Bu makalede ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.

Su bilinci…

21 Mart 2007

·

Ali Ekber Yıldırım

·

Köşe Yazısı

Güncelleme: Şub 22, 2024

Küresel ısınma tartışmaları toplumsal bilinçlenme açısından son derece yararlı. Bu sayede suyun insan yaşamındaki önemi daha iyi anlaşılmaya başlandı.
Bilim adamları,araştırmacılar yıllardan beri dünyada ciddi bir su sorunu olduğunu anlatmaya çalışıyorlardı. Fakat, seslerini yeterince duyuramıyor,insanların su sorununa ilgisini çekemiyorlardı. Son dönemde etkisini gösteren küresel ısınma su sorununu dünyanın gündemine soktu. Artık bütün dünyada gerekli önlemler alınmazsa su sorununun gelecekte büyük krizlere neden olacağı çok iyi biliniyor.
Fakat dünyayı yönetenlerin su sorununa ilgisizliği de devam ediyor.Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü(FAO) ve diğer ilgili kurumların verilerine göre dünyada yaklaşık 1 milyar insan temiz suya ulaşamıyor. Su sorunu nedeniyle yaşanan hastalıklar sonucu yılda milyonlarca insan yaşamını yitiriyor.
Yarın,(22 Mart) Dünya Su Günü. Bütün dünyada  suyun önemi bir kez daha dile getirilecek.  
Dünya su miktarı 1,4 milyar kilometreküp olarak tahmin ediliyor. Bu suyun  yüzde 97,5’i tuzlu su, yüzde 2,5’i tatlı su kaynaklarından oluşuyor.
Bir başka çarpıcı rakam ise,dünyadaki toplam su tüketiminin yaklaşık yüzde 75’inin sulamada yani tarımda  kullanılıyor olması. Bu yönüyle gıda üretimi açısından da suyun çok büyük önemi var.
Su kaynakları bakımından Türkiye, “su fakiri” bir ülke değil. Ancak,zengin de değil.   
Türkiye’nin asıl sorunu su bilincinden yoksun olması.
Su bilinci olmayınca  su kaynakları da verimli kullanılamıyor.
Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF- Türkiye) Su kaynakları Program Müdürü Buket Bahar Dıvrak’ın saptamalarına göre, sadece tarımda değil tüm sektörlerde su plansız kullanılıyor. Türkiye’nin ulusal bir su vizyonu yok. Su yönetiminden sorumlu 14 farklı kurum var.
Tarımsal sulamanın yüzde 88’i vahşi sulama şeklinde yapılıyor.
Kentsel kullanımda kaçak ve kayıpların oranı yüzde 40 civarında
Belediyelerin sadece yüzde 8’inde arıtma tesisi var,Organize Sanayi Bölgeleri’nde atık suların yüzde 25’i arıtılmıyor.Bir litre atık su, 8 litre tatlı suyu kirletiyor.
Sulak alanlar kuruyor ve kirleniyor.Son 40 yılda sulak alanların yarısı kaybedildi. Kaybedilen sulak alanlar arasında Amik Gölü,Avlan Gölü, Ketsel, Gavur, Yarma, Aynaz, Hotamış, Eşmekaya sazlıkları var. Beyşehir Gölü,Tuz Gölü,Akşehir-Eber Gölleri,Bafa Gölü,Eğirdir Gölü ve  Sultansazlığı ise giderek kuruyan ve kirlenen sulak alanlardan sadece birkaç tanesi.
Yeraltı suları da tükeniyor. Konya havzasındaki 50 bin kuyunun yarısı kaçak,her sene su seviyesi birkaç metre düşüyor.
2025’te Türkiye’de yağışların yüzde 25 azalması bekleniyor.
2030 yılında nüfusu 100 milyona ulaşması beklenen Türkiye, kişi başına 1100 metreküp kullanılabilir su miktarıyla,su sıkıntısı çeken ülke durumuna gelecek.
Bütün bunları karamsar bir tablo çizmek için yazmıyoruz. Türkiye’nin su gerçeği bu. Ne yazık ki bu gerçeğin tarımsal boyutu daha da ürkütücü.
Tarımsal sulamanın yaklaşık yüzde 90’ı vahşi sulama olarak adlandırılan salma sulama yöntemi ile yapılıyor.Vahşi sulama nedeniyle GAP bölgesi başta olmak üzere belli bölgelerde topraklar tuzlanıyor,verimsizleşiyor. Bu toprakların önemli bölümü  bir daha kullanılamayacak.
Dünyada hızla yaygınlaşan ve sulamada en verimli yöntem olan damla sulama sistemi  Türkiye’de çok az kullanılıyor. İlk yatırım maliyeti yüksek olan damla sulama sistemine ciddi bir destek yok.Bilinçli ve verimli su kullanımı için damla sulama yatırımlarının mutlaka desteklenmesi gerekir.
Sulama yatırımları çok yetersiz. Türkiye’nin 26,5 milyon hektarlık tarım arazisinin ancak  8.5 milyon hektarı ekonomik olarak sulanabilir durumda. Fakat bunun da sadece  4.5 milyon hektarı sulanıyor. Tarımda verimliliğin sağlanması, su kaynaklarının  bilinçli kullanılması için yılda  30-40 bin hektar tarım arazisinin sulamaya açılması ve modern tekniklerle sulamanın yapılması gerekiyor. Fakat bugünkü ödeneklerle yılda ancak 4 bin hektarlık alan sulamaya açılıyor. IMF ve Dünya Bankası faiz dışı fazlayı tutturmak için bir çok kamu yatırımı gibi sulama yatırımlarını da  engelliyor.
Yıllar önce, 1984’te yine uluslararası kuruluşların dayatması ile TOPRAKSU Genel Müdürlüğü kapatıldı. Su yönetimi,su politikası sahipsiz bırakıldı. Ülke bu süreçte hem su hem de toprak kaynaklarını iyi yönetemedi.
Türkiye’deki 2 bin 500 sulama kooperatifi ve 27 Sulama Kooperatifleri Bölge Birliği’nin üst örgütü olan  Türkiye Sulama Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Başkanı A.Halis Uysal, suyun rasyonel ve etkin kullanımına dikkat çekerek, su yönetiminin bilinçli olarak yapılabilmesi için su yasasına ihtiyaç olduğunu söylüyor.Toprak ve Su Bakanlığı kurulması gerektiğini de savunan Uysal, içme suyu ve tarımsal sulama havzalarının kaçak yapılaşmalar dahil her türlü bozucu ve kirletici etmenlere karşı korunması gerektiğini dile getiriyor.
Bir tarafta artan nüfus, diğer tarafta azalan su kaynakları. Suya olan ihtiyaç her geçen gün daha da büyüyecek.
Bugün petrol için ülke işgal edenler, yarın  su için saldıracaklardır.
Su savaşlarının yaşanmaması için “insanım” diyen herkesin su bilincine sahip olması gerekir. Bu aynı zamanda gelecek kuşaklara karşı en büyük sorumluluğumuzdur.

