Şap hasatalığı pazarları kapattırıyor

Bu makalede ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.

Şap hasatalığı pazarları kapattırıyor

02 Eylül 2010

·

Ali Ekber Yıldırım

·

Köşe Yazısı

Güncelleme: Eyl 2, 2010

Hayvan alım satımının yapıldığı hayvan pazarları şap hastalığı nedeniyle bir bir kapanıyor. DÜNYA’ nın saptamalarına göre son üç ayda 40’a yakın hayvan pazarı şap hastalığı nedeniyle belli sürelerle kapatıldı.
Şapın ekonomiye zararı çok büyük
Tarım ve Köyişleri bakanlığı Şap Enstitüsü verilerine göre, şap hastalığı,süt ve et veriminde kayba neden olurken, hayvanların gelişmesinde gerilik,gebe hayvanlarda yavru atma, özellikle genç hayvanlarda yüksek oranda ölümlere, dış ticarete getirilen kısıtlamalardan doğan ekonomik kayıplar, tedavi maliyeti gibi çok ağır ekonomik kayba neden oluyor. Sütte yüzde 15 ette yüzde 10 zarara neden oluyor.
AB projesi etkili olamadıTarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın Avrupa Birliği’nin mali desteği ile yürüttüğü “Türkiye’de Şap Hastalığı’nın Kontrolü Projesi” 2008’de başladı. Bu yıl projenin son yılı. Uzmanlar, projenin son yılında şap hastalığının bu kadar yaygın görülmesinin düşündürücü olduğunu ifade ediyor.
Ali Ekber Yıldırım
İZMİR- Kurban bayramı öncesinde şap hasatlığı ülkeyi sardı. Çok sayıda hayvan pazarı karantinaya alınıp kapatıldığı için ülkenin büyük bölümünde hayvan alım ve satımı durdu.
DÜNYA’ nın saptamalarına göre son üç ayda Türkiye’nin değişik bölgelerinde 40’a yakın hayvan pazarı şap hastalığı nedeniyle belli sürelerle kapatıldı. Halen çok sayıda hayvan pazarı kapalı.
Ülkeler arası canlı hayvan ve hayvansal ürün ticaretini olumsuz etkileyen şap hastalığı büyük ekonomik kayıplara neden oluyor.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Şap Enstitüsü verilerine göre, şap hastalığı kontrol altına alınmadığında ekonomiye önemli kayıplar veriyor. Şap Enstitüsü verilerine göre şap hastalığı,
Süt ve et veriminde ciddi kayıplara neden oluyor. Şap hastalığından dolayı yıllık yüzde 15 süt kaybı görülürken et kaybı ise yüzde 10 düzeyinde. Süt kaybından dolayı ülke ekonomisinin uğradığı zarar yaklaşık 8 milyon dolar, et kaybından dolayı uğranılan zararın ise 81 milyon dolar olduğu ifade ediliyor.
Şap hastalığı ayrıca hayvanların gelişmesinde gerilik, gebe hayvanlarda yavru atma, özellikle genç hayvanlarda görülen oldukça yüksek oranda ölümler, dış ticarete getirilen kısıtlamalardan doğan ekonomik kayıplar, tedavi masrafındaki maliyet nedeniyle ekonomiye ciddi zarar veriyor.
AB destekli proje de çözüm olamadı
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı şap hastalığını kontrol altına almak üzere Avrupa Birliği’nin 65 milyon Avroluk mali desteği ile 2008-2010 dönemini kapsayan “ Türkiye’de Şap Hasatalığı’nı Kontrolü Projesi” başlattı. Bu proje kapsamında Trakya bölgesi şap hastalığından aşılı ari bölge ilan edildi. Bu bölgede şap hastalığı kontrol altına alındı.
Dünya Hayvan Sağlığı Teşkilatı (OIE) denetimi sonucunda Trakya’da şap hastalığı olmadığı rapor edildi. Avrupa Birliği, Türkiye ile müzakere sürecinde Gıda, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı faslını bu rapor verildikten sonra müzakereye açtı.
Uzmanlar Trakya bölgesinde sağlanan bu başarının Anadolu’da yakalanamadığını belirterek, Avrupa Birliği ile yürütülen projensin son yılında şap hastalığının bu denli yayılmasının düşündürücü olduğunu ifade ediyor.
Banvit A.Ş.’nin Kurucusu Vural Görener’in “Edirne’den Kars’a kadar şap olmayan köy yok” açıklaması ile yeniden ülke gündemine gelen şap hastalığı hayvan üreticilerinin korkulu rüyası oldu. Hayvan ithalatı ile tedirgin olan yetiştiriciler, şap nedeniyle hayvan alım satımının durduğunu, pek çok pazarın kapandığını dile getirerek kurban bayramı öncesinde büyük sıkıntı yaşadıklarını dile getiriyor.
Bakanlık artışı kabul ediyor
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı şap hastalığı ile ilgili yaptığı açıklamada geçen yılın sonundan bu yana hastalık sayısında artış olduğunu kabul ediyor. Bakanlığın konuya ilişkin açıklamasında: “Türkiye’nin yer aldığı bölgenin özellikleri sebebiyle 2009 yılı Aralık ayından bugüne kadar yeni alt tipi kaynaklı hastalık sayılarında tedrici bir artış gözlenmekle beraber bu oranın, şapla mücadelede çok başarılı bir eşik kabul edilen yüzde 2’ye kadar gerilediği belirtiliyor.
DÜNYA’ nın hayvan pazarlarına yönelik yaptığı araştırma üreticiyi doğruluyor. Türkiye’nin her bölgesinde hayvan pazarları şap hastalığı nedeniyle belli sürelerle kapatılıyor. DÜNYA’ nın saptamalarına göre sadece son üç ayda kapatılma kararı verilen 40’a yakın pazar var.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Korume ve Kontrol Genel Müdürlüğü verilerine göre ülke genelinde 91 ruhsatlı hayvan pazarı faaliyet gösteriyor. Ancak, ruhsatlı pazardan daha fazla ruhsatsız hayvan pazarı da var.

