Bu makalede ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.
Gen kaynakları bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden birisi olan Türkiye, ne yazık ki bunun farkında değil. Bu gen kaynaklarını yeterince değerlendiremediği gibi, dışarıya çıkmasına da engel olamıyor.
Ana yurdu Türkiye olan pek çok bitki, başka ülkelerde önemli bir ekonomik değere dönüşüyor. Üretenler için iyi bir gelir kaynağı oluyor. Bu ürünlerden birisi de kuşkonmaz.
Dünyada hızla yayılan ve önemli bir gelir kaynağı olan kuşkonmazın anayurdu Türkiye. Fakat, Türkiye bugüne kadar kuşkonmazdan yeterince yararlanamadı. Yeni yeni bazı girişimler, yatırımlar yapılıyor.
Bu girişimlerden birisi de Manisa’da yatırıma dönüştü. Yıllardır organik üzüm ve kayısı ihraç eden Salkım Tarım Ürünleri, Hollandalı Lenders BV ile 400 dönüm alanda organik kuşkonmaz üretimine girdi. Yatırımın çok büyük bölümü Gelişmekte Olan Ülkelerde İşbirliği Programı(PSOM) çerçevesinde hibe desteği ile yapılıyor.
Sürekli yenilik peşinde olan, ürettiği organik yaş üzümü İngiliz Tesco’ya satma başarısı gösteren Salkım Tarım Ürünleri’nin Genel Müdürü Nazım Şafak ile Manisa’da buluştuk. Nazım Bey, Güney Afrika’dan yeni dönmüştü. Üzümle ilgili bu ülkede başlatılan yatırım seferberliğini çektiği fotoğraflar eşliğinde uzun uzun anlattı. Güney Afrika’nın yatırım seferberliği, yaş üzüm ihracatı ve bu konuda çıkarılacak dersler başka bir yazının konusu olacak.
Kuşkonmaza yaptıkları yatırım ise pek çok yatırımcıya örnek olacak bir girişim. Bu yatırımın ayrıntılarına geçmeden kuşkonmaz ile ilgili bazı genel bilgileri paylaşmakta yarar var.
Kuşkonmaz, çok yıllık otsu bir bitki. Sulak, kumlu ve killi, kuvvetli topraklarda, ormanlık yerlerde yetişir. Tohum veya pençeden üretilir. İlkbaharda ekilir. Tohum ekiminden ilk hasada kadar geçen süre dört yıldır. Bir kuşkonmaz tarlasından 20 yıl verim alınabilir.
Gen merkezi Türkiye olan kuşkonmaz buradan dünyaya yayılmış. Dünyada en büyük üreticisi Çin, en büyük tüketici ise Amerika Birleşik Devletleri. Avrupa’da da yaygın olarak üretiliyor ve tüketiliyor. Almanya tek başına yılda 80 bin ton üretiyor ve 80 bin ton da ithal ediyor. Yıllık tüketimi 160 bin ton. Dünyada yılda 1 milyon tonluk kuşkonmaz ürünü dış ticarete konu oluyor. Kilosu ortalama 5 ile 17 Avro’ ya satılıyor. Ürün piyasaya ilk çıktığında en yüksek fiyata satılırken, ürün arzı arttıkça fiyat düşüyor. Türkiye’de kuşkonmaz üretimi çok sınırlı. Birkaç firma dışında üretim yapan yok. Yılda 500 ton civarında ithal ediliyor.
Kuşkonmaz insan sağlığı açısından önemli bir ürün olarak kabul ediliyor. Vücuttaki ödemi çözen, tansiyonu düzenleyici, ayrıca kalp dostu olarak biliniyor. Çin’de doktorlar karaciğer hastalıkları için ilaç olarak yazıyor.
Nazım Şafak’ın anlattığına göre Atatürk hastalandığında 5 dönüm alana kuşkonmaz ekimi yapılmış. Fakat, sonraki yıllarda fazla önemsenmemiş.
Gen kaynağı Türkiye olan kuşkonmaza yatırım yapmak için ciddi araştırmalar yaptıklarını ve kuşkonmaz fidanı üreten Hollandalı Lenders BV ile bu işe girdiklerini söyleyen Nazım Şafak’ın anlattıkları özetle şöyle:
“Hollandalı ortağımız aynı zamanda kuşkonmazın fidanını üreten bir firma. Ortağımızla birlikte 3 yıl önce Manisa’da 400 dönüm alana kuşkonmaz ekimi yaptık. Tamamını damla sulama ile suluyoruz. Ekimden itibaren 4. yılda ürün alınıyor. Biz 2009’da ilk ürün olarak 10 tonluk bir ürün aldık. Asıl verimi bu yıl alacağız. Dönüme 1 ile 1.5 ton ürün alacağımızı hesaplıyoruz. Ürünümüz organik olacak.
Bu yatırımın bir başka önemli özelliği çok büyük bölümünün hibe kredisi ile yapılıyor olması. Türkiye, Avrupa Birliği fonları için çok ciddi katkılarda bulunuyor. Fakat aynı oranda kredi kullanmıyor. Biz bu yatırımı Gelişmekte Olan Ülkelerde İşbirliği Programı (PSOM) çerçevesinde hibe desteği ile yaptık. Bu desteğin ana amaçlarından birisi gen kaynağı olan ülkede üretim yapılmasını sağlamak ve çiftçileri yetiştiricilik konusunda eğitmek Bu çerçevede 422 bin 124 Avro hibe kredisi aldık. Bugüne kadar 230 bin Avro harcadık. Hollanda Dışişleri bakanlığı bünyesindeki tarım birimi tarafından denetleniyoruz. Toplamda bugüne kadar 1.5 milyon lira yatırım yaptık. Ziraat Bankası, yatırımımıza işletme kredisi vererek destek sağlıyor.”
Nazım Şafak’ın anlattığına göre özellikle Ege, Akdeniz ve Marmara Bölgesi’nde kuşkonmaz üretmek mümkün. Özellikle mısır ve diğer ürünlere göre çok karlı bir ürün. İlk yatırımı yüksek olsa da, aynı tarladan 20 yıl ürün alınacağı için çok karlı bir yatırım. Pazarı olan ve talebi artan bir ürün.
Türkiye’de zaman zaman bazı ürünler moda olur ve pek çok girişimci çok para kazanacağını düşünerek yatırım yapar. Fakat sonuç hüsran olur. Fakat, kuşkonmazda böyle bir tehlike yok gibi. Yine de yatırım yapacakların iyi bir fizibilite yapmalarında yarar var.
Bu makale ile ilgili yapılan yorumlar
kim farkında değilmiş ben 5 yıl önce ektim bu bitkiyi bu yıl nasip olursa bu yıl başlıcaz mahsüle çok emek isteyen bi bitki herkes yapamamaz en iyi kuşkonmaz türkiyede eskişehirde bende hem fidesi var hem tohumu bende 100 dekar oldu şu an
Uğur bey merhaba. Bizde ilgileniyor uğraşmak istiyoruz sizinle irtibata nazil gecebiliriz bora581986hotmail.com mail adresimiz . saygilar
Mrb bizde kuşkonmaz üretimi yapmak istiyoruz bize yardımcı olma şansınız var mı
kuskonmazi bulgaristanda da üretmek mümkünmü,,,bu proje icin bulgaristan da da devletten veya herhangi bir yerden destek alinabiliyormu ve tohumlari veya fidanlari nereden temin edebilirim.birde yetistiricilik üzere genis bilgi verirseniz cok tesekkür ederim…saygilarimla