Çukurova üreticisi planlı üretime değil, yasak ve dayatmaya karşı

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın hazırlayarak sektör paydaşlarının görüşüne açtığı, “Tarımsal Üretimin Planlanması Hakkında Yönetmelik Taslağı” ile ilgili görüşler bakanlığa gönderilmeye başlandı.

Adana Çiftçiler Birliği ve Adana Turunçgil Üreticileri Birliği yaptığı toplantı sonrasında taslak ile ilgili görüşlerini rapor olarak Tarım ve Orman Bakanlığı’na gönderdi. Raporda tarımsal üretimde planlamaya karşı olmadıklarını ancak yasak ve kısıtlamalarla bu planlamanın yapılamayacağı ifade edildi.

Raporda; “Planlı üretimin ülke ihtiyaçları ve yaratacağı katma değer hesabı ile üretim ve su imkanlarımızın en iyi şekilde kullanılarak yapılması, tüm çiftçilerimizin yetiştirdiği ürünlerden para kazanarak, üretimin sürekliliği hepimizin ortak arzusudur.” bilgisine yer verildi.

Üretim planlaması yasakla değil doğru politikalarla olur

Adana Çiftçiler Birliği ve Adana Turunçgil Üreticileri Birliği’nin “Tarımsal Üretimin Planlanması Hakkında Yönetmelik Taslağı” ile ilgili görüşlerini içeren 10 maddelik rapor şöyle:

1- Planlı Üretim, yasak ve kısıtlamalarla değil, çiftçilerin erken açıklanacak teşvik ve desteklerle yönlendirilerek ekim desenin belirleneceği, doğru ve zamanında dış ticaret politikası uygulamalarıyla daha dengeli bir üretim modeli olacağı inancındayız.

2- Planlı üretime geçiş öncesi uydu yardımı ve sahada ilgili ilçe müdürlüğü elemanlarınca tam ve güvenilir bir tarım sayımı yapılmalı, tüm ekili ve dikili alanlar ile hayvan varlığı envanterimiz çıkarılmalıdır. Dikili ürün gruplarında verimlilik, hasat zamanı, bölgeye uyum ve üretim yoğunluğu da dikkate alınacağından cins bazında sayımın da yapılması gerekmektedir.

Tarımsal Planlama Kurulu’nda sektör temsilcileri de olmalı

3- Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu’nda kamunun yanı sıra daimi oy hakkı olan üye olarak çiftçi, tarımsal ürün ihracatçısı ve akademiden de temsilciler olmalıdır.

4- Çok yıllık ürün gruplarında verimlilik, hastalığa karşı duyarlılık ve pazar talepleri doğrultusunda ürün grubu ve cins değişikliği planlama dışında tutulmalı ve kurul kararı olmadan değişikliğe müsaade edilmelidir.

Katma değeri yüksek ürünlerde kısıtlama olmamalı

5- TÜİK(Türkiye İstatistik Kurumu)’in açıkladığı tarımsal yeterlilik oranları %150’nin üzerinde olan ürünlerde Kurul’un(Tarımsal Planlama Kurulu) aksi kararı olmazsa dikimine yasak getirmek, ihracatı olan ve ülkemize döviz getiren ancak yeterlilik oranı %150’nin üzerinde olan fındık, incir, üzüm, kayısı, narenciye, elma ile olası ekilebilecek ve benzeri ürünlerin kısıtlanması; istihdam, katma değer ve dış pazar gibi ekonomik kayıplara neden olacaktır. Bu nedenle ihracata yönelik, katma değeri yüksek ürünlere kısıtlama getirilmemelidir.

Üretim izni kriterleri yetersiz

6- İl ve ilçe müdürlüklerinin ekim ve dikim müsaadesi vermesindeki öncelik kriterleri yetersizdir. Bu kriterlerin hepsini sağlayan çiftçiler arasındaki seçim neye göre ve nasıl yapılacaktır ? Bu üreticilerin belirlenmesinde kayırma ve şaibe iddialarıyla çiftçi ile yetkili kamu kurumları karşı karşıya gelebilecektir.

7- Ekonomik sebepler ve geçmişten birikmiş borçları nedeniyle risk alarak farklı tek yıllık ürün ekmek isteyen çiftçimize sadece üretim yaptığı yılın desteklemelerinden muaf kalarak seçim yapma şansı verilmelidir. Aksi takdirde bu durum, ekonomik sıkıntı içindeki birçok çiftçimizin üretimden kopmasına neden olabilecektir.