DÜNYA’nın araştırmasına göre son üç ayda belli sürelerle kapatılan hayvan pazarları:

Kastamonu
Tosya ilçesine bağlı Sapanca köyünde hayvanlarda görülen şap hastalığı nedeniyle karantina altına alınan Tosya Hayvan Pazarı, 18 Ağustos’tan 14 Eylül’e kadar kapatıldı.
Şap hastalığının olumsuz etkilerini engellemek ve hayvan yetiştiricilerini korumak amacıyla Kastamonu Merkez Hayvan Pazarı 18 Ağustos tarihinden 14 Eylül tarihine kadar İl Tarım Müdürlüğü tarafından kapatıldı. Belirti rastlanan 7 bölge karantina altına alınarak o bölgelerden hayvan giriş-çıkışı yasaklandı.
Taşköprü Hayvan Pazarı 27 Ağustos’ta bir ay süreyle kapatıldı.
Devrekâni İlçesi Hayvan Sağlık Zabıtası Komisyonu 23.08.2010 tarihli kararı gereği;
Kastamonu İl Merkezi ve civar illerde yaygın görülen şap hastalığının ilçeye sirayet etmemesi için Devrekani Belediyesi Hayvan Pazarı 23 Ağustos’ta üç hafta süreyle kapatıldı.
Denizli
Her hafta salı günleri kurulan Denizli Acıpayam Hayvan Pazarı Haziran ayı sonunda görülen şap hastalığı nedeniyle kapatıldı.
Bursa
Hayvanlarda görülen şap hastalığı nedeniyle Bursa Mustafakemalpaşa Hayvan Pazarı 3 Ağustos 2010 tarihinde hayvan Sağlığı Zabıta Komisyonu kararı ile 15 gün kapatıldı. İlçeye küçük ve büyükbaş hayvan giriş ve çıkışı yasaklandı.
İnegöl ilçesi Hamzabey ve Kozluca köylerinde hayvanlarda şap hastalığı görülmesi üzerine ilçeye hayvan giriş ve çıkışları yasaklanarak, hayvan pazarının karantinaya alınarak 15 gün süreyle kapatıldı.
Burdur
Karakent, Yaylabeli, Kayaaltı, Merkez ilçe Menderes Mahallesi ve Karamanlı İlçesi Dereköy’de tespit edilen şap hastalığının yayılma eğilimi göstermesi, hastalık çıkan Menderes Mahallesinde hayvan pazarı bulunması nedeniyle hastalığın daha çok işletmelere yayılmaması, yetiştiricilerin mağdur olmaması amacıyla 30 Nisan ‘da yapılan toplantıda hayvan pazarları kapatıldı.
Aksaray
Aksaray merkezde şap hastalığı ile ilgili ahır denetimleri yapan Tarım İl Müdürlüğü ekipleri, kontrollerde hayvan pazarına yakın birkaç ahırdaki hayvanlarda şap hastalığı olduğunu belirledi. Hayvan pazarı şubat ayında kapatıldı.
Sivas
Sivas’ın İmranlı ilçesi Maden köyünde şap hastalığının yayılma eğilimi göstermesi nedeniyle İlçe Tarım Müdürlüğü tarafından İmranlı Hayvan Pazarı iki kez kapatıldı. İlk olarak 28 Haziran 2010 tarihinde hayvan sağlığı zabıta komisyonu İmranlı Hayvan Pazarı’nı 20 Temmuz 2010 tarihine kadar kapattı. Hastalığın yayılma riskine karşı pazar bir ay daha 17 ağustos’a kadar kapatıldı.
