Hayvancılık destekleri 5 yılda 3 kat arttı

Alan bazlı tarımsal destekler ile fark ödemesi (prim) desteklerinden sonra 2009 üretim yılını kapsayan hayvancılık desteklerini de ilk kez DÜNYA açıklıyor. 2009’da tarımsal destek bütçesinin yüzde 22’si hayvancılık desteklerine ayrılıyor. Bu oranın 2010 yılında da korunması öngörülüyor.
Hayvan başı ödeme devam edecek mi?
Küçükbaş hayvan sütüne destek var mı?
Hayvancılık desteklerinin ayrıntıları…

Hayvan başı ödemeye devam
İlk kez 2008’de uygulanmaya başlanan hayvan başına destek ödemesi 2009’da da devam ediyor. Anaç sığıra yapılacak hayvan başına ödeme geçen yıl olduğu gibi 225 lira olarak uygulanacak. Hastalıktan ari işletmelerde ise hayvan başına 300 lira ödeme yapılacak. Manda desteği ise 225 liradan 250 liraya çıkarılırken, koyun ve keçi desteği 9 liradan 10 liraya çıkarılıyor.

Koyun keçi sütüne prim desteği
Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilerek yürürlüğe girecek 2009 tarımsal destekleri kapsamında  daha önce sadece inek sütüne destekleme primi verilirken, bu yıl ilk kez koyun ve keçi sütüne kilogram başına 10 kuruş prim desteği ödenecek.

