Et ve sütte TÜİK’in verileri gerçekçi değil

·

14 Kasım 2019

·

Bu haberde ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.

Et ve sütte TÜİK’in verileri gerçekçi değil

14 Kasım 2019

·

Ali Ekber Yıldırım

·

Haber

Güncelleme: Şub 20, 2024

Et ve sütte TÜİK’in verileri gerçekçi değil

Türkiye İstatistik Kurumu(TİK) et ve süt üretiminde önemli veriler açıkladı. Kırmızı ette 2019’un 3. çeyrek verilerine göre üretim yüzde 30.5 arttı. Sanayiye giden süt miktarı ise Eylül’de yüzde 7.3 azaldığı açıklandı.

Üretim artışı yok düşüş var

Et ve süt sektörü temsilcileri TÜİK’in açıkladığı verilerin piyasa ile uyumlu olmadığını belirterek, açıklanan verilerin piyasa gerçeklerine uygun olmadığını iddia etti. Ette hem üretimde hem de tüketimde yüzde 30’a varan oranda düşüş olduğu ifade ediliyor. Süt sanayicileri ise sanayiye giden sütte düşüş olduğunu ancak sokak sütünde artış olduğunu iddia ediyor.

Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK) et ve süt verilerini açıkladı,sektörün kafası karıştı. Et ve süt sektörü temsilcileri açıklanan verilerin gerçekçi olmadığını iddia ediyor.

TÜİK, et üretiminin bu yılın 3.çeyreğinde yüzde 30.5 oranında arttığını açıklarken, et sektörü temsilcileri artış bir yana hem üretimde hem de tüketimde yüzde 30 düşüş olduğunu söylüyor.

Benzer bir durum çiğ sütte yaşanıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı Hayvancılık Genel Müdürlüğü hayvan varlığının, sağılan inek sayısının ve süt veriminin arttığını söylerken,TÜİK yılbaşından bu yana sanayiye giden inek sütü miktarının geçen yılın altında gerçekleştiğini açıkladı. Son olarak açıklanan Eylül 2019 verilerine göre geçen yılın aynı ayına göre toplanan inek sütü miktarında yüzde 7.3 düşüş var.

Et üretimi nasıl yüzde 30.5 arttı

Türkiye İstatistik Kurumu 12 Kasım’da Temmuz-Eylül dönemini kapsayan 3. çeyrek kırmızı et üretim verilerini açıkladı. Açıklamaya göre, toplam kırmızı et üretimi 3. çeyrekte 443 bin 14 ton olarak tahmin edildi. Kırmızı et üretimi kurban bayramının gerçekleştiği 3. çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 73.4, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 30.5 oranında arttı. Toplam kırmızı et üretimi içinde sadece kesimhanelerde üretilen kırmızı et miktarı ise 180 bin 759 ton olarak gerçekleşti. Sığır eti üretimi 398 bin 24 ton olarak tahmin edildi. Sığır eti üretimi bir önceki çeyreğe göre yüzde 77.9, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 29.8 oranında arttı Koyun eti üretimi 34 bin 726 ton olarak tahmin edildi. Koyun eti üretimi bir önceki çeyreğe göre yüzde 13.5, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 21.7 oranında arttı.

Kırmızı et üretimi

Kurbanlık hayvan ve inek kesiminin etkisi var

Her yıl olduğu gibi Kurban Bayramı döneminde kırmızı et üretimi kesilen kurbanlıklar nedeniyle önceki çeyreğe göre büyük oranda artıyor. Bu yıl kurbanda 3.5 milyon hayvan kesimi olduğu tahmin ediliyor. Bu nedenle et üretiminin geçen çeyreğe göre artması normal. Ancak, yüzde 73.4 oranında artması sadece kurban kesimiyle açıklanamayacak kadar yüksek. Ayrıca geçen sene de Kurban Bayramı 3. çeyreğe denk geldiği için iki çeyrek arasında yüzde 30.5 oranında artması da normal değil. Kaldı ki, 2019’un 3. çeyrekteki et üretimi 443 bin ton olarak açıklandı. İlk iki çeyrekte yani 6 aylık üretim 466 bin ton. Neredeyse 6 aylık üretim 3 ayda gerçekleşmiş görünüyor.Bu da gerçekçi değil.

