Tarımsal katma değerde Konya lider,Karabük sonuncu

·

02 Ağustos 2019

·

Bu haberde ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.

Tarımsal katma değerde Konya lider,Karabük sonuncu

02 Ağustos 2019

·

Ali Ekber Yıldırım

·

Haber

Güncelleme: Şub 23, 2024

Tarımsal katma değerde Konya lider,Karabük sonuncu

Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre, 2017 yılında tarımsal Gayrisafi Katma Değer(GSKD)’de Konya ilk sırada yer alırken Karabük sonuncu oldu. 2008-2017 döneminde ise Antalya ilk sıradan dördüncü sıraya geriledi. Aynı dönemde Konya üçüncü sıradan birinciliğe yükseldi. İzmir ise, beşinci sıradan ikinci sıraya çıktı.

Türkiye İstatistik Kurumu Ulusal Hesaplar Daire Başkanlığı Bölgesel Hesaplar Grubu’nun hazırladığı “İl Bazında Gayrisafi Yurt İçi Hasıla 2008-2017 Raporu” açıklandı.

Raporda tarım sektöründeki son 10 yıllık değişim şöyle ifade ediliyor:

“İl bazında GSYH (Gayrisafi Yurt İçi Hasıla) hesaplamalarında tarım sektörü kapsamında, bitkisel ve hayvansal üretim ile ormancılık ve balıkçılık faaliyetleri yer almaktadır. Tarım sektöründe Antalya 2008 yılında % 4,75 pay ile 81 il içinde birinci sırada yer alırken, 2017 yılında %3,53 pay ile dördüncü sıraya gerilemiştir. 2008 yılında Konya %4,38 pay ile tarım sektöründe üçüncü sırada yer alırken, 2017 yılında %5,79 pay alarak birinci sırada yer almıştır. 2008 yılında %4,48 tarım sektörü payı ile ikinci sırada yer alan Manisa, 2017 yılında gerileyerek %3,91 pay ile üçüncü olmuştur. İzmir 2008 yılında tarım sektöründe %3,67 pay alarak beşinci sıradayken, 2017 yılında %4,43 pay ile ikinci sıraya yükselmiştir. ”

İstanbul 7 basamak geriledi

Toplam GSYH içinde yaklaşık %30 pay alarak birinci sırada yer alan İstanbul’un, tarım sektörü toplamı içindeki payı 2008 yılında %0,69, 2017 yılında ise %0,51 olarak gerçekleşti. Bu paylar ile İstanbul, 2008 yılında 51. sırada, 2017 yılında 58. sırada yer aldı.

Ankara ilk 10 il arasına giremedi

Tarım sektöründe Ankara 2008 yılında %2,62 ile en yüksek pay alan ilk on il arasında yer alırken, 2017 yılında %2,41 pay ile ilk on il içine giremedi. Ankara 12.sırada yer aldı.Muğla ise 2008 yılında %2,27’lik pay ile 13.sırada yer alırken, 2017 yılında %2,66 pay ile tarım sektöründe en yüksek pay alan onuncu il oldu.

İlk 10 ilden 4’ü payını artırdı

2008 yılında 81 il içinde en yüksek paya sahip olan ilk on ilden Konya, İzmir, Şanlıurfa ve Bursa tarım sektöründen aldığı payı 2017 yılında yükseltirken, diğer altı ilin sektör payında düşüş gerçekleşmiştir.

En düşük paya sahip iller

2008 yılında tarım sektöründe en düşük paya sahip olan son on il arasında yer alan Bartın, Karabük ve Yalova’nın, 2017 yılında toplam tarım sektörü içindeki payları daha da azalarak 81 il içinde son üç sırada yer almıştır. Hakkari ve Gümüşhane 2008 yılında sektördeki son on il arasında yer almazken, 2017 yılında payları daha da gerileyerek, sırasıyla, en düşük paya sahip 75. ve 77. il oldu.

