Buğday hasadı başladı gözler fiyatta

Değişen iklim şartlarına bağlı olarak buğday hasadı bu yıl çok erken başladı. Normal yıllarda Mayıs ayı ortalarında başlayan hasat bu yıl Nisan ayı sonunda başladı. 2023’te 10 Mayıs’ta arpa, 17 Mayıs’ta buğday hasadı başlamıştı.

Adana’da buğday hasadı başladı. Turfanda olarak nitelendirilen hasadı Adana Valisi Yavuz Selim Köşger duyurdu. Havaların sıcak gitmesi nedeniyle uzun yıllardır ilk kez Nisan ayı sonunda buğday hasadı başlamış oldu. Normal yıllarda ilk hasat Mayıs ayı ortalarında başlardı. Geçen sene 17 Mayıs’ta hasat başlamıştı.

Buğday hasadının başlaması ile birlikte gözler Toprak Mahsulleri Ofisi’nin açıklayacağı alım fiyatına çevrildi. Uzun yıllardır buğday alım fiyatını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan açıklıyor. Bu yıl da fiyatı Erdoğan’ın açıklaması bekleniyor.. Cumhurbaşkanı Erdoğan 2023 yılında alım fiyatını 6 Haziran’da, 2022’de 5 Haziran’da açıklamıştı.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği yaptığı açıklamada 2024 ürünü 1 kilo buğdayın üretim maliyetini 10 lira 87 kuruş olarak açıkladı. Üretici hasadın erken başlaması nedeniyle fiyatın bu yıl daha erken açıklanmasını istiyor.

göre 1 kilo buğdayın üretim maliyeti 10 lira 87 kuruş

Türkiye Ziraat Odaları Birliği, 2024 ürünü 1 kilo buğday üretim maliyetini 10 lira 87 kuruş olarak açıkladı. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar yaptığı açıklamada üretim maliyeti ile ilgili şu bilgileri verdi: “Buğdayda kültürel işlemlerin yoğun olduğu Ekim-Mart döneminde mazot fiyatı ortalama 23 lira iken bu yıl aynı dönemde yüzde 76 artışla ortalama 40 liranın üzerine çıktı. Mazot fiyatı son bir yılda ise yüzde 105 oranında artış gösterdi.Taban gübresinin yoğun olarak kullanıldığı Ekim-Kasım-Aralık aylarında ise DAP gübresinin ortalama fiyatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16, 20.20.0 gübresinin fiyat ise yüzde 22 oranında artış gösterdi. Şubat ve Mart ayında kullanılan ÜRE gübresinin fiyatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 36 oranında arttı. Ziraat odalarımızdan aldığımız bilgilere göre; bölgesel bazlı değişmekle birlikte,Türkiye genelinde geçen yıla göre arazi kira ücretlerinde yüzde 64, işçilik ücretlerinde ise yüzde 75’e varan oranlarda artışlar yaşandı. Bu yıl iklim değişikliğinin etkisiyle kış uykusundan erken uyanan tarla farelerinin popülasyonları arttı, fareler birçok ilde ekili hububat alanlarını istila etti. Bu durum zirai ilaç maliyetini geçtiğimiz yıla göre yüzde 52 oranında artırdı. Çiftçilerimizin buğday tohumunu attığı günden hasada kadar yapacağı harcamalar dikkate alınarak yapılan maliyet hesabında, kuru şartlarda üretimi yapılan buğdayın ortalama maliyeti geçen yıla göre yüzde 62 oranında artarak kilogramı 10 lira 87 kuruş olarak tespit edildi.”

