Bu haberde ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.
Su ürünlerinde avcılığın payı azalırken, yetiştiriciliğin payı artıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2024 yılı verilerine göre su ürünleri üretimi yüzde 7,6 azaldı. Üretim azalırken son 5 yılda ihracat yüzde 100 artarak 1 milyar 10 milyon dolardan 2 milyar 20 milyon dolara çıktı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2024 yılı verilerine göre su ürünleri üretimi yüzde 7,6 azalsa da ihracat artıyor. Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan’ın verdiği bilgiye göre Türkiye’nin su ürünleri ihracatı 5 yılda yüzde 100 arttı. Son 5 yılda ihracat 1 milyar 10 milyon dolardan 2 milyar 20 milyon dolara ulaştı. Üretimde her geçen yıl avcılığın payı azalırken, yetiştiriciliğin payı artıyor. Yetiştiriciliğin payı arttıkça ihracatın da payı artıyor.
Su ürünleri üretimi 2024’te yüzde 7,6 azaldı
Türkiye İstatistik Kurumu 2024 yılı Su Ürünleri verilerini açıkladı. Su ürünleri üretimi 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 7,6 azalarak 1 milyon tonun altına düştü. TÜİK’e göre 2023 yılında 1 milyon 10 bin 345 ton olan su ürünleri üretimi 2024 yılında 933 bin 194 ton olarak gerçekleşti. Üretimin yüzde 31,1’ini avcılık yoluyla elde edilen deniz balıkları, yüzde 3,5’ini avcılık yoluyla elde edilen diğer deniz ürünleri, yüzde 3,6’sını avcılık yoluyla elde edilen iç su ürünleri ve yüzde 61,8’ini yetiştiricilik ürünleri oluşturdu.
En büyük düşüş su ürünleri avcılığında
Su ürünleri avcılığı 2024 yılında yüzde 21,6 azaldı. Avcılık yoluyla yapılan toplam üretim 356 bin 70 ton, yetiştiricilik üretimi ise 577 bin 124 ton olarak gerçekleşti. Deniz ürünleri avcılığı bir önceki yıla göre yüzde 23,3 azalırken, iç su ürünleri avcılığı yüzde 0,2 arttı.
En çok avlanan balık; hamsi
Avlanan deniz balıkları miktarı 2024 yılında 290 bin 68 ton olarak gerçekleşti. Avlanan deniz balıklarının türlerine göre dağılımı incelendiğinde, hamsi balığının 153 bin 175 ton ile en yüksek miktarda avlanan balık olduğu görüldü. Hamsi balığını 49 bin 278 ton ile palamut ve 17 bin 818 ton ile sardalya takip etti.
Yetiştiricilik üretimi yüzde 3,7 arttı
Yetiştiricilik yoluyla 2024 yılında yapılan üretimin 405 bin 742 tonu ( yüzde 70,3) denizlerde, 171 bin 382 tonu ( yüzde 29,7) iç sularda gerçekleşti. Yetiştirilen en önemli balık türleri iç sularda 170 bin 905 ton ile alabalık, denizlerde ise 165 bin 55 ton ile levrek ve 155 bin 279 ton ile çipura oldu.
İhracat 5 yılda yüzde 100 arttı
Türkiye’de 2002 yılında 1.245 olan su ürünleri yetiştiricilik tesisi sayısı 2024 yılı sonunda yüzde 94’lük artışla 2 bin 427’ye yükseldi. Bu artış üretime de yansıdı. 2002 yılında 50 bin ton olan yetiştiricilik kapasitesi, 2024 yılı sonunda 850 bin tona ulaştı.
Üretimdeki artış ihracattaki sıçramayı beraberinde getirdi. Dünyanın en ünlü restoranlarında Türk su ürünleriyle hazırlanan menülerin en çok tercih edilenler arasında yer aldığını söyleyen Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, Türk su ürünlerinin dünyanın her tarafında büyük beğeniyle tüketildiğini dile getirdi.
