Pirinçte üretim artarken, ithalat azalıyor…

Dünyada yılda ortalama 415 milyon ton pirinç üretiliyor. Bunun sadece 29 milyon tonu dış ticarete konu oluyor. Üretimin çok büyük bölümü üretildiği ülkelerde tüketiliyor.
Çin, tek başına dünya pirinç üretiminin ve tüketiminin yüzde 30’una (130 milyon ton) sahip. Bu ülkede kişi başına yılda 87 kilo pirinç tüketiliyor. Kişi başına tüketim Hindistan’da 78,  Japonya’da 63, Endonezya’da 152, Bangladeş’te 200, Amerika Birleşik Devletleri’nde 14, Avrupa Birliği’nde ortalama 6 kilogram. Türkiye’de ise 8,5 kilo.
Pirincin elde edildiği çeltik üretiminde Türkiye, son yıllarda istikrarlı bir büyüme yakaladı. Üretim alanı son 10 yılda iki katına çıktı. Çeltik üretimi, 10 yıl önce 340 bin ton seviyesindeyken 2008’de 753 bin tona yükseldi. Bu yıl çeltik üretiminin geçen yıla göre yüzde 10 civarında artması bekleniyor.  Üretimin yaklaşık yüzde 50’si Marmara Bölgesi’nde gerçekleştiriliyor. Edirne, üretimde ilk ırada yer alırken, Balıkesir, Çanakkale ve Bursa yöresi önemli üretim merkezlerindendir. Karadeniz Bölgesi’nde ise Samsun ağırlıklı olmak üzere Çorum, Sinop ve Kastamonu’da da çeltik üretiliyor.
Türkiye uzun yıllar dışa bağımlı olduğu pirinçte ithalatını azaltırken üretimini artırıyor. 2004 yılında 294 bin ton olan pirinç üretimi 2005’te 360 bin tona, 2006 yılında  418 bin tona yükseldi. 2007’de ülke genelinde yaşanan kuraklığın etkisi ile üretimde azda olsa bir düşüş oldu ve üretim 389 bin ton oldu. Geçen yıl ise pirinç üretimi son beş yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Türkiye’nin 2008 yılı pirinç üretimi 457 bin ton oldu.
Üretimdeki bu artışa paralel olarak pirinç ithalatı azalıyor. Türkiye, 2003 yılında 472 bin ton pirinç ithal ederken 2004’te 165 bin ton ithalat yaptı. 2005 yılında 302 bin ton, 2006’da  272 bin ton ithalat gerçekleşti. 2007 yılında 195 bin ton pirinç ithal eden Türkiye, geçen yıl 239 bin ton pirinç ithal etti. Artan üretimle birlikte ithalatın daha da azalması bekleniyor. Pirinç ithalatının üçte biri Amerika Birleşik Devletleri’nden yapılıyor.
Tüketime bakıldığında, Türkiye’nin yıllık ortalama 500 – 550 bin ton olan pirinç tüketiminin 450 bin tonu yerli üretimden karşılanıyor. Geri kalanı ise ithal ediliyor.
Sektördeki bir başka önemli değişim ise, Toprak Mahsulleri Ofisi(TMO)’nin alım sistemi. TMO, ürünü peşin para ödeyerek almak yerine emanete alım sistemine geçti. Ürününü TMO’ya emanet eden üretici, ürün karşılığında makbuz senedi alarak bankadan kredi kullanıyor. Uygun zamanda ürününü satarak kredi borcunu kapatıyor. 2008-2009 sezonunda TMO ,sadece 510 ton çeltiği peşin para ile satın alırken, emanete alım 131 bin ton oldu.
Özetle, Türkiye, çeltikte sahip olduğu potansiyeli daha verimli değerlendirebilirse pirinç ithalatçısı olmaktan kurtularak ihracatçı olabilir.

(DÜNYA Pirinç İlavesi )