Destklerin erken açıklanması doğru,artış yetersiz

Ali Ekber YILDIRIM
İZMİR- Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından 2010 yılı tarım desteklerinin ürün ekiminden önce açıklanması tarımcıları memnun etti. Bundan sonra her yıl desteklerin ekimden önce açıklanmasını isteyen sektör temsilcileri, desteklerdeki artış miktarının ise yetersiz olduğunu ifade etti.
2010 desteklerini DÜNYA’dan öğrendiklerini belirten sektör temsilcileri, desteklerin ekimden önce açıklanmasının üretim planlamasına ciddi katkı sağlayacağını dile getirdi.
Adana Çiftçiler Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Mutlu Doğru, Bakanlığın çok doğru bir adım attığını belirterek: “ Üretim planlaması açısından desteklerin ekimden önce açıklanması çok önemli. Daha tohumunu, gübresini almamış üreticiler destekleri bilerek karar verecek ve ona göre üretim yapacaktır. Çukurova’da mısır, pamuk ve soya konusunda üretici kararsız kalıyordu. Şimdi alacağı prim belli. Buna göre üretim yapacak. Soyanın primi artırıldı. Pamuk primi de birkaç kuruşta olsa artırılsaydı daha iyi olurdu. Ayrıca mazot, gübre gibi önemli girdilerin fiyatı sürekli artıyor. Bu desteklerde de bir miktar artış yapılması gerekirdi. Ama her şeye rağmen desteklerin önceden açıklanmasını olumlu buluyoruz” diye konuştu.
Mazot ve gübre desteği artmalıAntakya Ziraat Odası Başkanı Celal Civelek ise, Antakya ve Amik Ovası için çok önemli olan pamuk, buğday gibi ürünlerin destekleme priminin artırılmadığını belirterek, kanola, aspir gibi çok az sayıda çiftçiyi ilgilendiren ürünlerdeki artışın çiftçiyi memnun etmediğini söyledi. Mazot ve gübre desteğinin mutlaka artırılması gerektiğini savunan Civelek şu bilgileri verdi: “Mazot ve gübrede mısır ile buğdaya aynı destek veriliyor. Buğdayla mısır için aynı oranda gübre kullanılmıyor ki. Bunun da düzenlenmesi gerekir. Tarım desteklerinin önceden açıklanması elbette doğru bir karar. Fakat desteklerin miktarı da önemli. Tarıma verilen genel destekte artış olmayınca bir üründen alıp diğerine vermek fazla anlam ifade etmiyor. Zeytinciliğin hızla geliştiği Antakya Bölgesi için zeytinyağı priminin artırılması sevindirici.”
Pamuk üretiminin hızla düştüğünü ve üretimin artırılmak istendiğini hatırlatan Civelek, “pamuk priminin artırılmaması, düşünce ile uygulama arasında uyumsuzluğu gösterir. Yani ben üretimi artırmak istiyorum diyorsunuz ama desteği vermiyorsanız üretim nasıl artacak.” dedi.
Destekler zamanında ödenmeli
Te- Ta Teknik Tarım Yönetim Kurulu Başkanı Doç. Dr. Ömer Tömek ise, hayvancılık desteklerinin hemen hemen hiç artırılmadığına dikkat çekerek: “Bazı yem bitkilerinde destek artışı var. Bu dönem süt fiyatı ve et fiyatı belli bir seiyede bu nedenle desteklerin artırılmasına ihtiyaç duyulmamış olabilir. Fakat bunlar 2010 destekleri ve 2011’de ödenecek. O zamana kadar piyasanın nasıl oluşacağını kimse tahmin edemez. Kaldı ki, burada önemli olan desteklerin zamanında ödenmesidir. Bir yıl öncesinden desteklerin açıklanması ne kadar doğru ise, bu desteklerin bir yıl gecikmeli ödenmesi de o kadar yanlıştır. Destekler zamanında ödenseydi belki de Türkiye’de son iki yılda bu kadar çok hayvan kesilmeyecekti. Bu nedenle desteklerin mutlaka zamanında ödenmesi gerekir” diye konuştu.
Ayçiçeğinin yerini aspir almamalı
Emek Yağ Sanayi A.Ş. Genel Müdürü Ruhi Çetin yıllardır desteklerin mahsul ekiminden önce açıklanmasını istediklerini belirterek, bakanlığın uygulamasının çok yerinde olduğunu söyledi. Ayçiçeği ile aspir destekleme primindeki çelişkiye dikkat çeken Çetin, şöyle konuştu: “Ayçiçek ve aspire baktığımızda, ayçiçeğine 23 kuruş aspire 30 kuruş destekleme verildiğini görüyoruz. Şimdi ben bu sektörde 33 yıldır çalışan bir yönetici olarak , aspir yağı üretiyor musunuz sorusu ile karşılaşmadım. Ancak son zamanlarda ülkemizde ısrarlı bir şekilde aspir üretilmesi için dernekler kuruluyor. Ancak üretimi yapanlar, aspir tohumunu pazarlayacak yer arıyorlar ve maalesef satmakta zorlanıyorlar. Zira ülkemizde yağ sektörünün, ambalajına koyacağı kadar bir aspir üretimi olmadığı gibi, ülkemiz insanının damak tadı bakımından da ayçiçek yağından vazgeçemediği gerçeği ortadadır. Son yıllarda kanola ve soya yağı rafinasyonunda, önemli adımlar atılmış ve marketlerde görünmeye başlamış iken GDO problemi çıkması ile satışlar tamamen gerilemiş ve yine ayçiçek yağı ağırlık kazanmıştır.
Ülkemizde aspir, orman alanlara yakın arazilerde, domuz tehlikesine karşılık ekimi yapılmaktadır.Zira domuz bu bitkiyi yemez ve dolayısıyla zarar veremez. Aspirin yerine ayçiçeği biraz daha yüksek desteklenmek suretiyle, ayçiçeği ekim alanlarının aspire kaptırılmaması gerekir idi kanaatindeyim. Bir zamanlar, fındık ekiminin düz ovalarda desteklenmesindeki uğranılan hüsran gibi bir durum yaşanabilir.”
Pamuk primi yetersiz
Adana Ticaret Borsası Başkanı Muammer Çalışkan, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın 2010 yılı destekleme rakamlarını yılın ilk ayında açıklamasının sevindirici olduğunu ifade ederek, desteklemedeki artışları genel hatlarıyla yeterli bulduklarını ancak pamukta 42 kuruşun üzerinde bir rakam beklediklerini söyledi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı destekleme bütçesini geçen yıla göre yüzde 13,5 artırarak 2010 yılı için 5 milyar 605 milyon lira olarak belirlediğini hatırlatan Muammer Çalışkan, ardından destekleme rakamlarını değerlendirdi.
Pamuğun da aynı zamanda bir yağ bitkisi olmasına rağmen 42 kuruş destekleme verilmesini yeterli görmediklerini ifade eden Çalışkan, bu üründe beklentilerinin yüksek olduğunu kaydetti. Gelecek dönemde pamuk fiyatlarının kalitesine göre 80 kuruş ile 1 lira arasında seyretmesi durumunda üretici ve müstahsilin bu rakamdan memnun kalacağını dile getiren Çalışkan, “Bakanlık pamuğu da ayçiçeği ve soya gibi değerlendirmeliydi. Soya ve ayçiçeğinde prim artışı üreticinin istediği gibi gerçekleşti. Yağ sanayisinin temel ürünleri arasında olan ayçiçeği ve soya sağlanan desteklerle üretici bazında ilgi görecektir. Bakanlık pamuğu da aynı kategoride değerlendirmeliydi” dedi.