Ukrayna’dan Türk domates ve salatalığına damping soruşturması

Ukrayna Ekonomi Bakanlığı, Türkiye’den bu ülkeye ithal edilen taze domates ve taze salatalığın dampingli olduğu ve yerli üreticiye zarar verdiği iddiası ile anti-damping soruşturması açtı. Ukrayna’nın Resmi Gazetesi’nde 17 Nisan 2024 tarihinde yayımlanan tebliğe göre, Ukrayna Ekonomi Bakanlığı yerli üreticilerin başvurusunu değerlendirerek Türkiye menşeli “taze salatalık” ve “taze domates” (GTİP: 0707.00 ve 0702.00) ithalatına karşı anti-damping soruşturması başlatıldı.

Soruşturma ile ilgili olarak Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı ihracatçı birliklerine yazı göndererek konu hakkında bilgi verdi ve soruşturma için neler yapılması gerektiği belirtildi.

Bakanlığın yazısında, Ukrayna Ekonomi Bakanlığının yürüteceği soruşturmaya taraf olmak isteyenlerin taleplerini soruşturma açılış bildiriminin Ukrayna Resmî Gazetesi’nde yayımlanmasından itibaren 30 takvim günü içinde, soruşturmaya ilişkin hazırlayacakları bilgi ve belgeleri ise açılış bildiriminin Ukrayna Resmî Gazetesi’nde yayımlanmasından itibaren 60 takvim günü içinde Ukraynaca dilinde yazılı olarak soruşturma otoritesine sunmaları gerektiği belirtiliyor.

Ukraynalı üreticiler şikayetçi oldu

Ukrayna Resmi Gazetesi’nde 17 Nisan 2024’te yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti’nden Ukrayna’ya taze salatalık ve taze domates ithalatına ilişkin anti-damping soruşturmasının ihlali ve yürütülmesine ilişkin tebliğ” de 10 üretici – şirketin şikayet başvurusu yaptığı ve sundukları belgeler doğrultusunda soruşturma açıldığı ifade ediliyor.

Şikayette, Türkiye Cumhuriyeti’nden Ukrayna’ya taze salatalık ve taze domates ithalatının, ulusal üreticiye zarar verebilecek hacimlerde ve koşullar altında gerçekleştirildiği iddia edildi. Tebliğde; özellikle araştırma dönemine (2019 – 2022) ilişkin şikayet materyallerine göre:
– Türkiye Cumhuriyeti’nden yapılan dampingli ithalat hacminin mutlak anlamda arttığı,
– Dampingli ithalat fiyatlarının şikayet için başvuranların fiyat seviyesinden düşük olduğu,
– Başvuru sahibinin mali ve ekonomik faaliyetinin ana göstergelerinin dinamiklerinin analizi, bir dizi göstergede bozulma olduğu, üretim hacimlerinde, iç pazardaki satış hacimlerinde ve tüketim payında azalma, mal satışından elde edilen mali gelirin azalması, kârlılığın azalması, personel sayısında ve emeğin üretkenliğinde azalma, likiditede azalma olduğu bilgisine yer veriliyor.

Anti-damping soruşturması nedir?

Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan “İthalatçı ve İhracatçılar İçin El Kitapçığı” nda anti damping soruşturması ile ilgili özetle şu bilgilere yer veriliyor:

Dünya Ticaret Örgütü(DTÖ) kuralları, tüm üye ülkelere, yerel endüstrilerini yabancı ihracatçıların “haksız” ticaret uygulamalarına karşı korumaları için gerekli önlemleri alma imkanı tanımaktadır. Dampingli ihracat, söz konusu haksız ticaret uygulamalarından biridir. Eğer ithalatçı ülke, yürüttüğü anti-damping soruşturması sonucunda; bir ürün ithalatının dampingli olduğunu ve bu dampingli ürün ithalatının, “benzer ürün” ün yerel üreticilerine zarar veya zarar tehdidi arz ettiğini veya bir üretim dalının kurulmasını fiziki olarak geciktirdiğini, belirlerse, söz konusu ithalata anti-damping vergisi veya fiyat taahhüdü şeklinde anti-damping önlemleri uygulayabilir.

Anti – damping soruşturmalarında yetkili makamlar, dampingin ve zararın (veya zarar tehdidinin) varlığını ve büyüklüğünü, ayrıca bunlar arasındaki nedensellik bağını inceleyerek, gerekli görüldüğü takdirde dampingin önlenmesi ya da telafi edilmesi amacıyla anti-damping önlemi alırlar. Anti-damping soruşturmaları, normal şartlarda, yerli üretim dalı tarafından ya da yerli üretim dalı adına yapılan yazılı bir başvuru üzerine başlatılır. Ancak, anti-damping soruşturmalarını yürütme yetkisine sahip makamlar, herhangi bir başvuru olmadan da soruşturmayı başlatabilirler. Her iki durumda da soruşturmanın açılabilmesi için gerekli olan koşul ise dampinge, zarara ve bunlar arasındaki nedensellik bağına ilişkin yeterli delilin bulunmasıdır.