Et üreticide 16, markette 50 lira…

·

13 Ekim 2011

·

Bu haberde ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.

Et üreticide 16, markette 50 lira…

13 Ekim 2011

·

Ali Ekber Yıldırım

·

Haber

Güncelleme: Şub 20, 2024

Kurban bayramı öncesinde Türkiye bir kez daha yükselen et fiyatını tartışıyor. Tarım,Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı ülkede yeterince kurbanlık hayvan olduğunu bu nedenle bir sıkıntı yaşanmayacağını açıkladı. Besiciler maliyetinin altında canlı hayvan satmaktan şikayetçi olurken, tüketiciler ise yüksek et fiyatı nedeniyle et alamamaktan yakınıyor.
Et ve canlı hayvan ithalatında uygulanan gümrük vergi oranının sık sık değiştirilmesi, dolar ve Avro’daki hızlı yükselme ithalatta da ciddi sıkıntılara neden olurken, hükümet Fransa ve Almanya’dan kasaplık canlı hayvan ithalatına izin vererek fiyatları kontrol altında tutmaya çalışıyor.

Dünyada kırmızı et üretimi yetersiz
Banvit Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Görener, artan nüfusun talebini karşılayacak kırmızı et üretiminin olmadığını bu nedenle önümüzdeki 10 yıl dünyada kırmızı et fiyatının yükselme trendi içinde olacağını söyledi.

Kurban kesimi yerine bağış
Kurban fiyatının yüksek olması, yeterli kurban bulunamaması nedeniyle kurban kesimi yerine bağış tercih ediliyor. Bu nedenle kurban kesimi azalacağı için bayramdan sonra et fiyatında düşme beklenmiyor.

