Bu haberde ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan “Tarımda Milli Birlik Projesi” 25 Nisan 2019 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımı ile Külliye’de kamuoyuna açıklanacağı bakanlık tarafından duyuruldu.Tarım konusundaki bir çok haberi,projeyi ilk kez kamuoyuna açıklamanın ayrıcalığını bir kez daha yaşıyoruz.Tarımda Milli Birlik Projesi’ni 25 Nisan’dan yapılacak toplantıdan önce açıklıyoruz.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a geçtiğimiz günlerde sunumu yapılan Tarımda Milli Birlik Projesi ile “Yalın Sistem” uygulamasına geçilecek. Yalın Sistem ile,Türkiye’nin tarımsal yapısı, Tarım ve Orman Bakanlığının merkez ve taşra teşkilatı, tarımda faaliyet gösteren Kamu İktisadi Teşekkülleri(KİT) ve Tarım Kredi Kooperatiflerinin organizasyon yapısı tümüyle değiştirilecek. Milli Birlik Kooperatifi ve özel sektöründe yüzde 50 ortak olacağı Semerat Holding kurulacak.
Tarımsal yapı kökten değiştiriliyor
Proje ile Türkiye’nin tarımsal yapısı kurumlarıyla birlikte kökten değiştirilecek. “Yalın Sistem” adı altında oluşturulacak yeni yapılanma ile Tarım ve Orman Bakanlığı taşra teşkilatı ile Tarım Kredi Kooperatifleri birleştirilerek Milli Birlik Kooperatifi kurulacak. Hisselerinin yüzde 50’sinin özel sektöre ait olacağı Semerat Holding kurulacak.Toprak Mahsulleri Ofisi, Atatürk Orman Çiftliği, Türk Şeker, Çaykur gibi tarımda faaliyet gösteren Kamu İktisadi Teşekkülleri Semerat Holding’in iştiraki yapılacak.
Proje Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunuldu
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan Tarımda Milli Birlik Projesi Beştepe’ de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a 17 slaytlık bir sunumla anlatıldı. DÜNYA’nın elde ettiği sunuma göre,Tarımda Milli Birlik Projesi ile “Yalın Sistem” uygulamasına geçilecek. Yalın Sistem ile,Türkiye’nin tarımsal yapısı, Tarım ve Orman Bakanlığının merkez ve taşra teşkilatı, tarımda faaliyet gösteren Kamu İktisadi Teşekkülleri(KİT) ve Tarım Kredi Kooperatiflerinin organizasyon yapısı tümüyle değiştirilecek. Milli Birlik Kooperatifi ve özel sektöründe yüzde 50 ortak olacağı Semerat Holding kurulacak.
Tarımda yapısal reforma ihtiyaç var
“Sağlıklı beslenme temel insan hakkıdır” ilkesinin öne çıkarıldığı projenin sunumunda “Tarımda Milli Birlik Projesi; herkesin sağlıklı beslenmesini makul fiyatlar ve hakkaniyetli bir değer zinciriyle sağlayarak ülkemizin uluslararası alanda rekabetçi bir güç olmasını merkeze alır” bilgisine yer verildi.
Tarımda bütüncül bir perspektifle yapısal reformlara ihtiyaç olduğu vurgulanarak israf,maliyetler,gıda enflasyonu ve adaletsizlik başlığı altında yapılan durum tespiti şöyle: “Tarladan sofraya kadar uzanan ürün değer zincirlerinde yüzde 50’ye varan israf ve verimsizlikler yaşanmaktadır. Ölçek problemi nedeniyle tarımsal maliyetler oldukça yüksektir. Plansızlık ve yetersiz veri nedeniyle gıda fiyatlarında suni dalgalanmalar ve fiyat artışları yaşanmaktadır. Değer zinciri kopuktur.Katma değer hakkaniyetli dağıtılmamaktadır.”
Yeni değer zinciri: Yalın Sistem
Tarımda Milli Birlik Projesi’nde daha önce hiç konuşulmayan, gündemde olmayan yeni bir sistemden söz ediliyor. “Yeni Değer Zincirimiz:Yalın Sistem” başlığı ile anlatılan bu sistem bir piramit şeklinde sunuluyor.
Piramidin en altında çiftçiler,ormancılar ve balıkçılar yer alıyor.
İkinci katmanda Milli Birlik Kooperatifi var. Milli Birlik Kooperatifi’nin oluşumu şöyle ifade ediliyor: “Bakanlık Taşra Teşkilatı ve Tarım Kredi Kooperatifi konsolide edilerek üreticilerin girdileri, toprak/su gibi kaynakları, üretim ve pazarlama ihtiyaçları makro planlama perspektifi ile organize edilecektir.”