Aydın
Nazilli ilçesinde 100 başlık işletmede 15’i ağır 15’i hafif olmak üzere 30 hayvanda görülen şap hastalığı nedeniyle Nazilli Hayvan Pazarı Temmuz ayı başında bir ay süreyle kapatıldı. İlçe merkezinde hayvan giriş ve çıkışı yasaklandı.
Nazilli’den sonra şap hastalığının görülmesi ve yayılma tehlikesi nedeniyle Söke Hayvan Pazarı geçici olarak kapatıldı.
İzmir
Ödemiş Hayvan Pazarı iki farklı noktada rastlanan şap hastalığı nedeniyle 26 Ağustos itibariyle iki hafta süreyle kapatıldı.
Bayburt
Bayburt Hayvan Pazarı, şap salgını nedeni ile 31 Ağustos 2010- 30 Eylül 2010 tarihleri arasında 1 ay süreyle kapatıldı. Bayburt Belediye Başkanı H. Ali Polat’ın açıklamasına göre Bayburt ve köylerinde yüzde 40 oranında hayvanlarda şap hastalığı tespit edildiği için hayvan pazarı bir ay kapatıldı.
Düzce
Haziran ayı başında Düzce Merkez ve Gölyaka ilçelerinde şap hastalığının görülmesi üzerine İl genelinde meralar ve hayvan pazarları kapatıldı. Kente hayvan giriş ve çıkışı yasaklandı.
Tokat
Tokat Merkez ve Niksar’a bağlı Cer Köyü’nde hayvanlarda şap hastalığı tespit edilmesi üzerine ilçeye hayvan giriş ve çıkışı yasaklandı. Niksar Hayvan Pazarı ve ildeki tüm pazarlar 24 Ağustos 2010 gününden itibaren kapatıldı.
Erzurum
Üçü merkez olmak üzere 8 ilçede(Narman, Çat, Hınıs, Oltu, Şenkaya, Palandöken, Yakutiye ve Aziziye) şap hastalığı görüldü. İlde 14 gün süreyle hayvan giriş ve çıkışı yasaklandı, hayvan pazarları kapatıldı. Şap hastalığının en hızlı yayılan türü olması nedeniyle, 25 Haziran-9 Temmuz tarihleri arasında kente hayvan giriş ve çıkışı yasaklandı. Ayrıca tüm ilçelerdeki hayvan pazarlarının da bu tarihler arasında kapatılması kararı alındı.
Aynı tarihlerde Pasinler’de çıkan ve hızlı bir yayılım eğilimi gösteren şap hastalığını önlemek üzere İl Hayvan Sağlık Zabıta Komisyonunun 22.06.2010 tarihli kararı ile Pasinler Hayvan Pazarı 25 Haziran 9 Temmuz tarihleri arasında kapatıldı. Kararda hastalığın Ağrı, Iğdır, Ardahan ve Kars illerinden çıkış yapan kontrolsüz insan ve hayvan hareketlerinden kaynaklandığı görüşüne yer verildi.
Samsun
Havza, Vezirköprü başta olmak üzere Salıpazarı, Kavak, Bafra ve Tekkeköy ilçelerinde Temmuz ayı başında tespit edilen şap salgını nedeniyle Havza ve Vezirköprü hayvan pazarları kapatıldı.
Giresun
Şebinkarahisar Taş Mahallesi’nde 12 Ağustos’ta tespit edilen şap hastalığı nedeniyle Şebinkarahisar Hayvan Pazarı 31 ağustos’a kadar kapatıldı.
Adıyaman
Kahta Belediyesi, şap hastalığının görülmesi nedeniyle 11 Haziran’da ilçedeki hayvan pazarını bir ay süreyle kapattı. Dışarıdan ilçeye hayvan girişi yasaklandı.
Adana
Yüreğir İlçesinde, Bahçelievler Mahallesi,. Doğankent Beldesi, Camili ve Şıhmurat köylerinde toplam şap hastalığı tespit edildi. İl Tarım Müdürlüğü İl Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Komisyonu, Yüreğir Belediyesi Canlı Hayvan Pazarını ikincir bir emre kadar kapattı.
Ceyhan ve Kozan hayvan pazarları da kapatıldı.
Kütahya
Tavşanlı Hayvan Pazarı, şap hastalığı nedeniyle Hayvan Sağlığı Zabıtası Komisyonu kararıyla süresiz kapatıldı.
Kars
Kars Merkez ve Selim, Sarıkamış, Kağızman, Arpaçay, Akyaka, Digor ve Susuz ilçelerinde büyükbaş hayvanlarda görülen şap hastalığı nedeniyle Tarım İl Müdürlüğü’nce hastalığın yayılmaması amacıyla hayvan pazarı 16 gün süreyle kapatıldı.
Çorum
Çevre illerde görülen şap hastalığının yayılma tehlikesine karşı Çorum Hayvan Pazarı 16-31 Ağustos tarihleri arasında kapatıldı.
Bolu
Gerede’ye bağlı bazı köylerde büyükbaş hayvanlarda görülen şap hastalığı nedeniyle toplanan Hayvan Sağlık Zabıtası Komisyonu, hastalığın yayılmaması amacıyla hayvan pazarının bir ay süreyle kapattı. Mudurnu ilçesi’nde de şap hastalığı nedeniyle hayvan pazarı kapatıldı.
Kırşehir
Kaman İlçesine bağlı Bayramözü ve Bayındır köylerinde şap hastalığının görülmesi üzerine ilçedeki hayvan pazarı kapatıldı.
SinopŞap hastalığı nedeniyle 26 Ağustos itibariyle iki hafta süreyle Sinop iline hayvan giriş ve çıkışı yasaklandı. Kentteki tüm hayvan pazarları ikinci bir emre kadar kapatıldı.
Eskişehir
Odunpazarı İlçe Tarım Müdürlüğü görevlileri, Sevinç Mahallesi’nde besicilik yapan bir işletmede 100 büyükbaş hayvanda şap hastalığı olduğunu tespit etti. Tarım Müdürlüğü Hayvan Sağlığı Zabıtası Komisyonu, karantinaya aldığı mahalleye hayvan giriş ve çıkışını süresiz olarak yasakladı.
Edirne
Havsa ve Keşan ilçelerinde kurulan hayvan pazarları 9 Temmuz’da şap hastalığına karşı önlem amacıyla geçici süreyle kapatıldı. Hayvan tacirlerine yerleşim birimlerinde hayvan alım satımı yapması yasaklandı. Damızlık amaçlı hayvan alım satımının ise sadece Tarım Bakanlığından ihale almış firmalara yapılması kararlaştırıldı.

