Et için 2 yeni karar

·

04 Temmuz 2013

·

Bu haberde ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.

Et için 2 yeni karar

04 Temmuz 2013

·

Ali Ekber Yıldırım

·

Haber

Güncelleme: Şub 20, 2024

Kırmızı ette fiyat artışına 2 önlem…
1-Besilik dananın gümrüğü sıfırlanacak,
2-Besiciyle sözleşme imzalanacak
Ali Ekber YILDIRIM
İZMİR-
Kırmızı ette fiyat artışını önlemek için hükümet iki önlem alıyor. Besilik dana ithalatında gümrük vergisi yüzde 15’ten sıfıra düşürülecek. Et ve Süt Kurumu ise besicilerle sözleşme yaparak fiyat istikrarını sağlayacak.
Kırmızı ette yine fiyat tartışması var. Et firmaları karkas etteki fiyat artışını Ramazan ayı öncesinde “fırsatçılık” olarak nitelerken, besiciler etteki ithalat lobisinin fiyat artışını bilinçli olarak gündeme getirerek ithalatın yeniden açılması için hükümete baskı yaptığını ileri sürüyor.
Fiyat tartışması sürerken DÜNYA’nın edindiği bilgilere göre kırmızı ette fiyat istikrarını sağlamak için hükümet iki önemli adım atacak. Bunlardan ilki bir kaç gün içinde besilik dana ithalatında yüzde 15 olan gümrük vergisinin sıfırlanması olacak. İkinci adım ise, piyasayı düzenlemekle görevlendirilen Et ve Süt Kurumu’nun, besicilerle sözleşme yaparak gelecekteki muhtemel fiyat dalgalanmalarını önlemek olacak. Et ve Süt Kurumu’nun üreticiyle yapacağı sözleşmelerde canlı hayvan veya karkasın fiyatının ne olacağı merakla bekleniyor.
İthalat lobisi devrede
Ramazan ayı öncesinde kırmızı et fiyatında başlayan tartışma besicilerle et firmalarını karşı karşıya getirdi. Besiciler başta yem olmak üzere girdi maliyetlerinin çok yükseldiğini belirterek özetle şu değerlendirmeyi yapıyorlar: “Bundan 3 yıl önce karkas etin kilosu 18 liraya kadar çıktı. Sonra ithalatın açılması ile fiyat 12-13 liraya kadar düştü. Bugün karkasın kilosu 15 liradan en yüksek 16 liradan satılıyor. Yani 3 yıl öncesinin en az 2 lira gerisinde. Bu dönemde yemdeki fiyat artışı ne oldu? En az yüzde 70-80 oldu. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yaptığı hesaplamalarda karkas etin maliyetinin 15 liranın üzerinde olduğunu, bunun altında satıldığında besicinin yaşayamayacağını söylüyor. Ama 3 yıl önce et 50 lira olacak diyerek yaygara koparan ithalat lobisi karkas et ve canlı hayvan ithalatını açtırdı. Ne oldu? Türkiye 3 milyar dolardan fazla döviz ödeyerek et ve canlı hayvan ithal etti. Bu lobiler para kazandı. Büyük küçük bir çok yetiştirici sektörden çekilmek zorunda kaldı. Besiciler iflas etti. Şimdi kalan besicileri de iflas ettirmek için ithalat lobisi yine harekete geçti. Hükümete baskı kurarak ithalatı açtırmak istiyorlar.”
Besici dana ithalatına izin istiyor
Adana’da besicilik yapan ve Türkiye’nin en büyük besicilerinden biri olan Mehmet Şahbaz, maliyetine satış yaptıklarını hatırlatarak:” Birileri ortamı geriyor. Hükümet üzerinde baskı kurarak ithalat kapılarını açmak istiyor. Besicinin karkas et maliyeti 15.7 ile 15.8 lira arasında. Biz yüzde 10 karla yani 16-17 liraya satmak istiyoruz. Ama ithalat lobisi buna izin vermek istemiyor. İthalat için baskı yapıyor. Mübarek Ramazan’ı da buna alet ediyorlar. Ramazan’dan önce pidenin fiyatı ne kadar arttı? Baklavanın kilosu ne kadar oldu? Diğer gıda ürünlerine neden kimse bakmıyor. Et tüketimi zaten çok az. Herkes etin fiyatına bakıyor. Kimse bizim maliyetlerimize bakmıyor. Yem ne kadar zamlandı bunu soran yok. Besilik danayı kaç liradan aldığımızı sorgulayan yok. Biz ne kadar ucuza satarsak satalım tüketicinin eti pahalıya yediğini herkes biliyor. Bu ülkeye 7-8 liradan et ithal edenler 30 liraya sattı. Tüketici ucuza mı yedi. Biz akşama kadar pisliğin içindeyiz bize yüzde 10 karı çok görüyorlar. Ama marketler oturduğu yerden yüzde 25 yüzde 50 karla et satıyor kimse onlara bir şey söyleyemiyor. Biz zararına satarken kimse bize zarar ediyorsunuz demedi. Daha yeni yeni maliyetlerle başa baş bir fiyata gelindi büyük bir gürültü koparılıyor. Bizim maliyetlerimizi düşürecek önlemler alınmazsa kalan besicilerde iflas eder. Biz pazardan dana alamıyoruz. Sayın Bakanımız Mehdi Eker’den rica ediyoruz. Besilik dana ithalatındaki gümrük vergisini kaldırsınlar. Et ve kasaplık hayvan yerine besilik dana getirelim ki bu ülkede beslensin, istihdam yaratılsın, katma değeri burada kalsın” görüşünü dile getirdi.
Et ve Süt kurumu indirim yaptı
