Damızlık ihalelerinde üretici dışlanıyor..

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, tarımsal kalkınma kooperatiflerine destek olmak amacıyla damızlık gebe düve alımı için yaptığı ihalelerin teknik şartnamesinde önemli bir değişiklik yaptı. Değişiklikle, ihale ile satın alınacak hayvanların seçimini yapacak komisyon ahır ahır dolaştırılmayacak, gebe düveler en fazla üç damızlık işletmesinden seçilerek alınacak. Bunun anlamı şu; bakanlık, üretici veya damızlık birlikleri yerine simsarlarından hayvan alacak.
Bugüne kadar Türkiye’nin her köşesine 10 bine yakın damızlık gebe düve satan Edirne Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği’nin Yönetim Kurulu Başkanı Sami Aladağ’a göre, Bakanlık bu değişiklikle üreticilerin ve kooperatiflerin üzerinden birilerine rant sağlayacak. Hayvancılık sektörü bundan çok büyük zarar görecek.
İhale şartmasindeki değişiklikle ilgili Sami Aladağ’ın anlattıkları çok çarpıcı, özetleyerek paylaşıyoruz:
“Bakanlığın 2008 yılı ihaleleri ile ilgili ihale sartnamesi ve sözleşmelerini görünce şok olduk. Yeni uygulamaya göre hayvan temini sadece 3 işletmeden yapılacak. Yani 300 baş hayvan ihalesi kazanan bir firma bunu 3 işletmeden temin etmek zorunda. Bu da 3 işletmenin her birinde en az 100 tane satılık gebe düve olması gerekir. Türkiye’de kaç tane 100 baş ve üzeri sadece satılık gebe düvesi olan işletme var? Türkiye’nin gebe düve ihtiyacının yüzde 70’ini karşılayan Trakya’da hiç yok. Ege’de varsa bir ya da iki tane. Dolayısıyla, 300 baş hayvanı 3 işletmeden nasıl bulacaksınız?
İhale ile alınacak 300 baş hayvanın seçilmesi için, 3 işletmede 500 tane gebe düve olması gerekir ki, heyet bunların içinden 300 tanesini seçsin. Birlik olarak aldığımız 300 başlık ihalelerde bazı zaman 300 hayvan için 1000’e yakın gebe düve gösterdik. En iyisini gerçekten damızlık olarak kullanılabilecek düveleri seçtirmeye özen gösterdik.
Şartnamede yapılan değişiklik ile Bakanlık; ‘ben bundan sonra ahır ahır dolaşmayacağım, yani damızlık gebe düveyi asıl üreten üreticiden almayacağım, bu işin simsarlığını yapan aracılardan alacağım” diyor.
Değişiklik ile gebe düve verilen kooperatiflere de; ‘siz şu şirketten gebe düveyi alın ama şunu bilin, siz bu düveleri yetiştirip satmak istediğinizde ben bunları alıp başka üreticiye veremem’ denilerek hayvan alan üretici de şirketin ya da simsarların kucağına itiliyor.
Ayrıca, damızlık birliklerinin de ihalelere girmesi bir ölçüde engelleniyor. Oysa, her fırsatta bize örnek gösterilen Avrupa’da, gebe düve pazarlayan firmaların hepsi damızlık birlikleridir. Avrupa siyasetçisi hayvancılığın geleceğini yine hayvancılıkla gerçek anlamda uğraşan asıl üreticiye bırakmıştır. Aracı-komisyoncu veya simsarın bu işi yapması yasaklanmıştır, ya da önlenmiştir.
Bakanlık bu ihale şartnamesi ile ihale kanunu ve usulüne aykırı davranmakta , ihale konusu olan gebe düve kaynaklarını hiçe saymakta, verimli kullanılmasını önlemekte, saydamlığı ve eşit muamele ilkesini çiğnemekte, en önemlisi de rekabeti kısıtlayıcı madde koyarak rekabeti önlemekte ve ihale kanununa muhalefet etmektedir.
Bakanlığımızın ihalelerde karşılaştıkları bazı sorunlar olabilir ancak bu sorunlara çözümde üreticinin elindeki düvenin değerini düşürerek ya da gerçek üreticiye sırt çevirmekle değil, gerçek üretici ile el ele verip çözüm üretmek gerektiği kanaatindeyim.
Bakanlık, zaten 8 yıldır verdiği gebe düve teşviğini bu yıl kaldırarak piyasada düve fiyatlarını 250-500 YTL düşürdü. Bir de üstüne üstlük ‘elindeki damızlık gebe düveyi de artık senden almayacağım, simsardan, aracıdan alacağım’ demek hayvancılığımızın geleceğine yapılacak en büyük kötülüktür. Artık, üretici geleceğimiz olan dişi hayvanları damızlık olarak değil de kasaplık olarak değerlendirmeye başlamıştır bile, eğer canlı hayvan borsalarına ve hayvan pazarlarına gidilirse bu açıkça görülecektir.
Kesime sevk edilen her dişi damızlık, hayvancılığın yok olması ve geleceğimizin ipotek altına alınması demektir. Biz seve seve üretmeye hazırız. Ancak Tarım ve Köyişleri Bakanlığını karşımızda değil arkamızda görmek istiyoruz.”
Sami Aaladağ’ın anlattıklarına bakılırsa ihale şartnamesinde yapılan değişiklikle gerçekten de birilerine rant sağlanmak isteniyor. Bunun faturası ise üreticiye ve koopertiflere kesiliyor. Üreticiye destek adı altında yapılan ihalelerden üretici değil, ihaleyi kazanan firmalar karlı çıkıyor.
****
Erdem Özsoy yaşama veda etti
Pamuk sektörünün duayenlerinden, saygınlığı ve beyefendiliği ile tanınan Erdem Özsoy yaşama veda etti. Kendisine tanrıdan rahmet, ailesine ve sevenlerine başsağlığı dileriz.