Fındıkta kriz düşük fiyattan çıkacak

Bu makalede ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.

Fındıkta kriz düşük fiyattan çıkacak

24 Nisan 2008

·

Ali Ekber Yıldırım

·

Köşe Yazısı

Güncelleme: Nis 24, 2008

Gıda fiyatlarındaki hızlı artış dünyada olduğu gibi Türkiye’de de krize neden oldu. Türkiye krizi atlatmak için gümrükleri sıfırlayarak pirinç ve buğday ithalatına yöneldi. Gıda krizinin uzun bir süre devam etmesi bekleniyor.
Türkiye’yi yakın zamanda fındıkta da önemli bir kriz bekliyor. Bu kez fiyat artışından değil, düşük fiyat nedeniyle kriz yaşanacak. Fındık fiyatlarındaki düşüş hem üreticiyi hem de hükümeti ciddi olarak tehdit ediyor. Fındık temel gıda maddesi değil. Her tüketiciyi doğrudan ilgilendirmiyor olabilir. Fakat, Karadeniz Bölgesi’nde yaşayan birçok yurttaşın tek geçim kaynağı. Ayrıca en kötü zamanda bile 1 milyar dolarlık ihracat geliri sağlayan bir ürün. Dolayısıyla fındıkta yaşanacak kriz sadece Karadenizli üreticiyi değil, ülke ekonomisini de olumsuz etkileyecek.
Türkiye, dünya fındık üretiminin yüzde 80’nine sahip olmasına rağmen fiyatları belirleyemiyor. Fiyat, birkaç alıcı tarafından belirleniyor. Piyasanın çok az sayıda alıcı ve satıcı tarafından kontrol edilmesi, borsa sisteminin çalışmaması fındıkta spekülatif hareketleri kolaylaştırıyor. Hükümetlerin yanlış uygulamaları spekülatörlerin ekmeğine yağ sürüyor. Özellikle arz fazlasının olduğu yıllarda fiyatlarla istedikleri gibi oynuyorlar.
Yeni sezona 4 ay kala spekülatörler 2008 fındığının düşük fiyattan satılması için yoğun çaba gösteriyor. En büyük dayanakları da, hükümetin iki yıl önce fındık alımı ile görevlendirdiği Toprak Mahsulleri Ofisi(TMO)’nin deposundaki 320 bin tonu aşkın kabuklu fındık stoğu. Önümüzdeki 3 aylık dönemde aşırı sıcak olmazsa 2008 fındık rekoltesinin de yüksek olması bekleniyor. Rekoltenin çok yüksek olması yerli ve yabancı spekülatörlerin işini daha da kolaylaştırır.
Böyle bir ortamda,TMO 2 Nisan’da yaptığı ihale ile 30 bin ton kabuklu fındığı satmak istedi. 2006 ürününe 3.20 YTL, 2007 ürününe ise 3.80 YTL teklif verildi. TMO, 2006 fındığını üreticiden 4 YTL’ den, 2007 fındığını ise 5 YTL’ den almıştı. Depolama, stok maliyeti eklenince verilen teklifler maliyetin yarısı bile değil. Bu nedenle TMO, fındığı satmadı.
Şimdi hazırlık yapılıyor. TMO’nun deposundaki 320 bin ton fındık yağ yapılacak. Yağın nasıl pazarlanacağı, kime kaç paradan satılacağı belli değil. Ama, ortaya çok büyük bir zarar çıkacağı kesin. Bu zarar daha önce çıkarılan kararnameye göre Hazine tarafından karşılanacak.
Daha da önemlisi alivreciler şu günlerde 2008 Eylül-Ekim ayları için iç fındığın tonunu 5 bin 500 dolardan satıyor. Dolar o tarihlerde tahmin edildiği gibi 1.5 YTL olursa 2008 ürünü kabuklu fındığın kilosu üreticiden 3 YTL’nin altında alınacak. Yani fiyat 5 YTL’den 3 YTL’nin de altına düşecek ve ciddi bir kriz yaşanacak.
Bir başka önemli sorun ise, 2008 fındığını kimin alacağı. Son iki yıl bu görevi TMO yaptı. TMO’nun fındık alımından dolayı Hazine tarafından karşılanacak görev zararı 1.5-2 milyar YTL’ye ulaştı. TMO’nun 2008’de fındık alması zor görünüyor.
Kaldı ki, hükümette, kendisine yakın isimlerden oluşan Fiskobirlik yönetiminin yeniden devreye girmesi yönünde ilk sinyalleri vermeye başladı.
Daha önceki Fiskobirlik yönetimi ile kavga eden Başbakan Erdoğan’ın fındıktan dolayı devlet hazinesine ödettiği görev zararı 1.5 – 2 milyar YTL’yi buldu. Bunun üzerine bir de 2008 ürününün görev zararı binecek.
Böyle giderse, Hükümetin fındıkta yarattığı felaket, ancak 2004’teki gibi bir don felaketi ile aşılabilir.

