İyi tarıma ceza…

Avrupalı perakendeciler bundan 10 yıl önce yaş sebze ve meyvede iyi tarım uygulamalarını öngören EUREPGAP protokolünü imzaladı. Daha sonra bir adım daha atarak EUREPGAP sertifikası olmayan ürünleri satın almayacaklarını ve marketlerinde satmayacaklarını duyurdu.
O dönemde yaş sebze ve meyve ihracatının yüzde 70’ini Avrupa Birliği ülkelerine gerçekleştiren Türkiye’deki ihracatçıları ürün satamama endişesi sardı.
İhracatçılar harekete geçti ve onların çabaları ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı EUREPGAP sertifikası için çalışma başlattı. İhraç edilen ürünlere EUREPGAP sertifikası verildi.
2004 yılında ise Türkiye, bu alanda kendi standardını oluşturmak üzere İyi Tarım Uygulamaları(ITU) yönetmeliğini çıkardı. Böylece Türkiye’de de iyi tarım uygulamaları başladı. 

İyi tarım uygulamaları çerçevesinde üretim yapan çiftçilere alan bazlı destek, düşük faizli kredi ve benzeri bazı destekler verilmeye başlandı. Yaş sebze ve meyve ile başlayan iyi tarım uygulamaları tarla bitkileri ve diğer ürünlerde de yaygınlaşmaya başladı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, yaş sebze ve meyve, tarla bitkileri, hayvancılık ve su ürünleri alanlarında iyi tarım uygulamaları eğitimi vermeye başladı.
Çiftçiler iyi tarım uygulamaları çerçevesinde üretim yapmaya başladı. Çok sayıda denetim elemanı eğitimden geçirildi. Sertifikasyon kuruluşları sertifika vermeye başladı. Her şey yolunda giderken iyi tarım uygulamaları konusunda kötü bir haber geldi.
Bakanlar Kurulu’nun 26 Kasım 2009 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan kararı ile iyi tarım uygulamaları desteğinin hem miktarı hem de kapsamı daraltıldı. 
Bu karara göre, 2009 yılı üretimi için iyi tarım uygulamaları desteği sadece yaş sebze ve meyve ile örtüaltı üretime verilecek. Tarla bitkilerine destek verilmeyecek.
Destek miktarında da değişiklik yapıldı. 2008 üretim yılı için önce dekara 20 lira olarak açıklanan iyi tarım uygulamaları desteği daha sonra 18 liraya düşürüldü. Bu yıl ise 15 liraya düşürüldü. Örtüaltı üretimde ise, dekara 75 lira destek verilecek. 
Tarla bitkilerinin kapsam dışında tutulması geriye dönük bir uygulama olacağı için her şeyden önce hukuka aykırıdır. Çünkü, çiftçiler iyi tarım uygulamaları çerçevesinde üretim yaptı. Ürettiği ürünü sattı ve dekar başına destek almayı beklerken, bu desteğin kaldırıldığı ilan edildi.
Edindiğimiz bilgilere göre, tarla bitkilerinin kapsam dışına çıkarılmasının gerekçesi, bazı kişilerin evrakta sahtecilik yaparak haksız kazanç elde etmesi olarak açıklanıyor. Birkaç kişinin yaptığı sahtekarlığın cezası bu kişilere değil, bütün çiftçilere kesiliyor. 
Tarla ürünleri ve diğer bitkisel ürünlerde iyi tarım uygulamalarının destek kapsamından çıkarılması ile bu model çerçevesinde üretim yapan çiftçiler kadar tüketici de cezalandırılıyor.
Adana Çiftçiler Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Mutlu Doğru, tarla bitkilerinin destekleme kapsamı dışında tutulmasına haklı olarak tepki gösteriyor. Doğru’nun görüşleri özetle şöyle: “Tarım Bakanlığımız İyi Tarım Uygulaması belgesi alan tarla ve bahçe üretimine dekara 18 TL destek vereceğini açıklamıştı. Ancak daha sonra yapılan değişiklikle sadece sebze ve meyve üretimi ile seracılıkta İTU desteği verileceği, miktarın da meyve sebze üretimi için 18 TL’den 15 TL’ye düşürüldüğü açıklandı. Yani daha 2009 yılı bitmeden desteklerimize ilk kesinti gelmiş oldu. Oysa ki İTU desteği, AB uyum sürecinde, çiftçilerimizin kayıtlı ve izlenebilir üretim yapmasını teşvik etmektedir. Tarlasına attığı gübre ve ilacı, kullandığı mazotu, alet ve ekipmanlarının bakımını kayıt altına almayı alışkanlık haline getirmeye zorlayan İTU belgesini ülkede yaygınlaştırmak için belli bir süre bu desteğin verilmesi gerekmektedir. “
 Aydın’dan Hacer Yağdereli ise gönderdiği mesajda konuyla ilgili şu değerlendirmeyi yapıyor: “ Geçen yıl Kasım ayında Resmi Gazete’de yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararına dayanarak Aydın çiftçisini iyi tarım uygulamaları ile tanıştırdık. Sadece meyve ve sebzeye iyi tarım desteği veriliyordu. Ama 2009 yılında tarla bitkileri de bu kapsama alındı ve dekara net 18 TL destek verileceği açıklandı. Zaten Aydın’da ve özellikle Söke’de çiftçiler iyi tarım yapıyordu. Biz de onlara danışmanlık yaparak sertifikalarını almalarını sağladık. Ama 26 Kasım 2009 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan bir kararla yapılan bütün işler boşa gitti. Bakanlar kurulunda geriye yönelik bir karar çıkarılarak tarla bitkileri bu destekleme kapsamından çıkarıldı. Hangi hukuk devletinde geriye yönelik karar alınabilir? “
 Aydın’ın Söke İlçesi’ndeki çiftçiler dilekçe ile imza toplayıp  Tarımsal Üretimi Geliştirme Genel Müdürlüğü’ne gönderdi. Bir gelişme olmazsa çiftçiler dava açmaya hazırlanıyor. 
Amacı; çevre, insan ve hayvan sağlığına zarar vermeyen bir tarımsal üretimin yapılması, doğal kaynakların korunması, tarımda izlenebilirlik ve sürdürülebilirlik, gıda güvenliğinin sağlanması olan iyi tarım uygulamasının kısıtlanması kime yarar sağlar? Hükümetin bu uygulamayı kısıtlamak yerine yaygınlaştırması gerekmez mi?