Eski adı Et ve Balık Kurumu olan Et ve Süt Kurumu kırmızı ette fiyat artışını önlemek ve piyasayı düzenlemek amacıyla et ürünlerinde yüzde 4 oranında indirim yaptı. Genel Müdür İsmail Kemaloğlu imzasıyla yapılan açıklamada şu görüşlere yer verildi: “Kurumumuz, kurulduğu 1952 yılından bugüne hayvancılığın gelişimi, besicilerimizin üretimi sürdürecek fiyat eşiğinde hayvanlarını satabilmesi için yoğun gayret göstermektedir. Bir taraftan besicilik ve yetiştiriciliğin sürdürülmesi sağlanmaya çalışılırken diğer taraftan tüketicilerimizin değerli bir besin kaynağı olan et ve balık ürünlerine kolayca ulaşabilmesi ve tüketimin artırılması da önceliklerimiz arasında yer almaktadır. Her zaman olduğu gibi ramazan ayına yaklaştığımız bugünlerde piyasalar yakın olarak takip edilmekte, tüketicilerimizin uygun fiyatlarla et ürünlerine ulaşmasına engel olabilecek muhtemel spekülasyonların önüne geçmek için adımlar atılmaktadır. Bu kapsamda; Et ürünlerinin tüketimini artırmak, muhtemel fiyat artışı beklentilerinin önüne geçmek, belirli gelir grubundaki tüketicilerimizin uygun fiyatlarla et ürünlerini satın almasını sağlayabilmek için bugünden (28 Haziran 2013) itibaren Kurumumuz ürünlerinin satıldığı bütün mağazalarda en fazla talep gören ve tüketilen kıyma ve kuşbaşı et için indirimli satışlara başlanmıştır. Yeni düzenlemeyle kıyma fiyatı yüzde 4 indirim ile 17,75 TL/kg, kuşbaşı fiyatı yüzde 2.2 indirim ile 22,50 TL/kg olarak satışa sunulmuştur. Halen depolarımızda bulunan et stoku ve günlük kesime gelen hayvan sayısı ile isteyen kişi veya kuruluşlara istedikleri miktarda et ve şarküteri ürünü verebileceğimizi de hatırlatmak isteriz. Dolayısıyla piyasada et arzının azaldığı yönünde muhtemel spekülasyonlara itibar edilmemesi ve Kurumumuzun piyasayı yakın takip ederek gerektiği durumlarda ilave adımlar atacağı hususunda kamuoyunun emin olması önem arz etmektedir.”
Ette 16 liranın üstü de altı da risk olur
Piyasayı yakından izleyen uzmanlara göre karkas ette kilo başına 16 TL hem besici hem de tüketici açısından kabul edilebilir bir fiyat olarak değerlendiriliyor.Bunun ithalatı caydıracak bir fiyat olduğunu belirten uzmanların görüşleri özetle şöyle: “Besicilikte temel sorun yüksek girdi maliyetleri.Girdi fiyatları özellikle yemdeki fiyat kontrol edilemediği için maliyet yükseliyor. Ama bugünkü şartlarda karkasın 16 TL olması hem üretici hem de tüketici açısından sürdürülebilir bir fiyat. Bunun altı üreticiyi yani besiciyi zora sokar, üstü ise tüketiciyi ve piyasayı zorlar. İthalat o zaman gündeme gelir. Ama 16 liralık fiyat ithalatı engeller. Kırmızı ette asıl sorun sadece fiyat odaklı bakış açısı. Ette kalite sınıflaması yok. Bunun yapılması ve her birinin ayrı fiyatlanması gerekir. Konuştuğumuz fiyat hangi etin fiyatı. Sakatat tüketimi azaldığı için hayvanı alıp kesen ve satışa sunanlar bir hayvandan ne kadar değerli et elde ediyor buna da bakılmalı. Bugün için asıl tehlike kesilen hayvanların yüzde 60’ı inek. İnek kesiminin bu kadar fazla olması gelecek açısından sadece et için değil süt için de tehlike arz eder. Yapılması gereken besilik dana ithalatının sürekli olarak açık tutulmasıdır. Besici uygun şartlarda besi ithal ederse bu tüketiciye de olumlu yansır.”
Et fiyatında dalgalı seyir hakim
Kırmızı et fiyatındaki artışa bakıldığında dalgalı bir seyir dikkat çekiyor. Özellikle 2007-2009 döneminde karkas etin kilosu 9-10 lira bandında seyrederken 2008’de süt ineklerinin kesilmesi ile hayvan varlığının azalması sonucunda 2009 sonunda fiyat artışı hızlandı. 2010’da 18 bin liraya kadar çıkan karkas etin fiyatı ithalatla düşürülse de gümrük vergisinde sık sık yapılan değişiklikler fiyatın dalgalı seyretmesine neden oldu.
2010 yılı Haziran ayında 18 lirayı bulan karkas etin kilosu ithalat söylentileri ile 16 liraya kadar düştü. İthalatın fiili olarak başlaması ile 12-13 liraya kadar geriledi. Bu dönemde Koç Grubu, McDonalds gibi büyük işletmeler havlu atarak sektörden çekildi. Bir çok besi işletmesi kapandı. Geçen yıl yaşanan saman krizi ve yem fiyatlarındaki artış besicilerin maliyetini daha da artırdı. İthalatta gümrük vergilerinin artırılması ile besiciler derin nefes aldı. Ancak şu günlerde yeniden başlayan fiyat tartışması besicileri endişelendiriyor.

Bu haber ile ilgili yapılan yorumlar

Güncel: İlişkili Diğer Haberler

En Son Yayınlanan Makaleler