Veba ve çiçek hastalığı koyunculuğu tehdit ediyor

Veba ve çiçek hastalığı koyunculuğu tehdit ediyor

Kırmızı et ihtiyacının karşılanması için umut bağlanan küçükbaş hayvancılıkta hastalık alarmı yaşanıyor. Bursa,Denizli,Zonguldak başta olmak üzere farklı bölgelerde görülen koyun vebası ve çiçek hastalığı sektörü endişelendiriyor. Hastalık görülen yerlerde karantina ilan edilerek hayvan giriş çıkışı yasaklanıyor.

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın küçükbaş hayvancılığın geliştirilmesi amacıyla uyguladığı “Üretici Şartlarında Sözleşmeli Küçükbaş Hayvancılık Projesi(300 Koyun Projesi olarak biliniyor) ve “Genç Çiftçi Projesi” kapsamında hayvan dağıtımları mercek altına alındı. Özellikle, Genç Çiftçi Projesi kapsamında geçmişte yapılan koyun ithalatının hastalığın kaynağı olduğu iddia edilirken, sektör temsilcileri koyun vebası ve çiçek hastalığının bu iki proje uygulanmadan önce de zaman zaman ortaya çıktığını ifade ediyor. Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü ise, hayvanların ithalatla temin edilmesi yerine yurt içinden karşılanması için Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği ile protokol imzaladı.

Hastalık ithal koyunlarla mı geldi?

Cumhuriyet Halk Partisi’nin Tarımdan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, Bursa’da “Genç Çiftçi Projesi” kapsamında 50 üreticiye 1700 koyun dağıtıldığını belirterek, koyunların dağıtımından 10-15 gün sonra ölümlerin başladığını ve 50 koyunun öldüğünü söyledi. Yaptıkları incelemelerde ölümlerin koyun vebasından olduğunu vurgulayan Sarıbal, vebanın genç çiftçi projesi kapsamında ithal edilerek dağıtılan koyunlardan bulaştığını iddia etti. Sarıbal, koyunlarla birlikte hastalığın da ithal edildiğini öne sürerek insan ve hayvan sağlığının tehdit altında olduğunu söyledi.

Zonguldak’ta veba karantinası

Zonguldak’ın Alaplı İlçesi Gümeli beldesinde bir üreticinin koyunlarında görülen veba hastalığı nedeniyle belde 21 günlük karantinaya alındı. Anadolu Ajansı’nın haberine göre, Alaplı ilçesine bağlı Gümeli beldesinde bir üreticiye ait 2 küçükbaş hayvanda koyun vebası görüldü. Veteriner hekimlerin çabalarına rağmen iyileşmeyen hayvanlar için Alaplı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne bilgi verildi. Koyunlardan alınan örnekler Ankara’daki Merkez Veteriner Kontrol Araştırma Enstitüsü Laboratuvarı’nda incelendikten sonra veba olduğu tespit edildi. Bulaşma riski nedeniyle belde 3 haftalığına karantinaya alındı. Hayvanlar aşılandı ve beldeye hayvan giriş çıkışı yasaklandı.

Denizli’de çiçek hastalığı

Küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yaygın olduğu illerden biri olan Denizli’de ise çiçek hastalığı görüldü. Denizli Çivril’de Kocakaya Mahallesi’nde bir besicilik işletmesinde koyun-keçi çiçek hastalığı görüldü.

Genç Çiftçi Projesi kapsamında hibe alarak besicilik yapan Mehmet Ali–Tuğba Erdoğdu çiftine ait işletmede görülen hastalık nedeniyle işletme karantinaya alındı. Çivril Belediyesi ise hastalığın yayılmaması için Çivril Hayvan Pazarı’nı 3 haftalığına kapatıldığını duyurdu. İhlas Haber Ajansı’nın bölgeden verdiği habere göre, Genç Çiftçi Projesi ile besiciliğe başlayan ve İŞKUR tarafından verilen engelli hibe desteğiyle sürüsünü büyüten Tuğba Erdoğdu, Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğüne başvurarak yardım istedi. Erdoğdu, koyunları kuzulamaya başladıktan sonra mahallede ortaya çıkan çiçek hastalığı yüzünden her gün bir koyununun ölmeye başladığını dile getirdi. Hibe yoluyla alınan hayvanların üç yıl boyunca devlet kontrolünde olduğunu belirten besici Tuğba Erdoğdu “Ölen hayvanın yerine yenisini alıyorum üç gün sonra o da ölüyor. Hayvanlar, TARSİM tarafından sigortalı. Ölümler başlayınca müracaat ederek durumu bildirdik ama bize ‘çiçek hastalığı kapsam dışında’ dediler. Her gün bir koyunum ölüyor. Elimden hiçbir şey gelmiyor” dedi.

Genç çiftçilere yerli koyun verilecek

Koyun vebası ve çiçek hastalığı ile ilgili tartışmalar sürerken geçen hafta Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) ile Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB)arasında “Genç Çiftçi Hibe Projeleri” kapsamında yurt içi hayvan tedariki protokolü imzalandı.