Süt ineklerinin kesilmesi et üretiminin artmasının önemli nedenlerinden birisi. Fakat, sadece bu çeyrekte değil bir kaç yıldan beri süt inekleri her dönem kesiliyor. Dolayısıyla kurban bayramında kesilen kurbanlıklar veya süt ineklerinin kesimi ile kırmızı et üretiminin yüzde 30.5 artmasının açıklanması mümkün görünmüyor.

Sektöre göre; üretimde artış yok düşüş var

Kırmızı et sektörü temsilcileri kırmızı et üretiminde ve tüketiminde artış değil düşüş olduğunu iddia ediyor. Bonfilet Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Akkoyun, üretimdeki artışı “aklımızla dalga geçiyorlar” diyerek gerçekte üretim artışı değil düşüşü olduğunu söyledi. Akkoyun firma olarak 2 bin mağazaya et sattıklarını belirterek: ” Biz piyasayı yakından izliyoruz. Et sattığımız 2 bin mağazada geçen yıla göre ortalama yüzde 30-40 oranında düşüş var. Et üretiminde değil, tüketiminde de düşüş yaşanıyor.Bu sene yeterli balık yok. Buna rağmen tüketim artmıyor. Verilen rakamlar çok ütopik. Aynı seviyede üretim olduğunu söyleseler o bile inandırıcı değil.Kırmızı et üretimi ithalatın yoğun olduğu dönemlerde, ithalatın kayıtlı olması nedeniyle artıyor. Bu dönem ithalat neredeyse sıfırlandı. Ayrıca yemek firmalarına bakıyoruz.Büyük firmalara 100 bin kişiye yemek veren şirketler geçen sene 100 ton et alırken şimdi 70-80 ton alıyor. Rakamlarda kesinlikle yanlışlık var.”

Kasaplarda da artış yok

Kasaplar Federasyonu Başkanı Fazlı Yalçındağ, geçen sene ortaya çıkan şarbon hastalığının iyi anlatılamadığı ve iyi yönetilemediği için kırmızı et tüketiminin azaldığını ve bu daralmanın bu sene de devam ettiğini söyledi. Yalçındağ, marketlere göre kasaplarda et satışının biraz daha iyi olduğunu ancak buna rağmen yüzde 30 gibi bir artışın asla mümkün olmadığını, geçen yılki gibi üretim ve tüketimdeki daralmanın devam ettiğini anlattı. Besi ithalatının durdurulması ile fiyatlarda biraz kıpırdanma olduğunu ve bunun bile tüketimi olumsuz etkilediğini belirten Yalçındağ, sektörde ciddi sıkıntı olduğunu söyledi.

Besici hayvan kestiremiyor

Adana’da faaliyet gösteren ve Türkiye’nin en büyük besicilerden biri olan Mehmet Şahbaz, Et ve Süt Kurumu depolarının dolu olduğunu ve bu nedenle hayvanlarını kestiremediklerini belirterek:” Depolar boşalacak ki biz hayvanları kestirelim ve üretim artsın. Şu anda hayvan kesimi yapılamıyor. Üretim nasıl artacak. Bizim tahminimiz üretimde ve tüketimde yüzde 30 düşüş var. Yeni hayvan da alınmıyor. Elimizde besi süresini tamamlamış ama kesilemeyen hayvanlar var.Üretimin artması mümkün değil.”dedi.

ESK depolarında 60 bin ton et var

Kırmızı ette önemli sorunlardan birisi de Et ve Süt Kurumu depolarında bekleyen 60 bin ton civarındaki kırmızı et.İki kez ihraç kaydıyla ihale açılmasına rağmen satılamayan depolardaki 60 bin ton et nedeniyle Et ve Süt Kurumu hayvan kesimi yapamıyor.Kesimi yapılan hayvanların da üreticiye parası ödenemiyor.Ya da geç ödeniyor. Besiciler bu depodaki etlerin satılması ile depoların boşalacağını ve hayvan kesiminin artacağını bekliyor. Et ve Süt Kurumu kesim yapmadığına göre et üretiminin nasıl arttığını kimse açıklayamıyor.

Toplanan süt miktarı azalıyor

Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı Süt ve Süt Ürünleri Üretimi verilerine göre Eylül ayında toplanan inek sütü miktarı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7.3 azaldı.

Eylül ayında ticari süt işletmeleri tarafından içme sütü üretimi 112 bin 983 ton olarak gerçekleşti ve bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5.2 azalış gösterdi. İnek peyniri üretimi 55 bin 486 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.6 azalırken, koyun, keçi, manda ve karışık sütlerden elde edilen peynir çeşitleri ise 2 bin 120 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 20.9 arttı.

