Tarım ve gıda ürünleri dış ticareti…

Bu makalede ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.

Tarım ve gıda ürünleri dış ticareti…

07 Mayıs 2014

·

Ali Ekber Yıldırım

·

Köşe Yazısı

Güncelleme: Şub 22, 2024

Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Ocak-Mart dönemi dış ticaret verilerini yayınladı. Bakanlığın Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Ekonomik ve Teknik İlişkiler Daire Başkanlığı tarafından hazırlanan rapora göre yılın ilk 3 ayında tarım ürünleri ihracatı 4.7,ithalatı ise 4.2 milyar dolar oldu. Gıda ürünleri ihracatında olumlu,tarım hammaddeleri ithalatında ise üzücü bir tablo ile karşı karşıyayız.
Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK) verilerinden derlenerek hazırlanan rapora göre tarım ve gıda ürünleri dış ticaretinde genel görünümü özetle şöyle:
1-Uluslararası Standart Ticaret Sınıflamasına (SITC, Rev.3) göre, Ocak-Mart 2014 döneminde Türkiye’nin genel ihracatı 40 milyar 275 milyon dolar oldu.İthalatı ise, 57 milyar 484 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ülkenin dış ticareti dengesi 17.2 miyar dolar açık verdi. Aynı dönemde tarım ürünleri ihracatı 4 milyar 749 milyon dolar, ithalatı 4 milyar 271 milyon dolar olarak gerçekleşti. Tarımda dış ticaret dengesi 478 milyon dolar fazla verdi.
2- Bu yılın Ocak-Mart döneminde gıda maddeleri ihracatı 4 milyar 490 milyon dolar, ithalatı ise, 2 milyar 646 milyon dolar olarak gerçekleşti. Gıdada dış ticaret dengesi 1 milyar 844 milyon dolar fazla verdi.
3- Tarımsal hammaddeler dış ticaretinde ise bu yılın ilk çeyreğinde 258 milyon dolarlık ihracat, 1 milyar 625 milyon dolarlık ithalat gerçekleşti. Açık 1 milyar 367 milyon dolar.
4- Tarımsal dış ticaret dengesinde 2000 yılından bu yana 7 yıl açık,7 yıl fazla verilmesi dikkat çekiyor. 2000 yılında Türkiye’nin tarım ürünleri ihracatı 3 milyar 856 milyon dolardan 2013’te 17 milyar 741 milyon dolara ulaştı.Aynı dönemde ithalat ise 4 milyar 156 milyon dolardan, 16 milyar 916 milyon dolara çıktı. Tarım ürünlerinde dış ticaret açığının en yüksek olduğu yıl 2.2 milyar dolarla 2011oldu.Dış ticaret fazlasının en fazla olduğu yıl ise 1.8 milyar dolarla 2005 oldu.
5- Bakanlığın raporuna göre, Türkiye 2000 yılından bu yana gıda maddeleri dış ticaret dengesinde hep fazla veriyor. Tarım hammaddeleri ithalatında ise tam tersi bir durum var. 2000 yılından bu yana tarım hammaddeleri dış ticaretinde hep açık veriliyor. Bu açık her geçen yıl büyüyor. 2000 yılında tarımsal hammaddeler ihracatı 313 milyon dolar olurken, ithalat 2 milyar 23 milyon dolar oldu. 2011 yılında tarım hammaddeleri ilk kez 1 milyar doların üstüne çıkarken ithalat ta doruk noktaya ulaştı. İhracat 1 milyar 72 milyon dolar olurken,ithalat 6 milyar 922 milyon dolara çıktı. Geçen yıl tarım hammaddeleri ihracatı 990 milyon dolar olurken, aynı dönemde 6 milyar 84 milyon dolar ithalat yapıldı.
6-Tarım ürünlerinin ham olarak ihraç edilmesi yerine işlenerek satılması elbette daha önemli. Ancak tarım hammaddeleri ithalatındaki artış, üretimin değil ithalatın desteklendiğini gösteriyor. Çünkü ithal edilen hammaddelerin önemli bölümünü kütlü pamuk,bitkisel yağ hammaddesi ürünler ve yem bitkileridir. Bu ürünlerin tamamı Türkiye’de üretilebilir ve 6 milyar dolarlık dövizin dışarı çıkması önlenebilir.
7-Türkiye, 2013 yılında 197 ülkeye ihracat yaparken, tarımsal ithalatını 164 ülkeden gerçekleştirdi. Bu yılın ilk 3 aylık döneminde tarımsal ihracat yapılan ülke sayısı 181olurken, tarımsal ithalat ise 139 ülkeden yapıldı.
8-Bu yılın ilk 3 ayında tarımda en fazla ihracat yapılan ülke Irak.İhracatın yüzde 20.7’si bu ülkeye gerçekleştirildi. En çok ihracat yapılan 10 ülke sıralamasında Irak’tan sonra sırasıyla Almanya, Rusya Federasyonu,Amerika Birleşik Devletleri, Suriye,İtalya, Hollanda, Fransa, Suudi Arabistan ve İngiltere var.
9- Tarımda en çok ithalat yapılan ülke ise yüzde 21.8 payla Rusya Federasyonu. Amerika’nın Türkiye’nin tarımsal ürün ithalatındaki payı ise yüzde 13.6 oranında. En çok ithalat yapılan 10 ülke sıralamasında Rusya ve Amerika’dan sonra sırasıyla Ukrayna, Endonezya, Almanya, Hollanda,Malezya,Brezilya,Kanada ve İtalya var.
Özetlersek, tarımsal potansiyeli çok yüksek, bir kaç tropikal ürün dışında her şeyin yetiştiği, bir çok ürünün gen kaynağı ve merkezi olduğu, binlerce yıllık kültürel birikimi olan Türkiye’nin tarım ve gıda ihracatı ile övünebilir. Ancak, ithalatın bu kadar yüksek olması ülkeyi yönetenlerin, tarım politikasını uygulayanların, iktidarıyla,muhalefetiyle herkesin ayıbıdır. Bu ayıp “serbest piyasa koşullarında ihracatta olur, ithalatta olur” safsatasıyla açıklanamaz. Türkiye’yi bir an önce bu ayıptan kurtaracak politikalara ihtiyaç var.

Bu makale ile ilgili yapılan yorumlar

İthalat ve İhracat,Tarım Politikaları: İlişkili Diğer Makaleler

En Son Yayınlanan Makaleler