TİGEM Genel Müdürü Ayşe Ayşin Işıkgece ile Merkez Birliği Genel Başkanı Nihat Çelik tarafından imzalanan protokol ile genç çiftçilere bundan sonra hibe olarak ithal koyun verilmeyecek. Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği,İl Birliklerine üye yetiştiricilerden temin edilecek olan küçükbaş hayvanlar dağıtılacak.

Koyun ithal edilmeyecek

Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Çelik, küçükbaş hayvanlarda görülen hastalığın sadece genç çiftçi veya 300 koyun projesine bağlanmasının doğru olmadığını belirterek DÜNYA’ya şu bilgileri verdi: ” Büyükbaş hayvanlarda olduğu gibi küçükbaş hayvanlarda da zaman zaman hastalıklar görülüyor. Bunu uygulanan projelere bağlamak doğru değil. Biz birlik olarak 300 koyun projesinde başından beri görev aldık.Bu proje kapsamında 30 bin koyun dağıttık ve bir tek koyun ithal edilmedi. Türkiye’nin ithalata ihtiyacı var mı? Damızlık materyalinde elit sürülerden temin etmek şartıyla ithalata ihtiyacı var. Fakat biz birlik olarak bunu yapmadık. Biz ithalata karşıyız. Romanya’dan,Bulgaristan’dan ithalat yapılmasına karşıyız. Ayrıca döviz artışı nedeniyle geçen yazdan bu yana ithalat yapılamıyor. Hastalık şimdi çıkmış. Genç çiftçi projesindeki koyun temininde düne kadar biz yoktuk. Ama biz olmadık diye kimseyi suçlayamayız. Yanlışlar yapılmış olabilir. Önemli olan bunları tespit ederek sektöre zarar vermeden ilerlemektir. TİGEM ile bir protokol yaptık. Genç Çiftçi Projesi kapsamında ihtiyaç olan küçükbaş hayvanları yurt içinden temin edeceğiz. Bir tek ithal koyun vermeyeceğiz.”

Koyun Vebası nedir
Koyunlarda yüksek oranda ölümlere neden olan bulaşıcı bir hastalıktır. Kuzular yetişkin hayvanlara göre hastalığa daha hassastır. Hasta koyunların gözyaşı, burun akıntısı, öksürükle saçılan damlacıkları, salya ve gaitaları (dışkı) ile bulaşır.

Hastalığın ilk defa görülmesinin en önemli sebebi sürüye hasta hayvan alınmasıdır. Hasta hayvanlar tedavi edilmez. Hayvanlarda hastalık belirtileri görüldüğünde hemen veteriner hekime haber verilir, hasta ve sağlam hayvanlar ayrı yerlere alınır.

Ölen ya da öldürülen hayvanlar derin çukurlara gerekli tedbirler alınarak gömülür.Nereden geldiği bilinmeyen ve sağlık raporu olmayan hayvanlar alınmamalıdır. Hastalığın bulaşma riski olan sağlam hayvanlara mücadele programları doğrultusunda aşı uygulanır. İhbarı mecburi bir hastalıktır.

Çiçek Hastalığı nedir?
Koyunlarda yüksek ateş ve kılsız deri bölgelerinde kabarcıklar oluşturan bulaşıcı bir hastalıktır. Hasta hayvanların çiçek yaralarından düşen parçalar ve öksürükle saçılan hastalık etkeni yemlikleri, eşyaları ve çevreyi bulaştırır. Yakın temasla ya da bulaşık malzemelerle temasla hastalık sağlam hayvanlara kolayca bulaşır.

Bakımı iyi olmayan sürülerde, kalabalık ağıllarda, saf ırklarda, genç hayvanlarda ölüm oranı yüksektir. Hastalık 3 hafta sürer. İyi bakılan sürülerde ölüm oranı yüzde 5, kuzularda ve saf ırklarda yüzde 50’ye kadar ulaşabilir.

Hasta hayvanların tedavisi mümkün değildir. Hastalıktan şüphe edildiğinde hasta ve sağlam hayvanlar ayrı yerlere alınarak hemen veteriner Hekime haber verilir.

Sürüye yeni hayvan katılacağı zaman hayvan dikkatle muayene edilmelidir. Koç katımından önce sürüye çiçek aşısı yaptırılmalıdır. Gebe hayvanlara aşı uygulanmaz. Hiç bir zaman hastalığın görüldüğü sürüye aşı uygulanmaz.İhbarı mecburi bir hastalıktır. Aşı yapıldıktan 21 gün sonra bağışıklık başlar ve 8 ay sürer. Sürüde hastalık başlayınca, hastalar hemen ayrılarak bulaşma önlenmelidir.Çiçekli hayvanlar kesilmemeli, etleri yenmemelidir. Deri ve yünleri dezenfekte edildikten sonra kullanılmalıdır.