En çok ihraç edilen balıklar; Levrek, çipura ve Türk somonu
Türk su ürünleri sektörünün AR-GE çalışmalarına da ağırlık verdiğini vurgulayan Kızıltan, “Türk su ürünleri sektörü son yıllarda Türk somonu türünde önemli yol kat etti. 2019 yılında 29 milyon dolar olan ihracatımız 2024 yılı sonunda 498 milyon dolara ulaştı. Sektörün 5 yılda 1 milyar doları aşan ihracat artışını Türk somonu domine etti. Levrek ihracatımız 331 milyon dolardan 570 milyon dolara, çipura ihracatımız 286 milyon dolardan 508 milyon dolara çıktı. İhracatımızdaki artışı bu üç türümüz sırtladı” dedi.
Pazar çeşitliliği de arttı
Türk su ürünleri sektörünün pazar çeşitliliğine de dikkat çeken Sinan Kızıltan sözlerini şöyle sürdürdü: “ Bugün 100’den fazla ülkeye taze, dondurulmuş, fileto, tam, füme olarak su ürünlerimizi talep edilen şekilde gönderiyoruz. İhracat faaliyetlerimiz, Batı ve Doğu Avrupa’dan Kuzey Afrika’ya, Orta Doğu’dan Körfez ülkelerine, Uzak Doğu’dan Güneydoğu Asya’ya, Kuzey ve Güney Amerika’dan Orta Asya’ya, Kafkasya’dan Balkanlar’a, Sahra Altı Afrika’dan İskandinavya’ya ve hatta Okyanusya’ya kadar geniş bir coğrafyayı kapsıyor. Bu geniş ihracat ağı, uluslararası pazarlarda güçlü bir varlık göstermenin ve küresel ölçekte sürdürülebilir ticari ilişkiler kurmanın somut bir göstergesidir.”
Tesis kapasitesi 50 binden 850 bine ulaştı
Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan su ürünleri sektöründe sürdürülebilir yetiştiriciliğin hızla arttığını, ileri teknolojiye dayalı akuakültür tesislerinin yaygınlaştığını belirterek : “2002’de 50 bin olan tesis kapasitemiz, 2024 itibarıyla 850 bine ulaşmış durumda ve bu rakamın daha da artacağına inanıyoruz. Ar-Ge yatırımları sayesinde daha verimli ve çevre dostu yöntemler yaygınlaşıyor. Özellikle deniz kirliliğini azaltmaya yönelik çalışmalar, uzun vadede sektörümüzü daha sürdürülebilir hale getirecek. Son yıllarda yapılan yatırımlar ve modernizasyon çalışmalarının etkisiyle, Türkiye’nin balıkçılık filosu oldukça gelişmiş bir seviyeye ulaşmıştır. Filomuzda, geleneksel kıyı balıkçılığı yapan teknelerden, açık deniz avcılığına uygun büyük ölçekli gemilere kadar geniş bir yelpazede araçlar bulunmaktadır. Özellikle büyük ölçekli gemiler, gelişmiş teknolojilerle donatılmış olup balıkçılığı daha verimli ve sürdürülebilir hale getirmektedir” değerlendirmesini yaptı.
İhracatta öne çıkan 3 ülke Rusya, İtalya ve Hollanda
Su ürünleri sektörünün en fazla ihracat yaptığı ülkelere bakıldığında Rusya Federasyonu 435 milyon dolar ile ilk sırada yer alırken 239 milyon dolarlık ihracat ile İtalya ve 170 milyon dolarla Hollanda üçüncü sırada yer aldı. Türkiye, en büyük dördüncü ihraç pazarı Yunanistan’a 164 milyon dolarlık su ürünleri ihraç ederken, beşinci sıradaki ülke 159 milyon dolarlık taleple İngiltere oldu.
Orkinos balığı ihracatında açık ara birinci ülke olan Japonya’ya 2024 yılında 115 milyon dolarlık su ürünleri ihraç edildi. Su ürünleri sektörünün hava kargoyla büyük başarı elde ettiği Amerika Birleşik Devletleri’ne yapılan su ürünleri ihracatı 93 milyon dolara ulaştı. Türkiye’nin geleneksel ihraç pazarı Almanya’ya 76 milyon dolarlık su ürünleri ihraç edilirken, İspanya 63 milyon dolarlık ihracatla dokuzuncu sırada yer aldı. Güney Kore 40 milyon dolarlık ihracat yapılan 10. ülke oldu. Toplam 2 milyar 20 milyon dolarlık su ürünleri ihracatının 1 milyar 592 milyon doları ilk 10 ülkeye gerçekleştirildi.
Bu haber ile ilgili yapılan yorumlar