Piramidin 3.katmanında ise Yalın Sistem’in “Global Oyuncusu” olarak belirtilen Semerat Holding var. Holding’in işlevi ise şöyle anlatılıyor: “Girdi temini, lojistik, pazarlama ve perakende aşamalarında üreticiden tüketiciye değer zincirini makro ölçekte planlayarak organize edecek ve bu gücünü uluslararası alana taşıyacaktır.”
Piramidin tepesinde ise Dünya Markası yer alıyor. Yalın sistemle, üreticiye dünyadan katma değer transferini hedefleyecek dünya markası yaratılacak.
Yalın Sistemin yapısı
Tarımda Milli Birlik Projesi’nin temelini oluşturan Yalın Sistem’in yapısı 3 ana unsurdan oluşacak. Bunlardan ilki kurulacak olan Semerat Holding, ikincisi Milli Birlik Kooperatifi, Üçüncüsü ise üreticiler.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yapılan sunumda, Semerat Holding’in yüzde 50 hissesinin (Ülker, Eti, Sütaş, Namet, Pınar, Unilever, TK Holding, Kastamonu Entegre, Migros, Borsa vb.)özel sektöre ait olacağı ifade ediliyor.Yüzde 35’i Milli Birlik Kooperatifi’ne ve yüzde 15’inin ise (TMO, Çaykur, Türk Şeker vb.) tarımsal Kamu iktisadi Teşekkülleri’nde olacağı belirtiliyor.
Görevler, kooperatif ile holding arasında paylaştırılacak
Yalın Sistem’de tarımsal değer zincirindeki görevler Milli Birlik Kooperatifi ile Semerat Holding arasında paylaştırılacak. Girdi,üretim ve aracı bölümüne ilişkin görevleri Milli Birlik Kooperatifi, sanayi ve perakende kısmını ise Semerat Holding üstlenecek.
Buna göre Milli Birlik Kooperatifi’nin yapacağı görevler şunlar: Mikro Planlama, Girdi Temini, Kaynak (Toprak, Su vb) Planlama, Birincil Üretim, Teşvik ve Desteklemeler, Finansman, Pazarla İrtibat, Birincil İşleme ve Aracılar, İthalat-İhracat Rejimi.
Emtia ticareti,sanayi ve perakende ana başlığı altında Semerat Holding’in görevleri ise şöyle sıralanıyor: Makro Planlama (Tüketim,Lojistik ve Pazar Planlaması) İleri İşleme,Perakende, Dünya Markası
2023 hedefi 100 milyar dolar hasıla
Yalın Sistem ile tarımda 2023 yılına kadar 100 milyar dolarlık tarımsal hasıla elde edilmesi hedefleniyor. Bu hedefe ulaşmak için belirlenen kısa,orta ve uzun vade hedefleri ise şöyle:
Kısa Vade Hedefleri
— Yalın Sistem kurulacak
— Veri altyapısı kurulacak
— Sistem planlanabilir hale getirilecek
— Her yıl ilave bir milyon dana
— Her yıl ilave beş milyon koyun
Orta Vade Hedefleri
— Tüm kaynaklar tespit edilecek
— Orta ve uzun vadeli mikro makro planlar yapılacak
— Dünya markası lanse edilecek
— Tarım orman milli geliri yüzde 50 arttırılacak
— 2023’e kadar yüzde 100 kooperatif üyeliği sağlanacak
— Balıkçılıkta ilave 1 milyar dolar ihracat
— Orman gelirinde yüzde 100 artış
— Su Kaynaklarında yüzde 100 etkinlik
Uzun Vade Hedefleri
– Milli Birlik Sistemi uluslararası oyuncu olacak
— Başta İslam dünyası olmak üzere Yalın Sistem dünyaya ihraç edilecek
— Arz açığı olan kategorilerde yurtdışından Yalın Sistem’le ürün temin edilecek
— 2030’da genel bütçeden pay almayan bir bakanlık olacak.
Yalın Sistem ile neler kazanılacak?
Etkinlik: Milli Birlik Kooperatifi’nin teknik uygulama gücüyle üreticiler buluşacak ve her birim kaynağın üretime katkısı artacaktır. Her karış toprak, her damla su üretime kazandırılacaktır.
Büyük Veri ve Planlama: Saha hakimiyetiyle büyük veri elde edilebilecek ve bütüncül bir perspektifle hem üretim hem tüketim tarafı planlanarak kaynak kaybı ve ürün israfının sıfırlanması hedeflenecektir.