Şap hastalığı nedir, nasıl bulaşır?
Şap hastalığı, ülkeler arası canlı hayvan ve hayvansal ürün ticaretini olumsuz yönde etkileyen, büyük ekonomik kayıplara neden olan, çift tırnaklı hayvanların akut ve çok bulaşıcı viral bir hastalığıdır. Şap’ın 7 farklı serotipi (A, O, C, Asia 1, SAT1, SAT2, SAT3) vardır. Bu serotipler çok sayıda alt tip ve varyanta sahiptir. Şap virusu doğal şartlarda yüksek mutasyon oranına sahiptir. Bu çeşitlilik, hastalıkla mücadelede aşı kullanımını güçleştiren bir etmendir. Sınırlı sayıda bulunan aşı suşları, dünyanın farklı bölgelerinde, bazen aynı bölgede mevcut viruslar için etkili bir koruma sağlayamaz. 
Türkiye’de şap hastalığı mihraklarında yapılan incelemelerde, hastalığın en yaygın bulaşma yolunun direk bulaşma olduğu bildirilmiştir. Bu bulaşma şeklinde genellikle hayvan hareketleri ve hayvan pazarlarının önemli rolü olduğu düşünülmektedir.(Kaynak: Şap Enstitüsü)

Şap hastalığının neden olduğu kayıplar
* Süt ve et verimindeki kayıplar
* Hayvanların gelişmesinde gerilik
* Gebe hayvanlarda yavru atma
* Özellikle genç hayvanlarda görülen oldukça yüksek oranda ölümler
* Dış ticarete getirilen kısıtlamalardan doğan ekonomik kayıplar
* Tedavi masrafındaki maliyet

Bu makale ile ilgili yapılan yorumlar

  1. Mehmet Yüksel 2 Eylül 2010 - 15:41 - Yanıtla

    Amaç belli küçük üreticiyi ortadan kaldırıp, piyasayı tamamen markaların eline bırakmak. Yumurtada aynı oyun “kuş gribi” adıyla oynanmadı m? Köylünün tavukları katledilmedi mi? Önce köylüyü bitireceksin, sonra kasapları.
    Bir de sözüm ona şapla mücadele ediliyormuş. Nasıl mücadele ise!!! Yahu siz şapla mücadele etmiyorsunuz, bilakis şapı yayıyorsunuz ki köylünün elindeki hayvanlar tez yoldan telef olsun. Bu programın adı “şapla mücadele” değil, “önümüzdeki engel köylü ile mücadele” dir. Köylüyü ve kasapları bitirmekten başka bir işe yaramaz.

  2. Ümit Türk 6 Eylül 2010 - 06:49 - Yanıtla

    Spekülatörler et fiyatlarını artırdı. Hükümet öengellemek için et ve canlı hayvan ithaline izin verdi. Spekülatörler yine durmadı ve nasılsa şap hastalığı birden artmaya başladı.

  3. ülkü yıldırım 16 Eylül 2010 - 09:25 - Yanıtla

    ben ARDAHANDAN yazıyorum şap hastalığından 5 inek 1 buzağı kaybettik
    2 tanede durumu çok ağır hayvanımız var eskidende şap hastalığına yakalanırdı hayvanlarımız ama ölmezdiler şimdi ise ilaç kullanmamıza rağmen çok kaybımız oldu nereye mücadele ettiysek bir türlü destek alamadık köylünün geçim kaynağı zaten hayvancılık kayıplarımızı devlete bildirdik bari yol gösterin dedik kalan hastaları nasıl iyileştirelim diye kimse dinlemedi arkadaşımızın yorumuna katılıyorum bitmek üzere olan köylüyü iyice bitirmek

Hayvancılık: İlişkili Diğer Makaleler

En Son Yayınlanan Makaleler