Ali Ekber Yıldırım
İZMİR– Yaklaşan kurban bayramı öncesinde Türkiye, yükselen et fiyatını tartışıyor. Geçmiş yıllarda kurban kesimi nedeniyle bayramdan sonra et talebinin azalması nedeniyle yaşanan fiyat düşüşü bu yıl beklenmiyor. Dövizdeki artış hem yerli hem de ithal etin fiyatını artırdı.
Avro’daki artış Avrupa’dan yapılan canlı kasaplık hayvanın fiyatını artırırken, dolardaki artış ise özellikle Uruguay, Avustralya’dan yapılan ithal karkas ette fiyat artışına neden oldu. Dövizdeki yükselme dolaylı olarak yerli etin fiyatını da artırdı. Yem hammaddelerinde dışa bağımlı olan Türkiye, dövizdeki artışa bağlı olarak daha pahalıya ithalat yapmaya başladı. Yem firmaları bu artışı fiyata yansıtınca yerli besicinin maliyeti yükseldi ve et fiyatı arttı. Son bir ayda karkas etin kilosu 13 liradan 16 liraya kadar yükselirken, perakende satışlarda etin kilosu türüne göre 30 ile 50 lira seviyesine çıktı.
Fiyatları kontrol altına almak için hükümet iki önlem aldı. İlk olarak kasaplık canlı hayvan ithalatında alınan gümrük vergi oranını yüzde 30’dan yüzde 15’e indirdi. İkinci önlem olarak Türkiye’ye yakın olan ve yeterli miktarda hayvanı olan Fransa ve Almanya’yı ithalata açtı. Bu iki önlem fiyat düşüşünü sağlamadı ancak muhtemel fiyat artışını engellemiş oldu.
Yeni bir fiyat artışı beklenmiyor
Kurban bayramına odaklanan hayvancılık sektörü yakın zamanda et fiyatında yeni bir artış beklemiyor. Temmuz ayı başında karkas et ithalatında gümrük vergisinin yüzde 60’tan yüzde 75’e çıkarılması ve dövizdeki artışa bağlı olarak son 3 ayda kademeli olarak artan et fiyatında yakın zamanda yeni bir artış beklenmiyor. Piyasada halen yerli etin kesim fiyatı kilo başına 14-17 lira arasında değişirken karkas ithal etin kilosu 16 lira civarında. Besilik dananın canlı fiyatı ise 11 lira civarında.
Yeterli kurban var
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, Türkiye’de herkese yetecek kadar kurbanlık olduğunu belirterek, kurbanlık sıkıntısı yaşanmayacağını açıkladı. Trakya Bölgesi’nin şaptan ari bölge olması nedeniyle Anadolu’dan buraya hayvan geçişinin yapılamadığını ve sıkıntı olmaması için bir miktar kurbanlığın Trakya’ya ithal edileceğini belirten Eker, Türkiye’nin 11,5 milyon sığır varlığının yüzde 30’nun kasaplık olduğunu, koyun varlığının da 30 milyon civarında bulunduğunu, bunun da yaklaşık yarısının kasaplık olduğunu , Türkiye’nin ihtiyacı kadar, hatta ihtiyacından daha fazla hayvan sayısına sahip olduğunu sözlerine ekledi.
Et ve Balık kurbanlık ithal edecek
Et ve Balık Kurumu Trakya Bölgesi’nde kurbanlık sıkıntısı olmaması için 16 bin büyük baş kurbanlık ithal edecek. Ürdünlü Hicazi firmasının getireceği canlı hayvanların kilosu 5.07 dolardan ( yaklaşık 10 lira)alındı. Geçen yıl 450 kilonun üzerindeki kurbanlıkları satamayan Et ve Balık Kurumu bu yıl hem yerli hem de ithal kurbanlıklar için 450 kilo sınırı koydu. Et ve Balık Kurumu Genel Müdürü Bekir Ulubaş, kurban bayramına bir hafta 10 gün kala ihalesini yaptıkları 16 bin büyük baş ithal kurbanlıkların Lüleburgaz’a geleceğini belirterek: “ Trakya Bölgesi’nin özel durumu nedeniyle, vatandaşlarımızın sıkıntı yaşamaması için bu ithalatı yapıyoruz. Ayrıca yerli besicilerimizden de kurbanlık hayvanı kilosu 9 liradan alıyoruz. Lüleburgaz’a getiren her besiciden kurbanlık alacağız. Anadolu’da kurban alımımız yok” dedi. Vatandaşın iri hayvanları almak istemediğini geçen yıl 6 bin civarında kurbanlığı iri olması nedeniyle satamadıklarını hatırlatan Ulubaş: “Biz vatandaşın talebi doğrultusunda hayvan alımı yapıyoruz” diye konuştu.
