Bu makalede ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.
Uzun zamandır gazeteci dostum Sedat Pişirici ile planladığımız Bursa seyahatini Tarım Fuarı’na denk getirerek gerçekleştirdik. Geçen pazartesi sabah 8’de buluşarak Bursa’ya doğru yola çıktık. İlk durağımız Karacabey’de Türkiye’nin hayvancılıktaki en büyük gruplarından biri olan Matlı Grubu’nun Yönetim Kurulu Başkanı Özer Matlı ve diğer yöneticileriyle buluştuk.
Matlı Grubu’nun Hayvancılık Akademisi’ni, Karacabey Yem Fabrikası’nı ve Grubun Kurucusu Ömer Matlı’nın köyü Canbaz’daki Burdan Yumurta’nın üretim tesislerini gezdik.
Hayvancılık Akademisi’nde pazar araştırmaları konusundaki çalışmaları ile dikkat çeken GfK ile hayvan yemi üreten Matlı Grubu’nun ortak çalışması olan “Hayvan Yemi Satın Alma ve Kullanım Alışkanlıkları” başlıklı sunumu izledik. Matlı Grubu Pazarlama Direktörü Yasemin Eren’in yaptığı sunumun ayrıntıları özetle şöyle:
1- Hayvancılığın yaygın olarak yapıldığı 20 ili kapsayan araştırma, 18 ile 60 yaş arası ve en az 1 yıldan beri küçükbaş ve /veya büyükbaş hayvancılıkla uğraşan, en az 6 hayvanı olan, fabrika yemi satın alan, 1051 kişi ile 21 Mart-12 Nisan 2013 tarihleri arasında yüz yüze yapıldı.
2- Görüşülen kişilerin yüzde 61’i ilk okul mezunu, yüzde 19’u ortaokul, yüzde 15’i lise mezunu. Sadece yüzde 2’si üniversite mezunu. Türkiye’de hayvancılık yapanların eğitim durumu hakkında bilgi vermesi bakımından çarpısı bir sonuç.
3-Araştırma kapsamındakilerin yüzde 88’i kendi aile fertleri dışında kimseyi çalıştırmayan aile işletmesi.
4-Araştırmaya katılanların yüzde 97’si yem alırken markaya kendisinin karar verdiğini söylüyor. Yaklaşık yarısının yem denilince arpa ve saman geliyor aklına. “Hayvan yemi denilince aklınıza nelerin geldiğini söyler misiniz?” sorusuna katılımcıların yüzde 24’ü arpa, yüzde 24’ü saman yanıtı verdi. “Silaj” yanıtı verenlerin oranı yüzde 14 ile 3.sırada yer alırken daha sonra sırasıyla buğday, yonca, küspe, ot, mısır ve diğer yanıtlar geliyor.
5-Hayvan beslemek için yem dışında en yaygın kullanılan hammaddelerin başında da yine saman ve arpa var. Araştırma kapsamındaki üreticiler ,”hayvanlarınızı beslemek için fabrika yemi dışında ne tür hammadde kullandığınızı söyler misiniz? ” sorusuna yüzde 82 oranında “saman” yanıtı verildi.
6-Araştırmada en çarpıcı sonuçlardan birisi ise, üreticilerin ideal fabrika yemini tanımlarken fiyatı üçüncü sırada değerlendirmesi oldu. Araştırmaya katılanların yüzde 36’sı yemin kaliteli olmasını, yüzde 23’ü besin değerinin yüksek olmasını tercih ederken yüzde 22’si fiyatın uygun olması gerektiğini söyledi.
7- Araştırmaya katılanların verdiği yanıtlara göre hayvancılık yapanlar bir seferde ortalama 34 çuval fabrika yemi satın alıyor. Fabrika yeminin yüzde 66’sı yem satan bayilerden, yüzde 12’si kooperatiflerden, yüzde 11’i doğrudan yem fabrikalarından satın alınıyor. Kaba yem ihtiyacını kendisi üretenlerin oranı yüzde 36 olurken, bayiden satın alanların oranı yüzde 34, kooperatiflerden alanların oranı ise yüzde 10 oldu. Ortalama 1 büyükbaş hayvanın günlük yem tüketimi yaklaşık 6.8 kilo olurken, küçükbaş hayvanın günlük ortalama yem tüketimi 1.5 kilo civarında.
8-Hayvancılık yapanların yemde marka sadakati düşük. İstediği markayı bulamayan üretici başka bir markayı kolayca tercih ediyor. Ayrıca üreticilerin yüzde 54’ü satın aldığı markanın yemini bir başka marka ile karşılaştırmasını yapmıyor. Yüzde 46’sı ise karşılaştırma yapıyor.
9- Yem satın alırken üreticilerin yüzde 40’ı hiç kimseye danışmıyor. Ancak, yem alımında genellikle tanıdık, arkadaş, komşu ve aile bireylerinin önerileri dikkate alınıyor. Ayrıca bayi ve satış temsilcisinin üreticiyle görüşmesi yem alımında etkili bir yöntem. Medya reklamları ise yem alımında pek etkili değil.
10-Bir başka çarpıcı sonuç ise yem satın alanların yüzde 50’si parasını peşin ödüyor. Yem satın almada ortalama taksit sayısı 5, ortalama vade ise yaklaşık 3 ay olarak belirlenirken, kredi kartı ile ödeme yapanların yüzde 58’i Ziraat Bankası’nın kartını kullanıyor.
11- Yem satın alan üreticiler yem markasını sırasıyla hayvanları yeterince beslemediğinde, ürünün kalitesinin düştüğünde, hayvanlar hastalandığında ve fiyat arttığında değiştiriyor.
12-Araştırma kapsamındaki üreticilerin yüzde 62’si hayvancılıkla ilgili bilgi almak için Google’dan arama yapıyor. Yüzde 95’i cep telefonu, yüzde 24’ü laptop / bilgisayar kullanıyor.
13- Araştırma kapsamındaki 1051 üreticinin yüzde 75’i kredi kullanmadığını yüzde 25’i kredi kullandığını belirtirken tercih edilen banka sıralamasında Ziraat Bankası yüzde 84 ile ilk sırada.
14- Ankete katılanların yüzde 26’sı çocuğunun veteriner hekim, yüzde 24’ü ise memur olmasını istiyor.”Çocuğum çiftçi olsun” diyenlerin oranı ise yüzde 7’de kaldı.
Özetle, yem ile ilgili yapılan araştırmanın sonuçları, hayvancılık sektörünün genel görünümü konusunda da önemli bilgiler içeriyor. Geleceğe ilişkin en önemli soru ise, büyük sorunlarla karşı karşıya olan hayvancılığın nasıl bir değişime uğrayacağı. Ankete katılan 1051 kişiden sadece yüzde 7’sinin çocuğunun bu işi yapmasını istemesi bu değişim hakkında önemli bir ipucu veriyor.
Bu makale ile ilgili yapılan yorumlar
