“Erkek” hayvanı doğurtan politikalar…

Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Uruguay’dan ithal edilen 150 ineğin bir bölümünü “erkek” olarak kaydediyor. Bakanlığın “erkek” inekleri doğum yapınca deyim yerindeyse kıyamet kopuyor. İnek sahipleri doğan buzağılarını Türkvet kayıt sistemine kaydederek devletin verdiği destekten yararlanmak istiyor. Fakat, Bakanlık, elemanlarının yaptığı basit hatayı düzeltmek yerine “sizin hayvanlarınız kayıtlarımızda erkek görünüyor. Besilik olarak ithal edilmiş. En kısa zamanda hayvanları kesmeniz gerekiyor. Kesmeseniz yasal işlem yaparız” diyerek kendi hatasının faturasını inek sahiplerine kesmek istiyor.
Bakanlık önce “erkek” diye kaydettiği, doğurunca, “doğuramazlar, hemen kesilmesi gerekir” dediği inekler ne olacak?
Diyarbakır’da yaşananları, Pazartesi günü DÜNYA Gazetesi’nde “Bakanlığın “erkek” inekleri doğurdu” başlığı ile yazdık. Haber medyada geniş yankı buldu. Bir çok internet sitesi haberi “son dakika” anonsu ile duyurdu.
Gazetecilik gözüyle bakıldığında önemli bir haber. Fakat hayvancılık politikası, ülke tarımı açısından bakıldığında yaşananlar trajikomik.
Yaşananlar, hayvancılık politikasının iflasıdır. Hayvan ithalatında dönen oyunların küçük bir yansımasıdır. Hayvancılığa, tarıma verilen desteklerin amaçsız kullanıldığının kanıtıdır.
Haber yayınlandıktan sonra Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yetkilileri dahil bir çok kişi aradı. İthalatı yapan firmanın temsilcileri ile görüştük. Hayvan sahipleri ile yeniden konuştuk.
Yeni bilgiler ışığında yaşanan bu trajikomik olayı özetleyelim:
Hükümet, canlı hayvan ithalatını başlatırken acelecilikle ve telaşla, belki de bilinçli olarak ithalatçılara “ne bulursanız ithal edin” demiş. Besilik, kasaplık, erkek, dişi fark etmez. Dört ayaklı olsun yeter.
İthalatın en yoğun olduğu dönemde bu olay yaşanıyor. O dönemde en çok hayvan ithal eden, Et ve Balık Kurumu ihalelerinin de büyük bölümünü kazanan Ürdün Merkezli Hijazi firmasının Türkiye’deki şirketi Angos Hayvancılık gemilerle on binlerce hayvanı Türkiye’ye getiriyor. Besilik olarak ithal edilen hayvanların bir bölümü erkek dana, bir bölümü dişi düve. Hayvanlar Türkiye’ye getirildikten sonra millileştirilerek Türkiye’nin en ücra köşelerine gönderiliyor. Diyarbakırlı iki girişimci Ahmet Hayri Biroğul ve Veteriner Hekim Doç. Dr. Hüseyin Pulat’ın sahibi olduğu Karacadağ Hayvancılık İşletmesi, Diyarbakır’da faaliyet gösteren Murat Can Tarım ve Hayvancılık Şirketi aracılığı ile Angos Hayvancılığın ithal ettiği hayvanlardan 150 tanesini seçerek satın alıyor. Bu hayvanlar millileştirilirken bir kısmı erkek olarak yazılıyor. Sadece cinsiyetleri değil, ırkları da yanlış yazılıyor. Holstein Siyah Alaca olan inekler, Aberdeen- Angus ve Hereford olarak kayda geçiriliyor.
İki ortak, Bakanlık yetkililerinin düzenlediği “Hayvan Sevklerine Mahsus Yurtiçi Veteriner Sağlık Raporu” ve “Dezenfeksiyon Belgesi” ile hayvanları alıp Diyarbakır’a götürüyor. Raporda hayvanların cinsi ve adedi “Düve 150 adet” diye yazıyor. O dönemde damızlık hayvanın tanesi 7-8 bin liradan satılırken, Diyarbakırlı iki girişimci besi diye ithal edilen hayvanların tanesini ortalama 3 bin 500 liradan alıyor.. Besilik olarak ithal edilen hayvanları süt hayvanı olarak tutuyorlar. Hayvanlar bir süre sonra doğurmaya başlıyor. İki ortak doğum yapan ineklerin buzağılarını da Türkvet kayıt sistemine kaydederek devletin verdiği destekten yararlanmak isteyince deyim yerindeyse kıyamet kopuyor.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, bu hayvanların Türkvet kayıt sisteminde erkek göründüğünü, besi ırkı olan angus ve hereford olduğunu dolayısıyla doğurmalarının mümkün olmadığını bildiriyor.
Karacadağ Hayvancılık İşletmesinin iki ortağı, bağlı bulundukları Diyarbakır Yenişehir Gıda, Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlüğüne yazılı başvurarak, aldıkları ineklerin kayıtlara yanlışlıkla erkek, bir bölümünün Angus ve Hereford girildiğini bu yanlışın düzeltilmesini talep ediyor.
Bu arada bakanlıkta çalışan “uyanık” birisi bu hayvanlara daha önce ölmüş, kesilmiş ama kayıttan düşmemiş kulak küpesi takılarak besilik hayvandan damızlık hayvana geçişi teklif ediyor. Yani sahtekarlık yapmalarını öneriyor. Bunu yapsalar kulak küpesi için 75 bin lira ödeyecekler. Ama Hükümetin hibe desteğinden yararlanarak 400 bin lira alacaklar. İki ortak bu ahlaksız teklifi kabul etmiyor. Yasal yoldan sorunu çözmeye çalışıyor.
