2020 tarım destekleri açıklandı, ödemesi 2021’de

Resmi Gazete’nin 5 Kasım 2020 tarihli Mükerrer sayısında yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile 2020 üretim yılına ait tarım destekleri açıklandı. Geçen yıl olduğu gibi bu sene de bir kaç kalemde artış yapılmasından başka önemli bir değişiklik yok.

Türkiye Büyük millet Meclisi’ne sunulan ve görüşmeleri devam eden bütçe tasarısında da tarımsal destekleme bütçesinde hiç bir artış yapılmadı. 2020 yılı bütçesinde olduğu gibi 2021 yılı bütçesinden de tarıma toplamda 22 milyar lira destek ödemesi yapılacak.

Açıklanan destekler 2020 ürünlerine ait. Ödemesi 2021 yılı bütçesinden yapılacak. Öncelikle , şunu sormak gerekiyor; madem geçen yıl ile hemen hemen aynı destekleri açıklayacaktınız neden 11 ay beklediniz? Çiftçi tohumu tarlaya atmadan alacağı desteği bilerek üretime karar verse daha iyi olmaz mıydı?

Mazot ve gübre desteğinde artış yok

Alan bazlı destekler kapsamında “2020 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar” a göre, 2020 ürünü buğday, arpa, çavdar, yulaf, tritikale için dekar başına 19 lira mazot, 8 lira gübre desteği olmak üzere toplamda 27 lira destek ödemesi yapılacak.

Pamuk ve çeltik üretenlere dekara 62 lira mazot ve 4 lira gübre desteği olmak üzere toplamda 66 lira destek verilecek. Nohut, kuru fasulye ve mercimek üretimine dekar başına 22 lira mazot ve 4 lira gübre desteği olmak üzere 26 lira, patates üreticilerine dekara 27 lira mazot ve 4 lira gübre olmak üzere 31 lira, yağlık ayçiçeği ve soyada dekara 26 lira mazot ve 4 lira gübre dahil dekara 30 lira destek sağlanacak.

Dane mısırda mazot desteği dekara 25 lira, gübre desteği 4 lira olmak üzere 29 lira, kuru soğan, kanola, aspir, yaş çay, fındık, yem bitkilerinde dekara 17 lira mazot ve 4 liralık gübre desteği ile 21 lira destek ödemesi yapılacak. Zeytin de dahil diğer ürünlerde dekara 15 lira mazot ve 4 lira gübre desteği sağlanacak. Nadasa bırakılan tarım arazileri için 8 lira mazot desteği verilecek.

Toprak analiz desteği

Toprak Analiz Desteği, asgari 50 dekar ve üzeri tarım arazilerinde, ilave her 50 dekara kadar bir analiz için Tarım ve Orman Bakanlığı (Bakanlık)’nca yetkilendirilmiş Toprak Analiz Laboratuvarlarına analiz başına geçen yıl olduğu gibi 40 lira destek ödenecek.

Organik gübre desteği yine 10 lira

2019’da ilk kez katı organik-organomineral gübre desteği verildi. Bu kapsamda organik gübre kullanan çiftçilere dekara 10 lira destek bu yıl da devam edecek. Artış yok.

Organik tarımda 1.kategori ürün desteği artırıldı

Geçen sene organik tarım ve iyi tarım desteklerinde önemli kesintiler yapılması nedeniyle çok tepki görmüştü. Organik tarım yapan çiftçilere desteklemeler ürün sertifikasına göre ödeniyor. Üç kategoride ödenen organik tarım desteğinde sadece 1. kategoride destek miktarı artırıldı. 1.kategoride bireysel ürün sertifikası ile üretim yapanlara geçen yıl dekara 70 lira destek verilirken 2020’de 100 liraya çıkarıldı. Aynı kategoride üretici grubu ürün sertifikası ile üretim yapanlara ödenen destek dekar başına 35 liradan 50 liraya çıkarıldı. Diğer iki kategoride desteklerde artış yapılmadı.

İyi tarımda 4.kategori destekleri kaldırıldı

Geçen yıl olduğu gibi iyi tarım destekleri bireysel veya grup sertifıkasyonu seçeneğine göre düzenlenmiş iyi tarım uygulamaları sertifikasına sahip çiftçilere destek verilecek. Desteklerde ilk iki kategorideki ürünlerde artış yapılmadı. Üçüncü kategoride bireysel sertifikasyon sahiplerine dekar başına 30 lira, grup sertifikasyonuna sahip çiftçilere dekar başına 15 lira olan destek bu sene iki kategori birleştirilerek geçen sene toplam 45 lira olan destek 10 liraya düşürüldü. 4. kategori ürünleri ise destek kapsamından tamamen çıkarıldı.