Bu makale ile ilgili yapılan yorumlar

  1. Nevzat ERDOĞAN 20 Ağustos 2009 - 08:22 - Yanıtla

    SAYIN ALİ EKBER YILDIRM,

    TARIM VE SULAMA KONULARINDA KÖŞENİZDE YAZDIĞINIZ YAZILARI OKUYORUM.ÜLKEDE BASINÇLI SULAMANIN GELİŞMESİ KONULARINDAKİ İYİ DİLEKLERİNİZE GÖNÜLDEN KATILIYORUM.ANCAK BU KONUDA BAZI ÖNERİLERİMİ SİZİNLE PAYLAŞMAK İSTİYORUM.OKUMAK ZAHMETİNE KATLANIRSANIZ SEVİNİRİM.SABRINIZ İÇİN ŞİMDİDEN ÇOK TEŞEKKÜR.

    SAYIN YAZAR,BEN ÖNCE KENDİMDEN BAHSEDEYİM . TESADÜFE BAKIN Kİ BUGÜN İTİBARI İLE 30 YILLIK HİZMETİNİ DOLDURAN BİR SULAMA MÜHENDİSİYİM.EN AZ SİZİN KADAR BASINÇLI SULAMANIN ÜLKEMİZDE GELİŞMESİNİ İSTEYEN,YILLAR BOYUNCA BU KONUDA ÖZELLİKLE KÖY HİZMETLERİNDE SU YAPILARI VE BASINÇLI SULAMA KONULARINDA HİZMET İÇİ EĞİTİMLER VEREN BU İŞE GÖNÜL VERMİŞ BİRİYİM.ÜLKEMİZDE BASINÇLI SULAMANIN GELİŞMESİ KONUSUNDA NELER YAPILMASI KONUSUNDA Kİ GÖRÜŞLERİMİ SİZİNLE PAYLAŞMAK İSTİYORUM.
    1. BASINÇLI SULAMANIN YAYGINLAŞABİLMESİ İÇİN İLK ŞART SALMA SULAMAYI BİLE TAM ANLAMIYLA BİLMEYEN ÇİFTÇİMİZİN BU KONUDA EĞİTİLMESİDİR.ÇÜNKÜ SU BORUYA GİRDİKTEN SONRA ÇİFTÇİ ARTIK KÜREĞİNİ BIRAKACAĞINI BİLMESİ GEREKİR.BASINÇLI SULAMA TESİSİ YAPILAN YERLERDE TARLA BAŞINA GETİRİLEN SUYUN MUTLAKA BASINÇLI SULAMA APARATLARI İLE TARLAYA VERİLMESİ ŞART.BU İŞİN KÜREKLE OLMAYACAĞINI ÇOK İYİ ÖĞRETMEK GEREK.ÇİFTÇİMİZ BİLİRSE Kİ EN AZ SUYLA VE EN AZ ENERJİYLE EN YÜKSEK MİKTAR VE KALİTEDE ÜRÜN ALACAK,O HERKESTEN ÖNCE SOYUNACAKTIR BASINÇLI SULAMAYA.AMA SİZ BUNU YAPMAZSANIZ ELBETTE BU İŞİN KALPAZANLARI EĞİTİLMEMİŞ ÇİFTÇİNİN İYİ NİYETLERİNİ KULLANARAK KISA YOLDAN ZENGİN OLMAYA ÇALIŞACAK VE KESTİRME YOLLARI BULACAKTIR.ÇİFTÇİ BİLİNÇLİ OLURSA KESTİRME YOLLAR TAMAMEN KAPANACAKTIR.
    2.BASINÇLI SULAMANIN GELİŞMESİ KONUSUNDA İKİNCİ ÖNEMLİ KONU GERÇEK VERİLERE DAYALI PROJE ÇALIŞMALARININ YAPILMASIDIR.YANİ HER TARLA VE HER BİTKİ KENDİNE MÜNHASIRDIR VE ONA UYGUN PROJENİN YAPILMASI GEREKİR.NE YAZIK Kİ PROJECİLİK KONUSUNDA DA YETİŞMİŞ KİŞİ SAYISI ÜLKEMİZDE ÇOK AZ.YETİŞMİŞ OLANLARDA KÖŞESİNE ÇEKİLMEK ZORUNDA KALMIŞ.SİZİN ANLAYACAĞINIZ SULAMA PROJELERİ EHİL ELLERDE DEĞİL.AB SÜRECİNDE AB STANDARDINDA PROJELER ÜRETECEK BU İŞİ İYİ BİLEN DANIŞMANLIK FİRMALARINA GERÇEKTEN ÇOK İHTİYAÇ VAR.SİZ BİLİRMİSİNİZ PİYASADA BASINÇLI SULAMA PROJESİ HAZIRLAYAN PEK ÇOK BİRİMİN İÇİNDE SULAMACI YOKTUR VE DERME ÇATMA BİLGİLERLE ORADAN BURADAN BİRİLERİNE TOPLAMA BİR ŞEYLER YAPTIRILMAYA ÇALIŞILIR.BUNUN NEDENİ SULAMA PROJESİNİ YAPMANIN ZOR OLMASI DEĞİLDİR,BANA GÖRE SULAMA PROJESİNİN BASİTE ALINMASIDIR.OYSA Kİ YUKARIDA DEDİĞİM GİBİ SULAMA CİDDİYE ALINMAZSA CİDDİ SORUNLAR YAŞATIR.ÜLKEMİZ BUGÜN O SORUNU YAŞAMAKTA.
    3.BASINÇLI SULAMANIN YAYGINLAŞMASINDA DİĞER BİR SORUN BU İŞ İÇİN GERÇEK ANLAMDA FİNANSMAN AYRILMAMASIDIR.HAVZALAR BAZINDA BÜYÜK SULAMA PROJELERİNİN GELİŞTİRİLMESİ VE ÖNEM SIRASINA GÖRE BUNLARIN EKSİKSİZ UYGULAMAYA KONULMASI KAÇINILMAZDIR.AKSİ TAKDİRDE KÜÇÜK ÖDENEKLERLE BİR YERE VARILMASI MÜMKÜN OLMADIĞI GİBİ YAPILAN YATIRIMLARIN DA KENDİNİ GÖSTERMESİ MÜMKÜN DEĞİLDİR.
    4.SULAMA İŞİNİN CİDDİYETİNİ BİLEN İNSANLAR ACİLEN BU İŞİ ÖN PLANDA TUTAN,TEKNİK DONANIMI İYİ OLAN BİLGİLİ İNSANLARDAN OLUŞAN BİR BİRİMİ ACİLEN OLUŞTURMALIDIR.BUGÜN MEVCUT YAPILANMAYA BAKINIZ TOPRAKSU VE KÖY HİZMETLERİ GİBİ TARLA İÇİ SULAMALARI ESAS GÖREV OLARAK BENİMSEMİŞ KURULUŞLARI BİR GECEDE KAPATMIŞIZ.BU KURULUŞLARDA ÇALIŞAN ESAS İŞİ SULAMACILIK OLAN İNSANLARI GÖZDEN ÇIKARMIŞIZ.DSİ GİBİ BARAJLARI YAPAN,BÜYÜK SULARI KANALA ALMAYA ÇALIŞAN BİR KURULUŞTAN SUYUN TARLADA DAĞITIMINI DA BEKLER DURUMA GELMİŞİZ.HİÇ İŞİ OLMAYAN ÖZEL İDARELERE ALIN PARAYI GİDİN SULAMAYA HARCAYIN DEMİŞİZ.BU TABLO KARŞISINDA BAŞARI BEKLENEBİLİR Mİ.SİZ BELKİ BİLİYORSUNUZDUR.TÜRKİYE DE İLK YAĞMURLAMA SULAMA PROJELERİ 1970 LERDE ŞANLI URFA DA CIRCIP BÖLGESİNDE MÜLGA TOPRAKSU TARAFINDAN UYGULAMAYA KONULMAYA BAŞLANMIŞ AMA GEÇEN SÜREDE BU YOLDA KAYDA DEĞER BİR UYGULAMA OLMAMIŞ.
    5.ŞUNA İNANAN BİRİYİM.CİDDİ İŞLER CİDDİYE ALINARAK BAŞARIYA ULAŞIR.SULAMANIN CİDDİYE ALINDIĞINI GÖRMEK 30 YILDIR BU İŞE GÖNÜL VEREN BİZLERİ MUTLANDIRIR.BANA SORARSANIZ BU BİR SEFERBERLİK GEREKTİRİR.BIRAKINIZ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ BAKANLIKLAR KURMAK GEREKİR DİYE DÜŞÜNÜYORUM.