Yenişehir İlçe Tarım Müdürlüğü, hayvanların cinsiyetini ve ırkını tespit edebilmek için Diyarbakır İl Müdürlüğü’ne yazı yazarak zooteknist görevlendirilmesini talep ediyor. Talep yerine getiriliyor ve üç kişilik komisyon kuruluyor. Komisyon, hayvanların dişi ve siyah beyaz alaca(Holstein) olduğunu, ayrıca birçoğunun gebe olduğunu, iki hayvanın doğum yaptığını bir tutanakla tespit ediyor.
Bu tutanak doğrultusunda durum Diyarbakır Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü’ne oradan da Bakanlığın ilgili birimi olan Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğüne bildiriliyor. Gıda, Kontrol Genel Müdürlüğü, en başta yapılan hatayı düzeltmek ve doğum yapan hayvanları Türkvet kayıt sistemine kaydetmek yerine bu hayvanların besilik dana olarak ithal edildiğini ve hemen kesilmeleri gerektiğini bildiriyor.
Durum Yenişehir İlçe müdürlüğüne bildiriliyor. Yenişehir Kaymakam Vekili Sur İlçesi Kaymakamı Mustafa Kılıç, Diyarbakır Valiliği Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü’ne yazı yazarak, işletmedeki hayvanların besilik olmadığını, tamamının Holstein ve dişi olduğunu, bazılarının yeni doğum yaptığını bazılarının ileri düzeyde gebe olduğunu belirterek hayvanları bu haliyle kesilmesinde tereddüte düştüklerini yazıyor. Kestirilmesi halinde ildeki hayvancılığın zarar göreceğini, vatandaşın mağdur edileceğini ve hukuki sonuçlar doğabileceğini de yazısında belirtiyor. Fakat, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü ısrarla hayvanların kesilmesini istiyor. İşletme sahipleri ise hayvanlardan çok iyi süt aldıklarını ve kesinlikle kesmeyeceklerini söylüyor.
Hayvanların geleceğini biz de merak ediyoruz. Yeni gelişmeleri öğrendikçe yazmayı sürdüreceğiz.
Bakanlığın açıklaması
Yazıyı tamamlarken Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan da bir açıklama geldi. Açıklamayı aynen bilgilerinize sunuyoruz.
“Sayın Ali Ekber YILDIRIM
Dünya Gazetesi Yazarı
Dünya Gazetesinin 11.06.2012 tarihli nüshasında “Bakanlığın ‘erkek’ inekleri doğurdu” başlığıyla bir haberiniz yer almıştır. Söz konusu haberde bahsedildiği gibi, bakanlığın, Uruguay’dan ithal edilen damızlık sığırları erkek olduğu gerekçesiyle kestirmek istediği doğru değildir. Kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi adına aşağıdaki bilgi notu dikkatinize sunulmuştur.
Söz konusu hayvanlar, bahse konu firma tarafından değil, Bakanlığımız tarafından Angos Hayvancılık Gıda San. Tic. Ltd. Şti. adına düzenlenen 06.01.2011 tarih ve 27 sayılı kontrol belgesi ile 25.03.2011 tarih ve 652 sayılı kontrol belgesine istinaden Uruguay’dan besilik sığır olarak ithal edilmiştir. Bu hayvanlar damızlık için değil, belirli bir süre beslendikten sonra kesilmek şartıyla besilik amaçlı olarak ithal edilmiştir. İthalat izni ve tüm kontroller de besilik sığır şartlarına göre düzenlenmiştir. Bu hayvanların damızlık olarak ithal edildiklerine dair de bir belge bulunmamaktadır. İthalat izninin verildiği tarihlerde besilik hayvanların dişi ya da erkek olması gibi bir ayrım olmadığından, bazı hayvanlar sehven erkek olarak kaydedilmiştir. Bu tarihten sonra, sadece erkek hayvanların besilik olarak ithaline izin verilmesi yönünde mevzuat değişikliği yapılmıştır.
Bakanlık tarafından düzenlenen yurtiçi veteriner sağlık raporunun hiçbir bölümünde damızlık olarak sevk edildiğine ilişkin bir bilgi bulunmakta olup, sadece cins ve adeti bölümüne “düve” kaydı yapılmıştır.
Sonuç olarak, besilik amaçlı ithal edilen ve daha sonra Karacadağ Veterinerlik Hayvancılık Ltd. Şirketine bu amaçla satılan hayvanlar, damızlık olarak kullanılmak istenmiştir. Bu hayvanlar damızlık olarak kullanılamaz ve bu hayvanlardan yavru elde edilemez. Bakanlığımız, damızlık vasfı taşımayan ve tüm izin ve kontrolleri de besilik sığıra göre yapılan bu hayvanların damızlık olarak kullanılmasına izin vermemiştir.”Bakanlığın açıklamasında can alıcı iki nokta var. Birisi “bazı hayvanlar sehven erkek olarak kaydedilmiştir” deniliyor. Diğeri ise, “bu hayvanlardan yavru elde edilemez” deniliyor. Bakanlık yetkilileri, Karacadağ Hayvancılık İşletmesini ziyaret ederlerse sehven erkek olarak kaydedilen hayvanların yavrularını görebilirler. Gayet sağlıklı yavrular.