Pamuk ve ayçiçeği primi arttı, 16 üründe artış yok

Prim desteği olarak adlandırılan fark ödemesi 18 üründe uygulanıyor. 2020 üretim yılında, geçen yıla göre bu 18 üründen sadece pamuk ve yağlık ayçiçeği primi artırıldı. Kütlü pamuğa verilen destekleme primi kilo başına 80 kuruştan 1 lira 10 kuruşa çıkarıldı. Bu artış daha önce zaten açıklanmıştı. Pamuk desteğinden yararlanmak için yurt içinde üretilen ve sertifikalandırılan pamuk tohumu kullanma şartı var.

Yağlık ayçiçeğinde geçen sene kilo başına 40 kuruş olan destekleme primi 10 kuruşluk artışla 50 kuruşa yükseltildi.

Buğday, arpa, yulaf, çavdar, tritikale ve çeltik için geçen yıl olduğu gibi kilo başına 10 kuruş destek primi ödenecek. Nohut, mercimek, kuru fasulye ve kanolada da destek artmadı. Kilo başına 50 kuruş prim ödenecek.

2019’da olduğu gibi 2020’de de dane mısıra 3, soya fasulyesine 60, aspire 55, yaş çaya 13 ve zeytinyağına da kilogram başına 80 kuruş destekleme primi ödenecek. Geçen yıl ilk kez verilen dane zeytin destekleme primi de artmadı. Geçen sene olduğu gibi kilo başına 15 kuruş prim verilecek. Zeytinde ayrıca geleneksel zeytin bahçelerinin rehabilitasyonu desteği kapsamında dekara 100 lira destekleme ödemesi devam edecek.

Fındıkta dekar başına 170 lira destek devam edecek

Fındık Alanlarının Tespitine Dair Karar ile belirlenen ve ruhsat verilen alanlarda, 2020 üretim yılında Çiftçi Kayıt Sistemi ve Fındık Kayıt Sistemine kayıtlı çiftçilere dekar başına 170 lira alan bazlı destek ödemesi yapılacak.

Hayvancılık destekleri/ buzağı desteğinde 20 lira artış

Buzağı/malak/manda desteği kapsamında, programlı aşıları tamamlanmış, 4 ay ve üzeri yaşta, ilkine buzağılama yaşı en fazla 810 gün olan düvelerin buzağıları ile son iki buzağılama arası süre en fazla 450 gün olan ineklerin doğan buzağılarına geçen yıl buzağı başına 350 lira olan destek 370 liraya çıkarıldı. Etçi veya kombine ırk boğaların sperması ile suni tohumlamasından veya bu ırkların bakanlıkça izinli boğaları ile tabii tohumlamasından doğan buzağılara buzağı başına 600 lira destek verilecek.

İlave buzağı desteği alacak 22 il değişmedi

Geçen yıl olduğu gibi, ilave buzağı desteği alacak 22 il değişmedi. Buna göre göre Ağrı, Ardahan, Artvin, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, İğdır, Kars, Muş, Ordu, Rize, Sivas, Şırak, Trabzon, Tunceli, Van illerinde doğan buzağılara, buzağı başına ilave 100 lira ödenecek.

Döl Kontrolü Protokolü kapsamındaki boğalardan, suni tohumlama sonucu doğan buzağılara ilave 50 lira destek verilecek.

Geçen sene olduğu gibi soy kütüğüne kayıtlı buzağılara ilave 175 TL/baş ödenecek.

Buzağı desteklemesi şartlarını karşılayan buzağı başına ödeme brim miktarlarının 1-20 başa kadar tamamı, 21-100 başa kadar yüzde 75’i, 101-500 baş için yüzde 50’si ödenecek.

Manda desteğinde artış yok

Dişi mandalara 250 TL/baş, soy kütüğüne kayıtlı dişi mandalara ilave 200 TL/baş, programlı aşıları tamamlanmak kaydıyla 4 ay ve üzeri malaklara 250 TL/baş, soy kütüğüne kayıtlı malaklara ilave 200 TL/baş, destek ödenecek. Suni tohumlamadan doğan malaklara ayrıca malak başına ilave 250 lira ödeme yapılacak.

Süt analiz desteği için inek başına 150 lira

Tarımsal destekleme Kararnamesine göre, ıslah amaçlı süt içerik analizi desteği verilecek. Buna göre, ıslah amaçlı süt içerik analizi yapılan ve Bakanlıkça belirlenen kriterleri sağlayan, suni tohumlamadan doğan saf sütçü veya kombine ırk her bir inek için 150 lira destek ödenecek.

Düve alımına yüzde 40 hibe

En az 1 baş, en fazla 20 baş düve (manda dahil) alımına, Bakanlıkça belirlenecek düve bedelinin yüzde 40 kadar destekleme ödemesi yapılacak.

