Bu makalede ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.
Türkiye İstatistik Kurumu 2011’in dış ticaret rakamlarını açıkladı. Türkiye, 2011 yılında 135 milyar dolar ihracat yaptı. Biliyorsunuz her ay “ihracatta rekor kırdık” diye övünürken ithalatın lafı bile edilmez. TÜİK rakamları açıklayınca asıl rekorun ithalatta olduğu görüldü. Türkiye’nin 2011 ithalatı 240.8 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığı da 105.9 milyar dolarla rekor kırdı.
Tarımda dış ticaretin görünümü nasıl?
Tarımda dış ticaretin durumu biraz karışık. Tarım ihracatı konusunda rakamlar havada uçuşuyor. Tarım ihracatını 17 milyar dolar olarak açıklayan da var, 5 milyar dolar açıklayan da.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı verilere göre, Türkiye’nin tarım ihracatı 5.1 milyar dolar. Balıkçılık ihracatı ise 186 milyon dolar. Buna karşılık tarım ithalatı 8.8 milyar dolar. Balıkçılık ithalatı ise 48 milyon dolar. Geçen yıl tarım ihracatı yüzde 4.8 artarken ithalat yüzde 37.8 oranında artış gösterdi. İthalattaki bu yüksek artışın temel nedenlerinden birisi kasaplık, besilik canlı hayvan ve karkas et ithalatıdır.
Ekonomik faaliyetlere göre Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı bu veriler, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin verileri ile birbirini tutmuyor.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın verileri gerçekten kafa karıştırıcı. Bakanlığın internet sayfasında ihracatla ilgili iki farklı rakam var. Bakanlığın resmi internet sayfasında “Tarım Ürünleri Dış Ticareti” rakamları düzenli olarak güncelleniyor. Bakanlığın sayfasında “2011 Yılı Ocak-Aralık Dönemi Tarım Ürünleri Dış Ticareti” başlığı altında aynen şu bilgiye yer veriliyor: “Tarım ürünleri ihracatımızın % 93’ünden fazlasını, ithalatımızın da % 57’sini oluşturan gıda maddelerinde, 2010 yılı Ocak-Aralık döneminde ihracatımız 11 Milyar 868 Milyon Dolar olarak gerçekleşmiş olup, 2011 yılı aynı döneminde gıda maddeleri ihracatı %19,8 artarak 14 Milyar 214 Milyon Dolara yükselmiştir.”
Başlıkta “dış ticaret” denilmesine rağmen Bakanlık hiçbir zaman ithalat rakamlarını vermiyor. Sadece ihracat rakamlarını yayınlıyor. Oysa dış ticaret ihracat ve ithalatı kapsıyor.
Bakanlığın internet sayfasının manşetinde ise “Tarımsal ürün ihracatı 17 milyar dolar” başlığıyla bir haber var. Habere göre, özel bir firmanın temel atma töreninde konuşan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehmet Mehdi Eker, Türkiye’nin geçen yıl 17 milyar dolar civarında tarım ürünleri ihracatı gerçekleştirdiğini söylüyor. Haberin devamı ise şöyle:
Geçen yıl tarım ürünü ihracatının toplam ihracat içerisinde oranının biraz yükseltildiğini ve yüzde 12-13’ler seviyelerine çıktığını vurgulayan Bakan Eker, ”Bu da 17 milyar dolar civarında. Yani Türkiye, 74 milyon insanını besliyor. Bu ülkeye yaklaşık 30 milyon da turist geliyor. Onlar da besleniyor. Üstüne de Türkiye 17 milyar dolarlık gıda maddesi ihraç ediyor” diye konuştu.
Bakanlığın resmi internet sitesinde yan yana iki haber. Birisinde tarım ihracatı 14 milyar 214 milyon dolar deniliyor, diğerinde 17 milyar dolar. Hangisi doğru?
Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre ise, Türkiye’nin 2011 tarım ihracatı 17 milyar 887 milyon dolar oldu.
Tarıma ilişkin bir çok veride olduğu gibi dış ticaret konusunda da veriler ne yazık ki güvenilir değil. Bakanlığın kendi internet sayfasında bile iki farklı rakam yer alabiliyorsa gerisini siz düşünün.
Elbette farklı hesaplama yöntemleri var. Uluslararası Standart Sanayi Sınıflamasına(USSS-Rev.3) göre dış ticaret verileri hesaplandığında ayrı bir tablo ortaya çıkıyor. Standart Uluslar arası Ticaret Sınıflaması (SITC-Rev.3)na göre hesaplandığında ise farklı bir tablo ortaya çıkıyor.
Gerçek o ki, herkes işine geldiği tabloyu kullanıyor. Bakanlık ihracat rakamlarını açıklıyor ama ithalat rakamlarını ağzına almıyor.
Net bilgiler olmadığı için her zaman kabaca hesaplamalar yapılıyor. Kabaca bir hesap yapıldığında Türkiye’nin tarım ürünleri ithalatında öne çıkan kalemler var. İlk sırada yaklaşık 3 milyar dolarla yağlı tohumlar ithalatı var. Yem hammaddeleri ithalatı da 2 milyar doların üzerinde. Pamuk ithalatı yıllık ortalama 1 milyar dolar. Canlı hayvan ve et ithalatı 1.5 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor. Tütün ithalatı 600 milyon dolar. Bu kaba hesap bile Türkiye İstatistik Kurumu verilerini kısmen de olsa doğruluyor. Tarım ürünleri ihracatında ise 1.7 milyar dolar ile fındık öne çıkıyor. Yaş sebze ve meyve, kuru meyveler ihracatı da önemli bir yer tutuyor.
Özetle, üretim, tüketim, dış ticaret verilerini net olarak bilinmiyor. Bu veriler bilinmeden, sağlıklı bir tarım politikası uygulanabilir mi?
Bu makale ile ilgili yapılan yorumlar