Van 21 basamak yükseldi

TÜİK’in araştırmasına göre,2008 ve 2017 yılları için illerin tarım sektörü toplamından aldığı paylara göre sıralaması en çok değişen il Van oldu. Van 2008 yılında tarım sektörü içinde %0,78 pay ile 46. sırada yer alırken, 2017 yılında %1,31 pay ile 21 basamak yükselerek 25. sıraya yükseldi.

Sıralaması en çok değişen ikinci il Mardin oldu. 2008 yılında %0,91’lik pay ile 43. sırada bulunan Mardin, 2017 yılında 20 basamak yükselerek 23. sırada yer aldı.

Edirne 17 basamak geriledi

2017 yılında sıralaması en fazla gerileyen il, 17 basamaklık fark ile Edirne oldu. 2008 yılında Edirne’nin tarım sektöründen aldığı pay %1,63 ve sırası 18 iken, 2017 yılında payı %1,12 ve sırası 35 olarak gerçekleşti.

Tarımsal Gayrisafi Katma Değer 189 milyar lira

Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre, Türkiye’nin tarımsal Gayrisafi Katma Değer(GSKD)’i 2008 yılında 74 milyar 451 milyon lira iken 2017’de 189 milyar liraya ulaştı. İller arasında ilk sırada yer alan Konya’nın aldığı pay 3 milyar 259 milyon liradan 10 yılda 10 milyar 948 milyon liraya çıktı. 2008 yılında 3 milyar 536 milyon lira pay ile birinci olan Antalya 10 yıl sonra 6 milyar 674 milyon lira ile dördüncü sıraya geriledi.

2008 yılında 2 milyar 733 milyon lira ile 5.sırada yer alan İzmir, 2017’de 8 milyar 372 milyon lira ile ikinci sıraya yükseldi. En az pay alan Karabük’ün Gayrisafi Katma Değer’den aldığı pay 2017’de 214 milyon lira.

Gayrisafi Katma Değer nedir ve nasıl hesaplanır?

Bölgesel Gayrisafi Katma Değer (GSKD), bir bölgede yerleşik ekonomik birimlerin belli bir dönemde bu bölgedeki ekonomik faaliyetleri sonucunda ürettikleri mal ve hizmetler (çıktı) değerinden, bu üretimde bulunabilmek için kullandıkları mal ve hizmetler (ara tüketim) değerinin çıkarılması sonucu elde edilen değerdir.

Bölgesel GSYH, bölgesel GSKD’ye vergilerin eklenmesi ve sübvansiyonların çıkarılmasıyla bulunan değerdir.

Bölgesel GSKD, her bölge için tarım, sanayi ve hizmetler sektörlerinin toplamından oluşur. GSKD ürün üzerinde bulunan vergi ve sübvansiyonları içermez. Her bölge için GSKD’ye ürün üzerindeki vergilerin eklenmesi ve sübvansiyonların çıkartılmasıyla bölgesel düzeyde GSYH değerine ulaşılır.

Tarım + Sanayi + Hizmetler = GSKD (Sektörler toplamı)
GSKD + Vergi – Sübvansiyonlar = GSYH

Kişi başına bölgesel GSYH, cari fiyatlarla bölgesel GSYH’nin yıl ortası bölge nüfus tahminine bölünmesi ile bulunan değerdir.

Bölgesel düzeyde yapılan GSYH hesaplamalarında temel olarak üretim yöntemi kullanılmaktadır. Üretim yöntemine göre:
Çıktı – Ara Tüketim = GSKD

Çıktı: Üretimin sonucu
Ara tüketim: Çıktının üretilmesinde kullanılan mal ve hizmetler

Bölgesel GSKD ile bir bölgede ikamet eden üretici birimlerin ekonomik faaliyetlerinin ölçülmesi amaçlanmaktadır. Bu nedenle, hesaplamalarda üretici birimin yerleşik olduğu bölge esas alınmaktadır. Bölgesel GSKD, bölgede ikamet eden hane halklarının gelirinin ölçüsü değil, bölgenin üretim gücünün bir göstergesidir.

Bu haber ile ilgili yapılan yorumlar

Güncel: İlişkili Diğer Haberler

En Son Yayınlanan Makaleler