacak. Kırmızı et fiyatını Bakanlığın ve ithalatı yapan Et ve Süt Kurumu’nun yanlış politikaları sonucunda arttığı iddia ediliyor.

Özetle, Türkiye hayvancılıkta girdiği ithalat sarmalından bir türlü kurtulamıyor. Belki de kurtulması istenmiyor. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın 26 Şubat Pazartesi günü açıkladığı 5 yıllık “Hayvancılığın Yol Haritası” ithalatla gölgelenmesin dedim. Ama yapılan ithalat ve bu ithalatla hayvancılığın geliştirileceği söylemi daha baştan gölgelemiş oldu.

ESK’dan ithal besi hayvanı alacaklar ne yapacak?

Et ve Süt Kurumu, Uruguay’dan ithal ettiği ve üreticilere satışını yapacağı besi danaları ile ilgili 29 Şubat 2024 tarihinde “İthal Besilik Sığır Satışı Yapılacaktır” başlığı ile bir duyuru yayınladı.

Duyuruda şu bilgilere yer verildi

1- Kurumumuzca ithal edilen erkek besilik sığırların satışı yapılacaktır.

2- İthal edilecek besilik sığırlar, etçi ve kombine ırkların saf veya kendi aralarındaki melez erkekleri olacaktır.

3- İthal besilik sığır satışı için gerekli olan evraklar aşağıda belirtilmiş olup söz konusu evraklar, sözleşme imzalama aşamasında ilgili kombina müdürlüklerimize teslim edilecektir.

a-Sözleşme bedelinin yatırıldığına dair dekont,
b- Dilekçe ve Taahhütname: Besici tarafından imzalanmış ve noter onaylı taahhütnamenin aslı
c-Vekaletname: Besici/firma tarafından kurumumuza verilecek yetkilendirme vekaletnamesinin aslı veya fotokopisi,
d- Damga vergisinin ödendiğine dair dekont,
e- Gerçek kişi olması halinde nüfus cüzdan fotokopisi ve imza beyannamesi, tüzel kişi olması halinde imza sirküleri, sözleşmenin vekaleten imzalanması halinde vekaletname ve vekilin imza beyannamesi,
f- Karantina Yeri ve İşletme Uygunluk Belgesi: İl /İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden onaylı ve müracaat tarihinden en fazla bir (1) ay önce alınmış belge.