    6.BİRAZ DA SULAMACI YETİŞTİREN BİRİMLER HAKKINDA YAZMAK İSTİYORUM.ZİRAAT FAKÜLTELERİNİN KÜLTÜRTEKNİK(SULAMA VE DRENAJ)BÖLÜMLERİNDEN MEZUN BİNLERCE GENÇ BAŞKA ALANLARDA EKMEK BULMAYA ÇALIŞIRKEN SULAMAYLA İLGİSİ OLMAYAN KİŞİLERİ ZORLA SULAMACI YAPMAYA ÇALIŞMAK TA DOĞRU DEĞİLDİR.EĞİTİM ALMŞ GENÇLERİ BU YOLDA GÖRMEK GEREKİR.
    7.BANA SORARSANIZ BÜTÜN ÇİFTÇİLERİMİZ BASINÇLI SULAMAYI EN İYİ ŞEKİLDE ÖĞRENSE VE BÜTÜN TESİSLER BASINÇLI SULAMAYA DÖNÜŞTÜRÜLSE BİLE PAZAR SORUNU OLDUĞU SÜRECE BASINÇLI SULAMA GELİŞEMEZ.BASINÇLI SULAMA İYİDİR DİYORUZ AMA BASINÇLI SULAMA MALİYETLİDİR,BORU GEREKİR,TEMİZ SU GEREKİR,ARITMA DURULTMA GEREKİR VE EN ÖNEMLİSİ ENERJİ VE BİLGİ GEREKİR.YANİ ÜRETTİĞİNİZİ ULUSÇA SATAMAZSANIZ ELİNİZ YANAR.O NEDENLE DE AŞILMAZ BİR SORUN PAZAR BULMAKTIR.KONYA OVASINDA DERİN KUYULARI HARIL HARIL POMPAYLA BASIP BUĞDAY SULAYAN ÇİFTÇİ BUĞDAYINI TARLADAN DEPOYA BİLE ALMADAN MALİYETİNİN YARISINA SATARSA ELEKTRİK BORCUNU ÖDEYEMEZ ELBETTE.BORCU OLMAYAN SULAMA KOOPERATİFİ YOK GİBİDİR.ÜLKEDE BÖYLEMİ ÇİFTÇİ ÖRGÜTLERİ GELİŞTİRİLİR.PAZAR SORUNU MUTLAKA ÇÖZÜLMELİDİR.
    8.YAZDIKLARIMI HİÇ DEĞİLSE SİZİN DİKKATE ALACAĞINIZI VE BİR YERLERE ULAŞTIRACAĞINIZI UMUYOR VE BEKLİYORUM.BİR ANIMI ANLATARAK SÖZLERİMİ BAĞLIYORUM.SANIYORUM 1994 SENESİYDİ İSP 10 GÜN İSPANYAYA GİTMEK FIRASATIM OLDU.ORADA BİR SULAMA PROJESİ GEZDİK.YETKİLİ KİŞİ BİZE BİLGİ VERİRKEN BİR ÇİFTÇİ VATANDAŞ KAFASINDA FÖTR ŞAPKASIYLA MOTOSİKLETİNİN ÜZERİNDE TARLASININ KENARINA GELDİ,TARLANIN KENARINDAKİ BANKAMATİK BENZERİ MAKİNEYE KARTINI SOKTU TUŞLARA DOKUNDU SABİT SİSTEM YAĞMURLAMA TESİSİ SULAMAY BAŞLAYIVERDİ.ADAM TEKRAR BİNDİ MOTOSİKLETİNE VE EVİNE GİTTİ.AĞZIM AÇIK SEYRETTİM BU OLAYI.İSTEDİĞİ SÜREDE SULAMASI GERÇEKLEŞECEK,BORCU MERKEZDE ANINDA TAHSİL EDİLECEK VE ADAM SULAMAYI DERT ETMEYEREK DİĞER İŞLERİYLE İLGİLENECEK.NE GÜZEL BİR ŞEY BU.KEŞKE DEDİM BENİM ÜLKEMDE DE BU MANZARAYI GÖRSEM BİR BURUKLUKLA DÖNDÜM MEMLEKETİME.EVET SAYIN YAZAR ÜLKEMİZDE DE İSPANYA ÖRENEĞİNİ YAYGINLAŞTIRMAK İÇİN DOĞRU İŞLER YAPMAK ZORUNDAYIZ.HERKES ELİNİ TAŞIN ALTINA OYMALI.
    SİZE BAŞARILAR DİLİYOR,BASINÇLI SULAMANIN ÇİFTÇİLERİMİZCE BENİMSENECEĞİ VE BÜYÜKLERİMİZİN DE BU İŞE GEREKLİ ÖNEMİ VERECEĞİ GÜNLERİ SABIRSIZLIKLA BEKLİYORUM.ÖMRÜMÜZ YETERMİ ACEBA.SAĞLIKLA KALIN.