TMO, biran önce fiyatı açıklamalı

Üreticilerin Toprak mahsulleri Ofisi’nden fiyatın açıklanmasını beklediğini ve bu yıl Ofis’in sorumluluğunun daha fazla olduğunu hatırlatan Bayraktar: ““Geçtiğimiz yıl Toprak Mahsulleri Ofisi üzerine düşen görevi yaparak çoğunluğu buğday olmak üzere 12 milyon tonun üzerinde hububat alımı gerçekleştirdi. Haliyle Toprak Mahsulleri Ofisi’nin depoları doldu. Son günlerde Toprak Mahsulleri Ofisi depolarının doluluğuna ve dünya buğday fiyatlarının düştüğüne yönelik açıklamalar çiftçilerimizi tedirgin ediyor. Bu doğrultuda Toprak Mahsulleri Ofisi’nin sorumluluğu geçmiş yıllara nazaran bu yıl daha da arttı. Çiftçilerimiz gereğini yaptı bu ülkemiz için stratejik öneme sahip buğdayını üretti.

Toprak Mahsulleri Ofisi hasat başlamadan 10 lira 87 kuruş olan üretim maliyetini dikkate alan buğday fiyatını açıklayarak çiftçilerimizi bir an önce rahatlatmalıdır. Toprak Mahsulleri Ofisi hasat başlamadan alım merkezlerini hazır hale getirmeli, gerekirse geçen yıl olduğu gibi yığma alım yaparak, gelen buğdayın tamamını alacağını açıklamalıdır. Geçmiş yıllarda olduğu gibi bu yıl da Tarım Kredi Kooperatifleri ve TÜRKŞEKER de buğday alımı yapmalıdır.” dedi.

Tarım Bakanı Yumaklı: “TMO yeni sezona ve alıma hazır”

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Merkez ve Taşra Teşkilatı Eğitim, Koordinasyon ve Değerlendirme Toplantısına katılan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı yeni hasat sezonunun başarılı geçmesi için bütün hazırlıkları tamamladıklarını belirterek:” Randevu sistemi ve planlanan alım ve depolama programlarımızla tüm tedbirleri almış durumdayız” dedi.

Hububat sektörünün ekonomi ve gıda güvenliği açısından stratejik öneme sahip olduğunu belirten Yumaklı şu bilgileri verdi: “Çiftçilerimizin toprağa verdiği emeğin alın terinin karşılığını alacağı hasat sezonu yaklaşıyor. Bakanlık olarak hububat ve diğer ürünlerin üretim sürecinden alımına kadar her aşamasını titizlikle takip ediyoruz. Geçmiş yıllarda olduğu gibi bu yıl da üreticimizin yanında olarak, üretimin sürdürülebilirliğini sağlayacak her türlü adımı atacağız. 2024 hasat döneminde de randevu sistemi ve planlanan alım ve depolama programlarımızla tüm tedbirleri almış durumdayız. TMO, her dönemde olduğu gibi bu sezon da üretimin sürdürülebilirliği ve piyasa istikrarı için başta üreticilerimiz olmak üzere tüm kesimlere hizmet vermeye devam edecek.”

2023’te rekor alım gerçekleşti

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, 2022 yılı sonunda bitkisel üretimin 129 milyon ton iken, 2023’te asrın felaketinin yaşanmasına rağmen bu ülkenin üreticilerinin 137 milyon ton bitkisel üretimi gerçekleştirdiğini belirterek sözlerini şöyle sürdürdü: “Deprem zamanında Toprak Mahsulleri Ofisi’nin bulunduğu deprem bölgelerindeki ajansları, baş müdürlükleri, merkezden oraya giden arkadaşlarımız ortaya çıkan hasarların tespiti ya da yönlendirmesi başta olmak üzere, yaraların sarılmasında çok önemli görevler icra ettiler. Bu açıdan da TMO ailesinin bu yaklaşımını, çabuk aksiyon alması ve etki etmesi açısından tebrik ediyorum.

Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz yıl bütün bunlar yaşanırken, daha olayın akut hali devam ederken, hububat fiyatlarının açıklamasını gerçekleştirdi. O andan itibaren Toprak Mahsulleri Ofisi bu görevi üstlendi ve 13,1 milyon tonluk bir alım gerçekleştirdi. Bu bütün zamanların rekoru oldu. Bu başarının arkasında kadim bir kurum olmasının yanı sıra 4,5 ayı aşan bir sürede hafta sonu, bayram seyran dinlemeden, ailelerinin yüzünü görmeden çalışan bütün arkadaşlarımızın çok değerli emekleri vardı. 614 noktada günlük ortalama 200 bin tona ulaşan alımı yapan bütün arkadaşlarımı tebrik ediyorum, teşekkür ediyorum.”

Rekolteyi son yağışlar belirleyecek

Arpa ekim alanlarında geçen seneye göre yüzde 4’lük, buğday ekim alanlarında ise yüzde 7’lik artışın söz konusu olduğunu belirten Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, “Mısırda 2023 yılında herkesin beklentisinin aksine Cumhuriyet tarihinin üretim rekorunu kırdık. Bu sene de benzer bir rakamın geleceğini düşünüyoruz. Buğday ve arpa üretimiyle alakalı malumunuz yağışların önemi var. Mayısın 15’ine kadarki yağışlar rekoltenin gidişatını ve ürün kalitesini belirlemiş olacak. Makrodan baktığımız zaman Ekim 2023- Nisan 2024 arası uzun yıllar ortalamasına göre yüzde 1,6, geçen seneye göre yüzde 25’in üzerinde yağışlarda fazlalık var” şeklinde konuştu.

Tarımda teknolojinin kullanımının önemine dikkati çeken Yumaklı, şöyle konuştu:“Tahılı kontrol etmek, piyasa ihtiyacına göre pazara sürmek, arz-talep dengesini korumak, lisanslı depoculuk çalışmaları, bütün bunların hepsi teknolojinin bir şekilde bu süreçlere etki etmesiyle ya da bu süreçlerde yer almasıyla mümkün. Geçtiğimiz yıl, başta randevu sistemi olmak üzere, oradaki teknolojiye adaptasyon olmasaydı, herhalde bugün bu rakamları konuşmuyor olurduk.”

Geçen yıl randevu ve fiyat sorunu yaşanmıştı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçen sezon hububat alım fiyatlarını 6 Haziran 2023’te açıkladı. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin makarnalık buğday alımı için kilo başına 9 lira, ekmeklik buğday için ise 8 lira 25 kuruş fiyat açıklandı. Arpa alım fiyatı ise 7 lira olarak belirlendi. Bu fiyata ilave olarak buğdayda kiloda 1 lira, arpada 50 kuruş alım primi ödenmesine karar verildi. Özel sektörün piyasada etkin olarak yer almaması nedeniyle ürünün önemli bölümünü Toprak Mahsulleri Ofisi aldı. Randevu sistemiyle alım yapan Ofis, randevu sistemindeki sorunlar nedeniyle üretici buğdayını açıklanan fiyatın çok altında satmak zorunda kaldı.

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın da ifade ettiği gibi Toprak Mahsulleri Ofis’i 2023-2024 sezonunda 13,1 milyon ton alımla tarihi rekor kırdı. 2023 yılı başında “kuraklık olacak” endişesi ile stokları güçlendirmek için ciddi miktarda ithalat da yapıldı. Ofis’in rekor alımı ve ithalat nedeniyle lisanslı depolar ve diğer depolar büyük oranda dolu. Bu yıl yeni ürün alımında depo sorunu yaşanabilir endişesi var. Bu yıl ithal buğday fiyatının iç piyasadan daha düşük olması nedeniyle özel sektör, tüccar buğday alımına çok yanaşmayacak. Toprak Mahsulleri Ofisi yine en önemli aktör olarak piyasada olacak.

Fiyat, alım primi desteklenmeli

Toprak Mahsulleri Ofisi’nin Nisan 2024 hububat satış fiyatlarına bakıldığında makarnalık buğdayın tonu10 bin 500 lira ile 10 bin 700 lira arasında bir fiyata satıyor. Ekmeklik buğday satış fiyatı ise ton başına 9 bin 600 lira ile 9 bin 800 lira arasında değişiyor. Arpa satış fiyatı ise 7 bin 925 lira.