Sosyal ve Doğal Sürdürülebilirlik: Kırsal kalkınma ve tarımsal istihdam yerinden yönetilebilecek; doğal kaynakların doğru kullanımı ve gıda arzının kesintisizliği sağlanacaktır.
Hakkaniyetli Katma Değer Paylaşımı:Değer zinciri yeniden yapılandırılacak ve her halka ürettiği katma değer kadar karşılık alacaktır.
Yerinden Yetkin Yönetim:Milli Birlik Kooperatifi’nin mikro uygulama gücü en ücra kaynakları yetkinlikle buluşturacak ve üretime dönüştürecektir.
Tesadüf: Mikro ve makro planlama pazarda arz kaynaklı sürprizleri bitirecektir.
Spekülasyon:Yalın Sistem’de hakkaniyetli katma değer zinciri fiyatların speküle edilmesini önleyecektir.
Manipülasyon: Tohumdan sofraya bütüncül yönetim, stokçuluk ve benzeri arizi hareketleri bitirecektir.
Haksız Kazanç: Tanımlı katma değer zinciri haksız kazançların önüne geçecektir.
Bilgi Eksikliği:Teknik bilgi sahaya inecek, köylüler çiftçiye dönüştürülecek.
Bu haber ile ilgili yapılan yorumlar
Yani? Yine somut hiçbir adım yok… Bu kimseye umut vermez sadece belirsizliği artırır.
Yapının işleyişini kafada canlandırmak zor; özel sektörden ziyade devletin bu işleri yönetmesi gerektiğine inanıyorum. Böylesine köklü değişiklikleri bir anda yapmak yerine daha temel dokunuşlarla işe başlamak lazım; yani çiftçi sayısı niye azalıyor; taşradaki nüfus neden tarım ile uğraşmıyor; maliyet yapısı nasıl iyileşir gibi temel konulara çözüm bulmak lazım.
Tercüme edeyim: Ortaya koyduklarinızın ve cok daha fazlasinın yaşamsal sorun hale gelmesi ve sizi global vahşi kapitalizm ağalarına mecbur etmek için uzuuun yıllar boyunca adım adım ’emek yoğun’ çalıştık. Sonunda başardık ve karşınıza diktik. Artık devlet diye bir haminiz yok. (Daha doğrusu, bildiginiz devlet öldü. Biz onun kılığına girdik) Boşuna aramayın. Olmayan ondan hiçbir şey beklemeyin. Sizi bu iyi kalpli amcalara teslim ediyoruz.
Misal (başka sektorlerden)
https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2019/04/16/iktidar-kimleri-kurtaracak/
Gerçeklik içeren temellerden yoksun (Yap-Boz) deneme projesi.
Sayın Cumhur Başkanım yine çiftçiye tuzak kuruluyor tekelleşme ve komi izm benzeri bu sistem çiftçiyi tek noktaya ürün satmak zorunda bırakacağına yine kar etmeden çalışmak zorunda kalacak üstelik yalnızca çiftçiye değil tarım sektöründe faaliyet gösteren tüm özel işletmelerde hem satış yapamaz hale gelecek hemde yeni işletmelerin oluşmasına yapı otomatikman engel teşkil edecek zengin daha zengin fakire köle haline gelecek. Bu tarz saçmalıklara sizin izin vermeyeceğinizi düşünüyorum. Umarım yanılmam. Ama eğer bu oluşuma izin verirseniz bu ülkede tarım sona erer.
Zeynel Abidin aynı şey aklıma geliyor yukarıda belirtilen firmalar ülker sütaş pınar namet migros bir sürü firma bunların çiftçiye zerre kadar faydalı olabileceğini sanmıyorum orta direk afrikalı garipler gibi oluruz zenginlerde devlet desteği ile bir o kadar daha katlar gidişaat onu gösteriyor
Ona komünizm denmiyor kardeş, TAM AKSİNE adlı adınca vahşi kapitalizm ve bağlı olarak emperyalizm deniyor.
Kurgunun komünizmle ne ilgisi var …bari ne olduğunu bil de öyle yaz..
Gübre ve Mazot ile Makina teçhizatdan KDV-ÖTV kaldırın Satışlarda ortalama kar haddini uygulayın,
Üretim fazlasını Devlet olarak çıfçiden almayı garanti edin 1 ay içinde ortalık süt liman olur.
Temel politika olarak eksiğiyle aynen öyle.
Süslü laf salatasıyla bilinçli olarak anlaşılamaz hale getirip dillerinin altına sakladıkları asıl baklayı bilen görür!
Türkiye’nin çiftçisinin, tarımının dolayısı ile topyekün milletinin tekelci global sermayeye anahtar tesliminin neresi milii?