Hastalıktan ari işletme desteği

Hastalıktan ari işletmeler için sağlık sertifikasına sahip olan işletmelerde bulunan, damızlık boğalar dışındaki altı ay yaşın üzerindeki erkek hayvanlar hariç, tüm sığırlar için hayvan sahiplerine hayvan başına 450 lira ödeme yapılacak. Ari sığır başına ödeme birim miktarları 500 başa kadar tam( yani 450 lira), 501 baş ve üzeri için yüzde 50 az ödeme yani hayvan başına 225 lira ödenecek. Ayrıca, onaylı süt çiftliği sertifikasına sahip olan işletmelerdeki ari işletme desteği alan tüm sığırlar için, ilave olarak hayvan başına 100 lira verilecek.

Besi desteği 250, çoban desteği 5 bin lira

Bakanlık kayıt sistemlerine kayıtlı, yurt içinde doğmuş ve besi süresini tamamlamış erkek sığırlarını (manda dâhil), mevzuatına uygun kesimhanelerde kestiren yetiştiricilere 1- 200 baş için (200 dâhil), hayvan başına 250 lira destekleme ödenecek.

Küçükbaş hayvancılık desteklemelerinde; Çoban istihdam desteği, 100 baş ve üzeri anaç koyun keçi varlığına sahip işletmelere veya çobanlara yıllık 5 bin lira ödenecek.

Koyun başına 30, keçiye 35 lira

Damızlık koyun keçi yetiştiricileri birliklerine üye yetiştiricilerin, bakanlık kayıt sistemine kayıtlı anaç koyunlarına koyun başına 30 lira, anaç keçi başına 35 lira, anaç tiftik keçi başına ise 20 lira destek verilecek. Göçer yetiştiricilerin anaç koyun ve keçilerine ilave hayvan başına 2 lira ödeme yapılacak. Geçen yıl koyun, keçi desteği hayvan başına ayrımı olmaksızın 25 liraydı.

Yem bitkileri destekleri

Yem bitkileri desteğinde her yıl olduğu gibi, 2020’de de destekleme kalemlerinde değişiklik yapıldı. Geçen yıl 10 kalemde verilen yem bitkileri desteği bu yıl 6 kalemde verilecek. Destek miktarlarında değişiklik yapılmadı.

Tohumculuk desteklerinde önemli artışlar var

2020 yılı Tarımsal Destekleme Kararnamesi’nde en önemli artışlar sertifikalı tohum desteğinde yapıldı. Özellikle sertifikalı tohum kullanım desteklerinde önemli oranda artış sağlandı. 2019’da arpa ve buğdayda dekar başına 8.5 lira, çavdar, tritikale ve yulafta 6, çeltikte 8 lira olan sertifikalı tohum desteği bu ürünlerin hepsinde 16 liraya çıkarıldı. Patateste dekara 80 lira olan sertifikalı tohum desteği 100 liraya çıkarılırken, nohut, mercimek ve kuru fasulyede 20 liralık destek mercimek ve fasulye için 30 liraya çıkarıldı. Nohut 20 lirada kaldı.

Soya, fiğ, yem bezelyesi ve korungada ise dekar başına 2 liralık artışla 22 liraya yükseltildi. Aspir ve kanolada 1 liralık artışla 4 liradan 5 liraya çıkarılan sertifikalı tohum kullanım desteği susamda geçen yıl olduğu gibi 4 lira uygulanacak. Yoncada da değişiklik yapılmadı. Geçen seneki gibi dekara 30 lira olacak.

Sertifikalı tohum üretiminde kademeli sistem

Desteklerdeki önemli değişikliklerden birisi yurtiçi sertifikalı tohum desteğinde kademeli destek sistemine geçilmesi oldu. Yeni sistemde destekler şöyle belirlendi:

Fidan desteği değişmedi

Sertifikalı sınıfında fidan üretimi yapan, bunların satışını gerçekleştiren, bakanlık tarafından yetkilendirilmiş fidan üreticisi kabul edilen, Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı çiftçilere 2020 yılında ürettikleri aşılı fidana adet başına 50 kuruş destek verilecek. Aşısız fidan üretenlere ise adet başına 25 kuruş üretim desteği verilecek.

Tarım danışmanı desteği yıllık 46 bin lira

Bakanlıkça yetkilendirilerek tarımsal yayım ve danışmanlık hizmeti sunan serbest tarım danışmanları ile ziraat odası ve üretici örgütlerinde en fazla beş tarım danışmam olmak üzere istihdam edilen her bir tarım danışmanı için 46 bin lira on iki aylık hizmet sunumuna bağlı olarak eşit iki dilim halinde 2021 yılı tarımsal destekleme bütçesinden ödenecek. bu destekle ilgili bölüm kes yapıştır şeklinde kararnameye alındığı için 2020 bütçesinden ödenir deniliyor. Ödeme 2021 bütçesinden yapılacak.

Çiftlik Muhasebe Veri Ağı desteği

Çiftlik muhasebe veri ağı sisteminin 81 ilde uygulanmasına devam edilecek. Bu kapsamda 2019 yılında kayıt altına alman 6.000 işletmede işletme başına 600 lira destek ödemesi yapılacak.