Tarımda bölgelere ve ürüne göre teşvik uygulanacak

Güngör Uras /Milliyet
Bu hafta hükümetin tarım için belirlenen yeni teşvik sisteminin açıklanması bekleniyor. Tarım ürünleri için bölgesel ve ürün bazında yeni ve farklı bir teşvik sistemi uygulanacak. Tarım uzmanı Ali Ekber Yıldırım’ın Dünya gazetesinde yayımladığı yazılardan öğrendiğinize göre, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından yapılan hazırlıklar Bakanlar Kurulu’nda onaylandıktan sonra önümüzdeki günlerde Başbakan tarafından kamuoyuna duyurulacak. Yeni teşvik sistemi özetle şöyle:
– Türkiye tarım üretimi bakımından 30 havzaya (bölgeye) ayrılıyor.
– Destek kapsamı ve destek miktarı havzalara göre değişecek. Bazı havzalar daha çok desteklenebilecek.
– Tarım ürünlerinin hangisinin nasıl destekleneceği hükümet tarafından açıklanacak.
– Hükümet hangi havzada hangi ürünün ne kadar üretilebileceğini önceden planlayarak, üretim hedeflerine ulaşılabilmesini sağlayacak.
– Arz açığı olan ve ithal edilen tarım ürünlerinin üretiminin desteklenmesine ağırlık verilecek.
–  Hangi havzada hangi ürünün yetiştirilmesi halinde ne tür destekten yararlanabileceği hükümet tarafından önceden açıklanacak. Üretici bunlara bakarak hangi ürünü ne kadar üreteceğinin kararını verecek. 

16 üründe özel destek var
Halen üretimi değişik tedbirlerle özellikle prim ile desteklenen 16 ürün var. Bunlar arpa, aspir, ayçiçeği, buğday, çavdar, çay, çeltik, kuru fasulye, kanola, mercimek, mısır, nohut, pamuk, soya, yulaf ve yağlık zeytin.
Bu ürünlerde de desteklemenin şekli değişecek. 2010 yılından itibaren “havzalara göre” farklı teşvik sistemine geçilecek.
Yeni destekleme modelinde buğday, mısır ve zeytinyağına yönelik destek azalırken yağlı tohum açığını kapatmak için ayçiçeği, soya, kanola, aspir ve pamuk gibi ürünlerde destek miktarı artırılacak.
Yeni destekleme sistemi konusunda tarım uzmanı yazar Ali Ekber Yıldırım’ın verdiği bu bilgileri değerlendirenler şu uyarıları yapıyorlar:
-Yeni sistemde, tarım üretiminde ağırlığı ve ihracat şansı olan, meyve ve sebze ile deniz ürünlerine yer verilmemesi bir eksikliktir.
– Her yıl arz fazlası nedeniyle sorun yaratan fındık, pancar, tütün konusundaki belirsizlik dikkati çekmektedir.
– Buğdayda ve mısırda teşviklerin azaltılması üretimde gerilemeye ve ileride arz-talep açığına yol açabilir. 

Fındık üretimi sınırlanacak
Doğrulanamayan bir başka haber de fındık konusundadır. Fındıkta üretim fazlasını engellemek, üretim miktarını sınırlamak için Tarım Bakanlığı’nın yeni tedbirler belirlediği, bu tedbirlerin finansmanı için Hazine’den sorumlu Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı ile anlaşmaya varıldığı, bu tedbirlerin de hafta içinde açıklanacağı belirtilmektedir.
Doğrulanamayan haberlere göre, belli eğilimden daha az (düz) arazilerde fındık üretimi yasaklanacak, fındıklığını sökenlere dönüm başına belli ölçüde tazminat ödenecektir.
Tarımda devamlı olarak politikalar değişiyor, teşvik tedbirleri değişiyor. Sonuç olarak, tarımda üretim artacak yerde geriliyor.
Açıklanmadan yeni politikaları değerlendirmek yanlış olur. Ama üretim planlamasına ağırlık verecek bir destekleme sisteminin getirilmesi olumlu bir yaklaşımdır. Üretici neyi ekerse ne teşvik alacağını; malını satıp satamayacağını önceden bilirse üretimini artırır. Bu hem kendisine hem de ülkeye iyilik getirir.
Tarımda üretim gerilemesinin temel nedeni çiftçinin ürettiği malı satamaması veya satar ise eline geçen paranın maliyeti karşılayamamasıdır.