Milli birlik koopereti sahtekarliğının anlamı şu: çiftci yukarıdaki sömurgenlerin marabası olacak!
Bu yeni sistemde “köylü Mehmet Ağa’nın” ineği nerede rol alacak?? “Milli” sos Türk çiftçi ve köylüsüne bu sefer ne yedirecek??Tohumculuk yasası kaldırılmadan tohum millileşmeden, bölge-ürün ilişkisi kurulmadan ihtiyaç planlaması yapılmadan v.s. v.s nereye böyle??
Mevcut tarımsal yapılarda gerçekleştirilecek revizyon, dengeli bir yatırım ve yetki devri ile bürokrasiyi alt üst etmeden bu işi çözebilir bu ülke. Havza bazlı üretim ile tahıllar, baklagiller ve tıbbi aromatik bitkilerin çiftçi ile yapılacak sözleşmeli üretim kapsamında ekim, hasat ve depolama gibi tüm tarımsal yönetimini Toprak Mahsulleri Ofisi yürütmeli. Endüstri bitkileri alanında zaten şeker pancarı türk şeker kontrolünde devam ettirilir.Türk Şekere lisanslı depoculuk yatırımı ile Patates eklenebilir. Yem bitkileri ve hayvancılık alanında TİGEM bu görevi üstlenerek yürütebilir. Burada önemli olan bu üretimin çiftçiye alım güvencesi altında arz fazlası vermeden planlanarak yürütülmesi. İl ve ilçe tarım örgütlenmesi ise destekleme, sigortalama, kredi, tarımsal girdilerin temini ve ulaştırılması gibi daha saha dışı planlama çalışmalarını yürütmeye devam eder.
Bu ülkenin köklerinde zaten çiftçilik ve tarım var. Bakanlığı kooperatif ile konsolide etme adı altında örtülü özelleştirmeye açmanın bu ülkenin geleceğine hiçbir faydası yok.
Mevcut tarımsal yapılarda gerçekleştirilecek revizyon, dengeli bir yatırım ve yetki devri ile bürokrasiyi alt üst etmeden bu işi çözebilir bu ülke. Havza bazlı üretim ile tahıllar, baklagiller ve tıbbi aromatik bitkilerin çiftçi ile yapılacak sözleşmeli üretim kapsamında ekim, hasat ve depolama gibi tüm tarımsal yönetimini Toprak Mahsulleri Ofisi yürütmeli. Endüstri bitkileri alanında zaten şeker pancarı türk şeker kontrolünde devam ettirilir.Yem bitkileri ve hayvancılık alanında TİGEM bu görevi üstlenerek yürütebilir. Kısacası mevcut KİT’lerin görev ve yetki dağılımları genişletilip paylaştırılarak bu işin altından kalkarsın. Sen yeter ki tarımı geliştirmek iste. Asıl mesele bunu istemek.
Proje çok kapsamlı ve kısa vadede uygulanması imkansıza yakın. Ama amaç çiftçiye planlı üretim yaptırmak, ürünlerini değerinde pazarlamak, halka ucuz gıda temin etmek, global tarım rekabetinde söz sahibi olmak, işlemeyen hantal devlet yapısı ve bürokratik yapıdan kurtulmak, yangel yat memur ve işçileri revize etmek, üniversiteleri çalışmaya, bilgi üretmeye ve sahaya çekmeye teşvik etmek vs. vs. bence güzel ama çok eksikleri var… Projenin güvenilirliği noktasında ise Projeye karşı çıkanlar arasında kimler olduğuna dikkat etmek lazım. Mesela Tarım Bakanlığı Brokratları, dev tohum ve ilaç sektörleri bu projeye kökten karşı iseler, kesinlikle proje uygulanmalı ve hayata geçirilmeli diye düşünüyorum. Değilse durup düşünmek lazım…
ona destek, buna destek, şuna destek, vereceğim diye her şeye köstek olacağına,1-) mozotu,tohumu,ekipmanı çiftçimize kar amacı gütmeden çok cazip fiyata temin edebilirsen 2-) ürettiğini alacağına garanti verirsen 3-) dışardan hayvan ve tarım ürünü almazsan 4-) veteriner hekimler öncülüğünde büyük boyutlarada 20000-50000 başlık damızlık çifliklerinden en az ülke genelinde 500 adet kurarsan ve veterinerleri dairede evrak hazırlayan büro personeli gibi kullanmazsan sadece aşı küpe takan veteriner olmalarına sebep olmazsan,(aynı şeyler ziraat müh. içinde geçerli)bu ülkede tarım ve hayvancılık ayağa kallkar.