Et ve Balık Kurumu’nun dövizdeki artış ve karkas et fiyatındaki artışa bağlı olarak et ürünlerine 1 ile 4 lira arasında zam yapmak durumunda kaldığını hatırlatan Bekir Ulubaş,besiciden kilosu 14 liradan karkas et aldıklarını, Et ve Balık Kurumu ile sözleşme yaparak üretim yapan besiciye kiloda 30 kuruş fark ödediklerini söyledi. Karkas etteki fiyat artışının et ürünlerine yansımasının doğal olduğunu ancak yakın zamanda ette yeni bir fiyat artışı olmayacağını söyleyen Bekir Ulubaş, kurban bayramı sonrasında da et fiyatında ciddi bir düşüş beklenmemesi gerektiğini sözlerine ekledi.
Doğu’da yeterli hayvan var
Ankara Çubuk’ta besicilik yapan Özkan Acar, son bir haftada Erzurum, Kars, Ardahan ve bölgedeki tüm besicileri gezdiğini ve bölgede yeterli hayvan olduğunu belirterek, besilik dananın kilosunun 11 lira civarında satıldığını söyledi. Buradan aldıkları hayvanları 10 ay besledikten sonra kilosunu 14 liradan sattıklarını anlatan Özkan: “Yemdeki fiyat artışları nedeniyle bu işten para kazanmamız mümkün değil. Fakat kullandığımız banka kredilerini sürdürebilmek için bu işi yapıyoruz. Biz üreticiden 11 liradan alıp besliyoruz ve kilosunu 14 liraya satıyoruz. Bizim 14 liradan sattığımız et marketlerde 30- 40 liraya hatta 50 liraya satılıyor. Et fiyatındaki artışın nedeni kesinlikle üretici değil. Üretici ucuza satıyor. Zararına satıyor. Marketlerin fahiş fiyattan satarak yüksek karlar elde etmesi nedeniyle tüketici de pahalıya et almak zorunda kalıyor. Bu işin çözümü marketlerin denetlenmesinden geçiyor. Marketlerde denetim yapılarak aşırı kar hırsı engellenirse et fiyatı düşer. Ayrıca besicilerin yemde desteklenmesi gerekir. Asıl sorun yem fiyatındaki artış ve marketlerin yüksek kar yapması.”diye konuştu.
Almanya ve Fransa’dan besi hayvanı ithal edilmeli
İzmir Tarım Grubu Yürütme Kurulu Üyesi Hüseyin Özşenoğulları, geçen hafta Kars’ta olduğunu ve burada 70-80 bin baş dana olduğunu ancak fiyatın çok yüksek olduğunu söyledi. Üreticinin besilik danayı canlı olarak 11 liradan sattığını hatırlatan Özşenoğulları: “Bu fiyata danayı alan besici ciddi zarar eder. Dananın canlı fiyatı 9 lirayı geçmemesi lazım. Birde araya 3-4 aracı girince fiyat otomatikman artıyor. Kimse maliyet hesabı yapmıyor. Besicide karkas etin fiyatı 14 ile 16 lira arasına sıkıştı. Bakanlık, Fransa ve Almanya’yı kasaplık canlı hayvan ithalatına açtı. Fakat, besilik hayvan ithalatına izin verilmiyor. Besilik hayvan ithalatına açılmazsa fiyatların aşağı çekilmesi çok zor” diye konuştu. Yem maliyetinin çok yükseldiğini vurgulayan Hüseyin Özşenoğulları, canlı besilik dananın kilosunu 11 liradan alan besici 7 ay besledikten sonra dana karkas etin kilosunu 16 liranın altında satamaz duruma geldiğini söyledi. Bu fiyattan alınan karkas etin tüketiciye perakende de yüksek fiyatla ulaştığını bu nedenle yem maliyetinin düşürülmesi gerektiğini belirtti. Besicilere kısa bir süre ödenen hayvan başına 300 liralık desteğin de tekrar verilmesi gerektiğini vurgulayan Özşenoğulları küçükbaşta bıçak kesim fiyatının 23 lira civarında olduğunu söyledi. Özşenoğulları: “Kuzu bulmak çok zor. Konya ve bölgesinde koyunların ağırlığı 40-50 kilo. Bunların satılması çok zor. Hicazi firması bu hafta bir gemi ile 70 bin koyun getirdi. Bu ithalat küçükbaş hayvan etinde piyasayı bir miktar dengeler. Fakat kuzuda çok ciddi problem var ve bu konuda hiçbir adım atılmıyor.”dedi. Özşenoğulları, vatandaşın kurbanda danadan yana tercihini kullanacağını, bu nedenle danaya talebin yüksek olacağını, daha şimdiden kapora yatırıp dana kestirmek için sıraya girenler olduğunu sözlerine ekledi.
Fransa ithalatı rahatlattı