Bu makale ile ilgili yapılan yorumlar

  1. mehmet uzuğ 25 Nisan 2008 - 08:36 - Yanıtla

    Sayın YILDIRIM siz sorumlu bir aydın ve sorumlu birçiftçi dostu olarak uyarmak görevinizi yapıyor bizi aydınlatıyorsunuz Binlerce teşekkürler.Ama nedense umursamazlık bizim adete beslenme çantamız oluyor.Bakın kuraklıkdan dolayı Güneyanadolu veDoğuanadolu’da hasat nerde ise sıfır noktasında.İçanadolu’da can çekişmekte.Pirinç bakan yandaşlarında ,Fındık milletvekillerinin şirketinde,Buğdayda parti destekçilerinde.İşlem tamam.Niye uğraşırız bilmemkiiii.Bakın şimdi çok çiftçi DGD yi soracaklar sanki kurtuluş gibi.Nİye gelecekte neler yapmamız gerekeceğini düşünmeyiz ki.Kendini çiftçi kabul edenler ne dersiniz.Varmısınız tekrar ÖKÜZÜN İZİNDEN SU İÇMEYE.Bereketli günler bizimle olsun!!!!!!

  2. ferhat 25 Nisan 2008 - 11:04 - Yanıtla

    alibey sızden bır rıcamız olacak.bugun kı konuyla ılgılı degıl ama ben sıze yazmayı uygun buldum.bızler süt hayvancılıgı yapan tarımsal kalkınma kooperatıfıyız.gecen sene uyelerımızı yem bıtkılerı konusunda yonlerdırdık.86 üyemız var hemen hemen herkes fıg veya mürdümük ektı.2007 mayıs ayında yesıl olarak bıctık.tespıtler yapıldı icmaller hazırlandı.eskıden 2007 10 . ay odeme gunuydu.butun odemeler yapıldı kısmende olsa.bugun dgd taksıdı de yattı yıne yem bıtkılerı yok.en azından ne zaman odenecek.bı araştırsanız çok makbule gecer abı.çok perişan durumundayız.sizden yardım beklıyoruz.odeme tarıhı ne zaman.

  3. arif gençgöçmen 28 Nisan 2008 - 12:26 - Yanıtla

    sayın ali bey
    ben sizin bu yazınızdan birşey anlamadım.devlet fındık almadı üretici suçladı.devlet t.m.o ile fındık aldı zarar ediyor diye yine suçlanıyor.fındığın daha pahalıya satılacağı bir yer varsa siz bulun hep beraber satalım.saygılar arif gençgöçmen

  4. Ali Ekber Yıldırım 13 Mayıs 2008 - 16:17 - Yanıtla

    From: Dursun Mutlu
    To: ‘Ali Ekber Yýldýrým’
    Sent: Thursday, April 24, 2008 1:16 PM
    Subject: !!***SPAM***!! AW: Fýndýkta kriz fiyat düþüþünden çýk acak

    Sayin Ali Ekber Bey,

    yazini ve yorumunuz icin size yine kutlamak ve tesekkür etmek isterim.

    Saygilarimla,

    Foodcom GmbH

    ppa. Dursun Mutlu

Fındık: İlişkili Diğer Makaleler

En Son Yayınlanan Makaleler