Ali Ekber YILDIRIM
İZMİR- Tarım sektörünün aylardır beklediği 2009 üretim dönemine ait, mazot, kimyevi gübre, organik tarım, iyi tarım uygulamaları, toprak analizi ve diğer alan bazlı tarım destekleri ile  fark ödemesi (prim) desteklerini dün açıklayan gazeteniz DÜNYA, bugün de hayvancılık desteklerini açıklıyor. Geçen yıl olduğu gibi 2009’da da hayvancılığa yapılacak toplam destek 1 milyar liranın üzerinde olacak. Hayvancılık desteklerinin toplamı, toplam tarımsal destek bütçesinin yüzde 22’sini oluşturuyor.
Diğer tarımsal desteklerde olduğu gibi hayvancılık desteklerinin ödemesi de 2010 yılı bütçesinden yapılacak.
Geçen yıl ilk kez uygulamaya konulan hayvan başına destek sistemi 2009’da da devam ediyor. Bu kapsamda anaç sığır için hayvan başına ödeme geçen yıl olduğu gibi 225 lira olacak. Hastalıktan ari işletmelerde ise hayvan başına 300 lira ödeme yapılacak. Manda başına destek ise 225 liradan 250 liraya çıkarılıyor. Geçen yıl  9 lira olan koyun ve keçi başına destek miktarı bu yıl 10 lira olarak uygulanacak. Ayrıca ilk kez küçükbaş hayvan sütü de destekleme kapsamına alındı. Koyun ve keçi sütüne kilogram başına 10 kuruş prim desteği ödenecek.
Hayvan başına ödeme
Hayvancılık destekleri içerisinde en önemli kalemi oluşturan hayvan başı ödemede ciddi bir artış yok. 2008’de olduğu gibi 2009’da da anaç sığır için hayvan başına yılda bir kez 225 lira ödeme yapılması öngörülüyor.Soykütüğüne kayıtlı sığırlar için geçen yıl 45 lira olan ilave ödeme, 2009’da 5 liralık artış ile 50 liraya çıkarılıyor. Bu yıl hastalıktan ari işletmelerdeki anaç sığırlar için hayvan başına 300 lira destek verilecek. Anaç manda için 2008’de 225 lira olan manda başına destek 2009’da 250 lira olarak uygulanacak. Küçükbaş hayvan (koyun-keçi) için geçen yıl 9 lira olan hayvan başına destekleme miktarı bu yıl 10 lira olarak uygulanacak.
Yem bitkileri desteği
Hayvancılık desteklerinin önemli kalemlerinden biri olan yem bitkileri desteği 2009’da da devam ediyor.Buna göre, sulu yonca üreten çiftçiler dekara 115 lira destekleme alacak. Geçen yıl bu destek 103 lira 50 kuruştu. Kuru yonca desteği dekar başına 63 liradan 70 liraya çıkarılırken, korunga üretimindeki destek dekar başına 67 lira 50 kuruştan 75 liraya yükseltiliyor. Geçen yıl dekara 27 lira olan tek yıllık yem bitkileri desteği 2009’da 30 lira olacak. Silajlık tek yıllık yem bitkileri ve silajlık sulu mısırın desteği dekar başına 40 lira 50 kuruştan 45 liraya çıkarılırken silajlık kuru mısırın desteği de 27 liradan 30 liraya ulaştı. Yapay çayır ve mera desteği 67 lira 50 kuruştan 75 liraya çıkarıldı.
Süt ve et desteği
Süt üreticilerinin merakla beklediği süt teşvik primi kilogram başına 3.6 kuruştan 4 kuruşa çıkarıldı. İlk kez küçükbaş hayvan sütü de destekleme kapsamına alındı. 2009 üretim yılında küçükbaş hayvan (koyun-keçi) sütüne kilogram başına 10 kuruş destek primi ödenecek. Sütte fiyat regülasyonunu sağlamak amacıyla süttozu ithalatı yerine süt tozu üreten işletmelere ise kilogram başına 3 lira destek ödemesi yapılması öngörülüyor.
Tarım Kredi Kooperatifi ile sözleşmeli besicilik yapan ve hayvanlarını Et ve Balık Kurumu kombinalarında veya Et ve Balık Kurumu’nun anlaşma yaptığı özel kombinalarda kestiren Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Artvin, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Mardin, Muş, Siirt, Sivas, Şanlıurfa, Şırnak, Tunceli ve Van illerindeki yetiştiricilere 190 kilogram ve üzeri karkas ağırlığına ulaşmış erkek sığır karkas ağırlığının her kilogramı için geçen yıl 900 kuruş olan kırmızı et teşviki 2009’da 1.5 lira olarak uygulanacak.
Arıcılık desteği
2009 tarımsal destekleri kapsamında arıcılık ile ilgili iki destek var. Arı yetiştiriciliği yapan ve merkez birliği düzeyinde örgütlenmiş yetiştirici birlikleri ve/veya üretici birliklerine üye olan üreticilere, Arıcılık Kayıt Sistemine kayıtlı olma şartı ile kovan başına 6 lira destekleme ödemesi yapılacak. Geçen yıl  kovan başına destek 4.5 liraydı. Arıcılıkla ilgili bir başka destek ise, bombus arısı desteği. Geçen yıl koloni başına 45 lira olan bombus arısı desteği 2009’da 50 liraya çıkarılıyor.
Tiftik ve ipekböceği desteği
Tiftik keçisi yetiştiriciliğinin teşvik edilmesi ve tiftik üretiminin artırılması için üretmiş oldukları tiftiği, Tiftik ve Yapağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (Tiftikbirlik)’ne ve/veya kooperatiflerine satan yetiştiricilere tiftiğin kalitesine göre kilogram başına destek veriliyor.Buna göre oğlak tiftiğine geçen yıl kilogram başına 9 lira olan destek 2009’da 12 lira olarak uygulanacak. Ara mal (ince-iyi) desteği 8 lira 10 kuruştan 11 liraya, tali olarak nitelendirilen tiftik desteği ise 6 lira 30 kuruştan 8 liraya çıkarıldı.
İpekböceği yetiştiriciliğinin teşvik edilmesi ve üretiminin arttırılması için yaş ipekböceği kozası üreticilerine ücretsiz dağıtılacak ipekböceği tohumunu sağlayan Bursa Koza Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (Kozabirlik)’ne tohum bedeli için kutu başına, ürettiği yaş ipekböceği kozasını Kozabirlik’e ve/veya kooperatiflerine satan yetiştiricilere ise kilogram başına ödeme yapılması öngörülüyor. 2009’da ipekböceği tohumunun kutusuna kilogram başına 25 lira, 1.sınıf kozaya 15 lira, diğerlerine 10 lira, damızlık kozaya ise 18 lira destek ödenmesi öngörülüyor. İpekböceği yetiştiriciliğinde geçen yıl birinci, ikinci, üçüncü sınıf ve çepez diye ayrı ayrı kalemlerde yapılan destekleme 2009’da sadeleştirilerek birinci sınıf ve diğerleri olarak belirlendi.
Buzağı desteği
Soykütüğü – Önsoykütüğü Sistemi veri tabanına kayıtlı anadan suni tohumlama sonucu doğan tüm buzağılar için dişilerine Brucellosis S- 19 aşısı yaptırmak şartıyla yetiştiricilere buzağı başına destek veriliyor. Brucellosis S- 19 aşısı için 20 lira, suni tohumlama için 60 lira olmak üzere 2009 yılı için dişi buzağı başına toplamda 80 lira destekleme verilecek. Brucellosis Rev 1 Genç aşısı yapılmış dişi kuzu ve oğlaklar için ise yetiştiricilere hayvan başına 4 lira ödeme yapılması öngörülüyor.
Su ürünleri destekleri
Su ürünleri yetiştiriciliği yapan ve bulunduğu yerde kurulmuş ise, merkez birliği düzeyinde örgütlenmiş birliklere ya da su ürünleri yetiştiriciliği kooperatiflerine üye olan üreticilere, Su Ürünleri Kayıt Sistemine kayıtlı olmak şartıyla ürün için kilogram başına, yavru için ise adet başına ödeme yapılıyor. 2009’da  alabalıkta kilogram başına 65 kuruş, çipura ve levrekte 85 kuruş, yeni türlerde 1 lira, midyede 10 kuruş ve yavru balıkta adet başına 5 kuruş destek ödemesi yapılacak.
Hayvan gen kaynakları desteği kaldırılıyor
Hayvan genetik kaynaklarının yerinde korunması ve geliştirilmesi amacıyla Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nca uygulanan proje kapsamına alınan yetiştiricilere koruma ve geliştirme sürüleri için büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarda farklı olmak üzere hayvan başına, arıcılıkta ise kovan başına ödeme yapılıyordu. 2008’de büyükbaş için hayvan başına 324 lira, küçükbaş hayvan için 58 lira 50 kuruş, arı kovanı başına 4.5 lira, geliştirme amaçlı küçükbaş hayvana ise 51.5 lira  olarak uygulanan hayvan gen kaynaklarının korunması desteği 2009 Yılı Birime Destek Miktarları tablosunda yer almadı.

Hayvancılık destekleri

Hayvan Başı Ödeme(TL)
                                        2008        2009
Sığır                                225         225
Manda                            225          250
Sığır soykütüğü                45            50
Sığır hasatlıktan ari         285          300
Küçükbaş(koyun-keçi)        9           10 

Yem destekleri( Dekar/TL)
                                     2008           2009
Yonca (Sulu)               103.50        115
Yonca (Kuru)                63               70                   
Korunga                         67.50         75
Tek yıllıklar                   27              30
Silajlık Tek Yıllıklar      40.50         45
Silajlık Mısır(sulu)         40.50         45
Silajlık mısır (kuru)        27              30
Yapay Çayır-Mera          67.50         75