  2. duran bozkurt 1 Mart 2011 - 10:57 - Yanıtla

    Ülkemiz coğrafi konumundan dolayı, su sıkıntısı çeken ülkeler sıralamasında üst seviyeler de yer almaktadır. Önümüzde ki yıllarda kuraklıktan ve küresel ısınmadan en fazla etkilenecek ülkelerden biri olacaktır. Su, tüm canlıların hayat kaynağıdır. Buna karşın dünya ve özellikle ülkemizin su kaynakları her geçen gün azalarak yok olmakta veya kullanılmaz hale gelmektedir.

    Türkiye de su kaynaklarımızın %72’si Tarımda, %18’i evsel kullanımda (İçme ve kullanım amaçlı) ve %10’luk kısmı da Sanayi de kullanılmaktadır.
    Tarımsal üretimde toprağa verdiğimiz suyun kayıplarını önleyerek sulamadan maksimum fayda sağlayabilir ve üretimden daha fazla verim alabiliriz. Bu doğrultu da firmamız sulama, gübreleme, enerji ve işçilik maliyetlerini düşüren bununla birlikte üretimde verimi arttıran, gerek Özel sektör gerekse Üniversiteler işbirliği ile Arge çalışmalarını tamamlayarak WESOORB’ u üretmiştir.

İklim, Çevre ve Su: İlişkili Diğer Makaleler

En Son Yayınlanan Makaleler