Zeytinyağında Suriye endişesi

Ayvalık’ta yapılan 9.Zeytin Hasat Şenliği’nde 2012-2013 sezonunda Suriye’den Türkiye’ye kaçak olarak 60 bin ton zeytinyağı girdiği iddia edildi. Sektör temsilcileri acil olarak Suriye’den kaçak yağ girişinin engellenmesini istiyor.
Ali Ekber YILDIRIM
AYVALIK– Suriye’den kaçak olarak Türkiye’ye giren binlerce ton zeytinyağı sektör temsilcilerini endişelendiriyor. Ayvalık’ta yapılan 9.Zeytin Hasat Şenliği’nde geçen sezon Suriye’den 60 bin ton zeytinyağı’nın Türkiye girdiğine dikkat çeken sektör temsilcileri kaçak yağ girişi engellenmezse piyasa istikrarının sağlanamayacağını dile getirdi.
Ayvalık Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Rahmi Gençer, zeytinyağı ile Ayvalık’ın özdeşleştiğini, Ayvalık denilince akla ilk olarak zeytinyağının geldiğini belirterek, bunda 9 yıldan beri düzenledikleri zeytin hasat şenliğinin önemli rolü olduğunu söyledi.
Bu yıl “Milli Yağ Zeytinyağı” sloganı ile Hasat Şenliği kapsamında düzenlenen panelin açılışında konuşan Rahmi Gençer şu değerlendirmeyi yaptı: “Biz bu şenliği ilk düzenlediğimizde yani 9 yıl önce kişi başına yıllık ortalama zeytinyağı tüketimi 900 gram civarındaydı. Bugün 1.9 kilo civarında. Bu şenlik sektöre bir heyecan getiriyor. Fakat Türkiye’de tarımın çok ciddi sorunları var. Girdilerimiz sürekli artıyor. Üretim maliyetlerimiz yükseliyor. Ama bizim gelirlerimiz düşüyor. Bilinmesi gerekir ki çiftçi yoksa yemek yok,aş yok.Geçen yıldan beri zeytinyağındaki en önemli sorunlardan birisi de Suriye’den Türkiye’ye kaçak olarak giren zeytinyağı. Geçen sezon 50-60 bin ton kaçak yağ girişi olduğu tahmin deliyor. Bu senede kaçak yağ girişi olacağı endişemiz var. Bu kaçak girişin mutlaka engellenmesi, durdurulması gerekir. Zeytinyağı priminin artırılması şart. Biz diğer rakiplerimizden fazla bir destek istemiyoruz. Bizde 70 kuruş prim, onlarda 1.3 Avro prim var. Nasıl rekabet ederiz? ”
Zeytinyağı tüketimi artırılmalı
Ayvalık Belediye Başkanı Hasan Bülent Türközen ise konuşmasında hasat şenliklerinin ilk başladığı günlerden bu yana zeytinyağı sektöründe ve Ayvalık’ta ciddi değişimler yaşandığını vurgulayarak:” O dönemlerde zeytincilikle turizm bir arada olur mu? deniliyordu. Biz bunun olabileceğini gördük. Zeytincilikle turizmin bir çatışma alanı değil,çakışma alanı olacağını gösterdik ve bu konuda önemli çalışmalar yaptık” dedi.
Uygulanan politikalarla zeytincilikten geçinmenin her geçen gün zorlaştığını, Ayvalık civarındaki köylerdeki üretici çocuklarının,gençlerin şehir merkezinde otellerde, belediyede iş aradığını hatırlatan Türközen:” Zeytinyağı tüketiminin artması gerekir.Zeytinyağını sanki zenginler tüketir, bu yağ çok pahallı imajı var. Bu doğru değil. Ben 4 kişilik bir aileyim yıllık zeytinyağı tüketimimiz 100 kilo. Zeytinyağının öncelikle tüm otellerde restoranlarda kullanımının yaygınlaşması sağlanmalı. Bu çalışmalarla bir kaç yılda kişi başına tüketim 3-5 kiloya ulaşır. Bu çalışmaları şimdiden başlatmalıyız. Çünkü yarın zeytinyağı üretimi 350-400 bin tonlara gelince nasıl tüketeceğiz? ” diye konuştu.