8- Ziraat Bankası tarafından kullandırılan sübvansiyonlu tarımsal işletme kredileri, sermayeye karışmış durumda olan işletmeler için, kredi baremi düşük olan ürünlerin ekimine yönlendirilmesi düşük kredi limiti ile üretime başlanmasına neden olacak ve çiftçinin özel bankalara yüksek faizle borçlanmasını arttıracaktır.

Meyvecilikte yüzde 6 eğim şartı kaldırılmalı

9- Çukurova gibi eğimi %6’nın altında olan ve çok yıllık meyve yetiştiriciliği için iklim, toprak ve su gibi ekolojik şartları uygun olan ve ihraç edilerek döviz ve istihdam yaratan ürünlere yasak getirerek, sadece %6 eğim ve üzeri yerlerde çok yıllık meyveciliğe izin verileceğini bildiren madde kaldırılmalıdır.

10- Planlı üretim; öncelikle alternatifli ürünlerin yetiştiği, sulama imkanlarının olduğu bir kaç farklı ilçede pilot olarak uygulandıktan sonra alınacak sonuçlara göre ülke çapında uygulamaya geçilmelidir.

Üretim planlaması yönetmelik taslağı ne getiriyor?

Tarım ve Orman Bakanlığı, tarımsal üretim planlaması ile ilgili hazırladığı “Tarımsal Üretimin Planlanması Hakkında Yönetmelik Taslağı”na ilişkin haberimizi 26 Haziran 2023 tarihli Ekonomi Gazetesi’nde manşetten yayınlamıştık. Taslağa göre üretim planlaması için Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilgili birimlerinin katılımı ile 16 üyeli “Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu” oluşturulacak. Bir bakan yardımcısı başkanlığındaki kurulda 12 genel müdür ve 3 başkan görev yapacak. Hangi ürünün ne kadar üretileceğine, üretim planlamasına bu kurul karar verecek.

Tarım kanunu değiştirildi

Orman Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 422 Sayılı Torba Yasa ile 2006 yılında kabul edilen 5488 sayılı Tarım Kanunu’nun 7. Maddesinde önemli bir değişiklik yapıldı. Buna göre, çiftçiler üretim yapmadan önce Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan izin almaları gerekiyor. Yasaya göre, tarımsal üretimin planlanması, gıda güvencesi ve güvenliğinin temin edilmesi, verimliliğin artırılması, çevrenin korunması ve sürdürülebilirliğin tesis edilmesi için Bakanlıkça belirlenen ürün veya ürün gruplarının üretimine başlanmadan önce Bakanlıktan izin alınması zorunluluğu var. Bakanlık, arz ve talep miktarı ile yeterlilik derecesini dikkate alarak hangi ürün veya ürün gruplarının üretileceği ile tarım havzası veya işletme bazında asgari ve azami üretim miktarlarını belirleyecek.

Toplam 8 sayfadan oluşan taslağa göre ;
– Üretim planlaması için Tarımsal Üretimi Planlama Kurulu oluşturulacak. Kurul’da sadece Tarım ve Orman Bakanlığı bürokratları olacak.
– Çiftçiler üretim izni için Tarım İl/ilçe müdürlüklerine başvurarak izin almak zorunda.
– Meyve üretimine sınırlama getirilerek, eğimi yüzde 6’nın altında olan arazilerde yeni meyve bahçesi tesisine izin verilmeyecek.
– İzinsiz üretim yapanlara ceza kesilecek.
– Bitkisel üretim, hayvancılık, su ürünleri konusunda planlamanın nasıl yapılacağı ve öncelikler yer alıyor.

Bakanlık görüş istemişti

Bakanlık, Haziran’da sektör paydaşlarına taslağı göndererek görüş bildirmelerini istedi. Sektör temsilcileri hazırladıkları görüşleri Tarım ve Orman Bakanlığı’na gönderiyor. Gönderilen görüş ve raporlarda genel olarak üretim planlamasına destek veriliyor. Ancak, yasaklamayla, baskıyla planlamanın yapılamayacağı, tarım politikaları, destekleme, dış ticaret politikası ve iklim krizinin dikkate alınarak sektör paydaşlarıyla birlikte bu planlamanın yapılması isteniyor.