Et Üreticileri Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Aydos Et ve Gıda Ticaret ve Sanayi Ltd. Şirketi Sahibi Mustafa Albayrak, kurban bayramı öncesinde et fiyatında yükselme beklemediğini belirterek DÜNYA’ya şu bilgileri verdi: “Dünyadaki fiyat artışı Türkiye’yi çok etkilemez. Çünkü Türkiye’de et fiyatı zaten çok yüksek. Etin 3 dolar olduğu bir ülkede 4 dolar olması Türkiye’yi etkiler mi? Etkilemez. Türkiye’de zaten 9-10 dolar. Türkiye’de et fiyatını içerde alınan kararlar etkiler. Temmuz’daki yüzde 15 vergi artışı ve ayrıca Avro’daki artış et fiyatını artırdı. Vergi düşüşü ile karkas etin fiyatı 14.5 liradan 16 liraya çıktı. Hükümetin eş zamanlı olarak Fransa’yı ithalata açması ve canlı kasaplık hayvan ithalatında vergiyi yüzde 30’dan 15’e düşürmesi piyasayı biraz dengeledi. Et fiyatının düşmesini sağlamasa bile fiyat artışını durdurdu. Biz firma olarak ihtiyacımızın yüzde 80’nini Fransa’dan karşılıyoruz. Türkiye’nin Fransa pazarına girmesi orada da fiyatı artırdı. Fakat, Fransa çok büyük pazar.” Üreticinin elinde yeterince hayvan olmadığını bu nedenle İstanbul ve diğer büyük kentlere yeterli sayıda kurban gelmeyeceğini vurgulayan Albayrak: “ Ülkemizde hayvan varlığı olması gerekenden düşük. Bu nedenle köylünün elinde yeterli hayvan yok. Kurbanlık olarak büyük kentlere daha az hayvan gelecek. Bu nedenle kurban kesimi yerine bağışlar daha fazla olacak. Bu nedenle Kurban Bayramı’ndan sonra bir fiyat düşüşü olmaz. Bu seviyelerde devam eder.” diye konuştu.
Dünya kırmızı et üretimi yetersiz
Banvit Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Görener, artan nüfusun talebini karşılayacak kırmızı et üretiminin olmadığını bu nedenle önümüzdeki 10 yıl dünyada kırmızı et fiyatının yükselme trendi içinde olacağını söyledi. Dünya sığır varlığına bakıldığında artan nüfusa cevap vermesinin zor olduğunu bu nedenle önümüzdeki yıllarda kırmızı et fiyatında artışın kaçınılmaz olduğunu anlatan Görener: “Dünya nüfusu 9 milyara çıktığında daha fazla tarım arazisine ve daha fazla sulanabilir araziye ihtiyacımız olacak. Fakat böyle bir artış çok olanaklı değil. Bu nedenle önümüzdeki yıllarda dünyanın atanol politikası değişmezse ve insanlara, hayvanlara yedirilmesi gereken tarım ürünleri arabalara yedirilirse dünya kırmızı et fiyatı hep artacak.”görüşünü dile getirdi.
Türkiye’de de dünyadakine benzer bir süreç yaşandığını hatırlatan Görener sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkiye’nin nüfusu 20 yılda 57 milyondan 75 milyona geldi. Kişi başına milli geliri 2 bin dolardan 8 bin dolara geldi.Artan nüfusu ve artan gelir protein ihtiyacını artırdı. Tavuk eti üretimi aynı dönemde 260 bin tondan 1.5 milyon tona yükseldi. Ama kırmızı et üretimi 500-600 bin tonda demirledi kaldı. Nüfusa göre yeterli hayvan yok. Hayvan varlığı her yıl biraz daha azalıyor. Bu nedenle Türkiye’nin bir miktar hayvan ithal etmesi gerekiyor. İthalatın 4 yolu var. Kemikli et, kasaplık hayvan,besi materyali( 200-300 kilo ağırlığındaki dana) ve buzağı (80-100 kilo ağırlığı olan ).Türkiye kemikli et ve kasaplık canlı hayvan ithal ederek bu sorunu çözemez. Bu et fiyatlarını da düşürmez. Yapılması gereken besi materyali ama özellikle buzağı ithalatı olmalı. Bu hem ülkenin et ihtiyacını karşılar hem de katma değer ülkede kalır.”

Dana karkas et kesim fiyatı/ İstanbul(TL/Kg)
Tarih Dana Karkas
5 Ocak 14.00
22 Mart 14.50
15 Mayıs 14.00
7 Haziran 14.50
19 Haziran 13.75
17 Temmuz 15.00
14 Ağustos 16.00
24 Ağustos 16.50
5 Eylül 17.00
25 Eylül 17.50
2 Ekim 18.00

Kaynak: www.etfiyat.com

Bu haber ile ilgili yapılan yorumlar

Güncel: İlişkili Diğer Haberler

En Son Yayınlanan Makaleler