Milli yağ margarindi
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Başkanı Mustafa Tan’ın yönettiği panelde Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği Başkanı Cahit Çetin’de Suriye’den kaçak giren zeytinyağının önlenmesini istedi. Cahit Çetin şu bilgileri verdi:”Zeytinyağı milli yağ. Çok şükür bunu hatırladık. 1950’li yıllarda margarinin ülkeye girişi ile milli yağımız margarin olarak sunuldu. Zeytinyağı çoğu zaman ülke gündemine giremedi.Bu ülkeye 3 milyar dolarlık bitkisel yağ giriyor. Son dönemde zeytinciliğe önemli yatırımlar yapıldı. Ulusal bir politika ile zeytincilik desteklenmezse bu yatırımların anlamı olmaz. Tariş olarak biz yıllardır söylüyoruz. Ulusal politikamız olsun ve onu ırzımız gibi koruyalım. Fakat geçen sene Suriye’den giren 60 bin ton zeytinyağı ile ırzımız delindi. Bu kadar kaçak yağ giren bir pazarda ne fiyat istikrarı sağlayabilirsiniz ne de üretimi ve üreticiyi koruyabilirsiniz. İlgili bakanlıklara defalarca yazdık. Kaçak zeytinyağı girişini durdurun diye. Ama kaçak yağ girişi devam ediyor. Üretici üretim heyecanını kaybederse bu politika çöker.”
Çatı örgütü eksikliği var
Komili ve Kırlangıç zeytinyağlarının üreticisi Ana Gıda’nın Genel Müdürü Ümit Ersoy, sektörün en önemli sorunlarından birisinin sektörün sorunlarını her platformda dile getirecek ve takip edecek bir çatı örgütü eksikliği olduğunu ifade etti. Türkiye’de tarımcıların ne kadar sorunu varsa zeytincinin de aynı sorunları yaşadığını anlatan Ersoy:”Üreticiden,yağhanelere,yani sıkımcılara,sanayiciden ihracatçıya herkes bu sektörün önemli bir halkası. Çiftçinin durumu iyi değilse bizim iyi olmamız mümkün değil”dedi.
Destek yüzde 40 arttı
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürü Mevlüt Gümüş, bakanlığın son 10 yılda zeytincilik konusunda yaptığı çalışmaları ve geleceğe ilişkin hedefleri anlattı. Gümüş, çok sık gündeme gelen Suriye’den kaçak yağ girişine de değinerek:” Bakanlık olarak bizim tek başımıza çözeceğimiz bir sorun değil. Bakanlığımız Hatay İl Müdürlüğü gerekli yasal çalışmaları yapıyor. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile,kolluk kuvetleri ile işbirliği yaparak gerekli çalışmaları yürütüyoruz. Kaçak yağ girişinin önlenmesi için çalışıyoruz”diye konuştu.
Sadece 2013 yılında zeytinyağına kilo başına verilen 50 kuruş primi yüzde 40 artışla 70 kuruşa çıkardıklarını anlatan Mevlüt Gümüş, “Milli Yağ Zeytinyağı” sloganının burada kalmamasını ve bakanlık olarak bunu bir kampanyaya dönüştürerek kamu spotu ile tüketimin artırılmasında da değerlendireceklerini anlattı.
Muhtar Kent ve Tuncay Özilhan’dan destek
Coca-Cola Company Başkanı ve CEO’su Ayvalıklı Muhtar Kent ve eşi Defne Kent ile Anadolu Grubu Başkanı Tuncay Özilhan, CHP İzmir Milletvekili Mehmet Ali Susam’da 9.Ayvalık Zeytin Hasat Şanliği’ne katılarak destek verdi.
Ayvalıklı olarak zeytinyağı konusunda her zaman duyarlı olduğunu ve kendisinin de zeytinyağı ürettiğini belirten Muhtar Kent gazetecilerle yaptığı sohbet toplantısında şunları söyledi: ” Benim dedem Sezai Ömer Madra, aynı zamanda Salih ve Sezai Madra’nın da dedesi. Çocukluğumuzda her zaman, ‘Zeytin ağacının yetişmediği yere gitmeyin ve oralarda yaşamayın çünkü zeytin ağacının olduğu yerde kültür vardır. Zeytin ağacının olduğu yerde iyi hava vardır. Zeytin ağacının olduğu yerde her zaman iyilikler olur” derdi. Biliyorsunuz ben Ayvalık’lıyım.İnsan geldiği yeri bilmesi için nereden geldiğini bilmeli. Doğduğum Ayvalık’a hep zaman ayırmak istedim. Geçen hafta Asya’daydım. Önümüzdeki hafta Avrupa’da bazı işlerimiz var. Araya bu kez Ayvalık Hasat Şenliği programını da sıkıştırdım. Efes İçecek Grubu’nu yönettiğim 7 yıl boyunca birlikte güzel işlere imza attığımız Tuncay Bey’e Ayvalık’ta olacağımı söyledim. Zeytinyağı şirketi de olan Tuncay Bey de geldi. Burada hep birlikte olmaktan çok mutluluk duydum.”
Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan ise, zeytinyağı sektörüne yatırım yapmaktan son derece memnun olduklarını söyledi.