Yeni sezonda da Toprak Mahsulleri Ofisi’nin alım fiyatı belirlenirken üretim maliyeti, piyasa koşulları, dünyadaki piyasa gelişmeleri ve çiftçinin üretime devam etmesi, enflasyon ve daha bir çok kriter dikkate alınacaktır. Açıklanacak fiyat kadar verilecek alım primi de çok önemli. Açıklanacak fiyat mutlaka alım primi ile desteklenmeli ve üretici mağdur edilmemeli.

Ürün stoklayan herkes zarar etti

Toprak Mahsulleri Ofisi’nin eski genel müdürlerinden ve piyasaları yakından izleyen İsmail Kemaloğlu ithal arpa, buğday ve mısır fiyatlarının iç piyasadan çok ucuz olmasına dikkat çekerek hasat öncesi piyasanın durumunu şöyle değerlendirdi: “İthal buğday, arpa, mısır, yağlı tohum fiyatları iç piyasadan ucuz. İthalat devam ediyor. Yurtiçi depolar dolu.  Faiz yüzde 60’lara ulaşmış. Sektörde karsızlık var. Ürün stoklayan herkes zarar etti. Çiftçinin girdi maliyeti artıyor, herkes ürününü biran önce değerlendirip borçlarını ödemek isteyecek. Rekolte beklentisi makul gibi.Bugünlere alınacak yağışlar stresi azaltacak.Devlet stokları tarihi seviyede. Satış fiyatları hasattan bugüne ürünlere göre yüzde 13-19 arası artmış.

Devletin yine tek alıcı olduğu, çiftçinin ürününü devlete satmak zorunda kalacağı, muhtemelen açıklanacak müdahale fiyatlarının sınırlı kalacağı ve çiftçi mağduriyetinin fark ödemesi ile telafi edilmeye çalışılacağı bir hasat yaşayacağız.”

Piyasanın; öngörü ve beklentilerin yönetilmesi olduğunu belirten İsmail Kemaloğlu:”Tarım ve gıda sektöründe çok şey değişiyor, çiftçilik değişiyor, ekonomiler değişiyor, kırsal sosyoloji hızlı değişiyor, iklim değişiyor. ‘Değişmeyen şey değişim’ derler ya. Piyasaların fiyat istikrarı için değişimi çok iyi analiz etmek gerekir.” görüşünü dile getirdi.

Buğday ithalatı 11,7 milyon ton ile rekor kırdı

Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar 2022 yılında 19 milyon 750 bin ton olan buğday üretiminin 2023 yılında yüzde 11,4 artışla 22 milyon tona yükseldiğini hatırlatarak sözlerini şöyle sürdürdü: “ Bu üretim artışına rağmen ithalatımızda artış gösterdi. 2022 yılında 8 milyon 822 bin ton olan buğday ithalatımız üretimimizdeki artışın üzerinde yüzde 35 artışla yaklaşık 11 milyon 700 bin ton seviyesine yükseldi. Ülkemiz 2023 yılında yapmış olduğu buğday ithalatının yüzde 75’ini Rusya, yüzde 22’sini Ukrayna’dan gerçekleştirdi. Ülkemizde artan nüfusa paralel olarak buğday talebi artıyor. Buğdayda yurt içi ihtiyacımız dikkate alındığında buğday tüketimimiz 19,4 milyon ton seviyelerindedir. Dolayısıyla dünya genelinde ve ülkemizde buğday üretiminde azalma olduğunda ekmek fiyatları başta olmak üzere unlu mamuller fiyatlarındaki artış, tüm kesimleri etkiliyor. Buğday üretiminde sürdürülebilirliği sağlamak, ithalata olan bağımlılığı azaltmak gerekiyor. Bu nedenle üreticilerimizi her koşulda üretime teşvik etmek amacıyla gerekli tedbirler zamanında alınmalıdır.”