Arife Abla çileğinden yer kirazına…

Cuma sabahı saat 05.30. Yine yollardayız. Akdeniz İhracatçılar Birliği’nin davetlisi olarak Adana üzerinden Mersin’e oradan da Silifke Kapızlı’ya gidiyoruz. “Hiçbir şeyin yetişmediği, çorak ” anlamına gelen Kapızlı’da egzotik bir meyve olarak bilinen yer kirazı(Phsyalis)nın yetiştirilmesine tanıklık yapacağız.
Daha önce Antalya ve Denizli’de bazı denemeler yapılsa da ilk kez serada ticari amaçla üretilecek yer kirazı (Physalis) Silifke ve yöresi için yeni bir umut olabilir mi?
Bu soruya belki de en iyi yanıtı Adana’dan  Kapızlı’ya kadar birlikte seyahat ettiğimiz kendisi de Silifkeli olan Akdeniz Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı M. Tarık Bozbey  veriyor.
Tarık Bozbey’ in anlattığına göre, 1960’lı yılların sonunda ziraat mühendisi İstanbullu Arife Abla emekli olduktan sonra Silifke’ye gelir. Silifke’de 4 dönüm yer kiralayarak çilek üretimi yapacağını söyler. Yıllarca sadece narenciye üretimi ile uğraşan çevredeki üreticiler “burada çilek olmaz” diyerek Arife Abla ile adeta dalga geçer. İnatçı Arife Abla eleştirilere kulağını tıkar ve 4 dönümlük tarlasında çilek üretimini başlatır. Ertesi yıl 6 dönüm daha kiralar ve çilek üretimini 10 dönüme çıkarır.  Arife Abla’nın çilek üretimini ilgi ile izleyen ve para kazandığını gören Silifkeli çiftçiler çilek ekmeye başlar. Silifke çilek üretiminin en önemli merkezlerinden biri olur. 2008’de Silifke’de 18 bin dönüm alanda 72 bin ton çilek üretildi. Dünyanın en kaliteli çeşitlerinin yetiştiği Silifke’de çilek, Arife Abla çileği olarak bilinir. Başlangıçta Arife Abla’ya kimse inanmadı, fakat elde ettiği başarı ve yaptığı öncülüğün simgesi olarak büstü dikildi.
Silifke’de yıllar sonra yine bir heyecan var. Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen’in önerisi ve desteği ile 2 dönüm alanda ilk kez yer kirazı(Physalis) üretiliyor.
Anavatanı Güney Amerika olan yer kirazının dünyadaki en büyük üreticisi Kolombiya. Akdeniz İhracatçılar Birliği genel Sekreteri Selami Gedik’in verdiği bilgilere göre, muz ihracatından sonra en fazla geliri yer kirazından elde eden Kolombiya’nın bu üründen yıllık ihracat geliri 2008 rakamları ile 23 milyon dolar.
Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, yer kirazı üretiminin tanıtıldığı toplantıda adeta Tarım Bakanı gibi konuştu. Tarımsal üretimin önemine değindikten sonra yaş sebze ve meyve ihracatındaki artışa dikkat çekti. Atatürk’ün 80 yıl önce bölgede çiftçiliğin gelişmesi için öncülük yaptığını, Arife Abla’nın 35 yıl önce ilk kez çileği Silifke’ye getirdiğini belirttikten sonra “Mersin’de tropik meyvelerin yetişeceğine inanıyorum. Yer kirazı bunun ilk örneği olacak” diyerek çiftçileri bu ürüne sahip çıkmaya çağırdı.
Yetiştirilmesi çok kolay olan yer kirazının kilosu mevsimine göre 120 ile 175 liradan  satılıyor. Bazı lüks otel ve lokantalar dışında iç piyasada pek talep edilmeyen yer kirazı, tamamen ihracata yönelik bir ürün.
Silifke Kapızlı’ daki 2 dönümlük serada ilk yer kirazı üretimini gerçekleştiren Ahmet Tanrıverdi kolej mezunu ve 30 yıldan beri tarımla uğraşıyor. Yer kirazı üretimi için ilk tohumu Almanya ve İngiltere’den getirdiklerini söylüyor. Tohumdan fide elde ediliyor. Fide dikiminden 100 gün sonra ilk meyve alınıyor. Bir dönüm seraya  yaklaşık 2 bin 500 fide dikiliyor. Kök başına 1 kilogram meyve alınıyor. Bir kez dikilen fide 2-3 yıl ürün veriyor. Üç yılın sonunda fideleri yenilemek gerekiyor. Bakımı, üretimi kolay olan yer kirazı için kurulacak sobalı seranın dönüm maliyeti 25 bin lira civarında. Açık alanda da üretimi yapılabilir, ancak sera üretimi daha verimli.
Ahmet Bey’e, ürettiği yer kirazını nasıl pazarlayacağını soruyoruz. “Pazarlama sorunu olmaz. İhraç edilecek” diyor ve ekliyor: ” Sayın Bakan,  Mersin’e her geldiğinde bu seraya gelir. Nereye ihraç edileceğini o ayarlamıştır.”
Yer kirazı, taze olarak tüketildiği gibi, pastacılıkta, sos ve marmelat yapımında, meyve salatalarında, tatlılarda kullanılıyor. Reçel üretiminde, bitkisel ilaç yapımında değerlendiriliyor.  Ayrıca kurutularak da pazarlanıyor.
Uzmanlara göre, C, B1, B2, B3, Karoten vitamin ve mineralleri açısından zengin bir meyve olan yer kirazı, yaşlandırmayı geciktirmesi, metabolizmayı hızlandırması, kan dolaşımını düzenlemesi ile biliniyor.
Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, yer kirazı üretmek isteyenlere Kapızlı’daki işletmenin her türlü teknik bilgiyi ve fideyi vereceğini söylüyor.
Yıllar önce Arife Abla’nın öncülüğünde Silifke’de başlayan çilek üretimi bölgede ciddi bir değişimi sağladı.  Şimdi kafalardaki soru şu; Kürşad Bey’in yer kirazı ile başlayan tropikal meyve yetiştiriciliği yeni bir değişimin başlangıcı olabilir mi?