Yoğurt üretimi 101 bin 449 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.1 azaldı. Ayran üretimi ise 65 bin 45 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0.3 azalış gösterdi.

Toplanan süt miktarı

9 ay boyunca 2018’in altında seyretti

Türkiye İstatistik Kurumu’nun geçmiş aylara ilişkin verilerine bakıldığında 2019 yılının ilk 9 aylık döneminde toplanan inek sütü miktarı geçen yılın 9 ayına göre hep daha az oldu. Türkiye’nin 2018 yılı çiğ süt üretimi 22.1 milyon ton. Sığırlardan elde edilen süt yani inek ve manda sütü üretimi 20 milyon 36 bin ton. Fakat bunun sadece 10 milyon 34 bin tonu sanayi tarafından toplanıyor. Yani sütün yaklaşık yarısı sanayiye gidiyor.

Tarım ve Orman bakanlığı Hayvancılık genel Müdürlüğü verilerine bakıldığında sığır sayısı,inek sayısı, sağılan inek sayısı, inek başına süt verimi hepsinde artış var. Fakat toplanan süt miktarında düşüş var.

Sanayiye giden süt azalıyor sokağa giden artıyor

Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Tarık Tezel, sanayiye giden sütte azalma olurken sokak sütünde artış olduğunu belirterek toplamda süt üretiminde bir düşüş olmadığını söyledi. Çiğ süt satışına ilişkin düzenlemede kurallara uyulmadığını ve bunu bakanlığa anlatamadıklarını belirten Tezel: “Sanayici sütü 1 liraya alıp 2 liraya satınca bizim maliyetlerimiz dikkate alınmadan kıyamet koparılıyor. Fakat, 2 liraya alınan çiğ süt 6 liraya satılınca kimseden ses çıkmıyor. Sokak sütü konusunda mutlaka düzenleme yapılmalı.” dedi.

Et ve süt üreticisi zararda

Et ve süt üreticileri ise yüksek girdi maliyetleri nedeniyle hem et üretiminde hem de süt üretiminde ciddi zarar ettiklerini söylüyor. Çiğ süt destekleme priminin Mayıs ayından geçerli olmak üzere litre başına 25 kuruştan 10 kuruşa düşürülmesi üreticilerin tepkisine neden oldu. Ulusal Süt Konseyi’nin çiğ süt referans fiyatını 15 Kasım’dan geçerli olmak üzere 2020 yılı sonuna kadar litre başına 2 lira 30 kuruş olarak sabitlemesi de üreticinin tepkisini çekiyor. Üreticiler yem ve diğer girdilerde de fiyatın sabitlenmesini istiyor.

Türkiye Kırmızı et üretimi

Yıl Üretim (ton)

2014 1.008.272

2015 1.149.262

2016 1.173.042

2017 1.126.403

2018 1.118.695

2018/ 9 ay 859.023

2019/ 9 ay 909.904

Çiğ süt üretimi

Yıl Üretim( bin ton)

2014 18.631

2015 18.655

2016 18.489

2017 20.700

2018 22.121

Bu haber ile ilgili yapılan yorumlar

  1. Süt üretimi neden düşüyor? 14 Kasım 2019 - 14:16 - Yanıtla

    Bunun tek bir sebebi var sütün sudan ucuz olmasıdır. Köylerde artık insanlar inek sağmıyorlar. Buzağılar sütten 6 ay boyunca kesilmiyor. Süt emme süreleri uzadığı için Buzağılar daha iyi gelişiyor. İnsanlar emeklerinin karşılığını alamıyorlar. Sektörde karlılık düştükçe insanlar daha fazla hayvan bakmak zorunda kalıyorlar. Tüik verileri kısmen doğrudur. Enflasyon verilerine inanmasamda hayvansal veriler doğru.

  2. Burhan Erdem 15 Kasım 2019 - 22:16 - Yanıtla

    Ben balıkesir gönen liyim sut uretımi yuzde 40 azaldı soz verilmiş desteklwrı 25 krs yerıne 0.8 krs odemek 1 kasım degil 15 Kasım 15 gunle bu sut sanayici doyumsuz oldugu un ispatı

Güncel: İlişkili Diğer Haberler

En Son Yayınlanan Makaleler