TMO'ya 2.5 milyar yeter mi?

Bu makalede ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.

TMO'ya 2.5 milyar yeter mi?

28 Mayıs 2009

·

Ali Ekber Yıldırım

·

Köşe Yazısı

Güncelleme: May 28, 2009

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen Kredi Garanti Fonu’na Hazine desteği sağlayan yasa tasarısına bir madde ilave edilerek Toprak Mahsulleri Ofisi(TMO)’ne 2.5 milyar lira kaynak sağlandı. Daha açık bir anlatımla devlet tarım ürünü alsın diye TMO’ya 2.5 milyar lira kaynak aktarıyor.
Bu kaynak hangi ürünler için ve ne zaman kullanılacak?
Üç yıl öncesine kadar TMO, sadece hububat alımı yapan bir kurumdu. Sonra Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, o dönem görev yapan FİSKOBİRLİK yöneticilerine kızdı. Hükümet karar aldı, “bundan sonra fındık alımını TMO yapacak” dedi.
Böylece,  2006’da ilk kez fındık alımı ile görevlendirilen TMO, hiç bilmediği bir alana girdi. Yeterli personeli ve deposu yoktu. Derme çatma alım merkezleri oluşturuldu. Fındık alımı için dış piyasadan finansman da sağlandı. TMO, 2006-2007 sezonunda 162 bin 489 ton  kabuklu fındık aldı.
TMO’nun fındık alması ilk başta kolay bir iş sanıldı.1938 yılından beri fındığın içerisinde olan FİSKOBİRLİK tukaka ilan edildi. Daha sonra FİSKOBİRLİK Yönetimi değişti, hükümetin desteklediği bir yönetim işbaşına geldi. Herkes, TMO’nun piyasadan çekileceğini ve fındık alımı için görevin FİSKOBİRLİK’ e verileceğini sandı. Fakat öyle olmadı. 2007 seçim yılıydı. Hükümet bölgeden oy almak için TMO ile FİSKOBİRLİK’ i bir araya getirdi. Hükümet karar aldı, TMO, 2005-2006 yılına ait  67 bin 373 ton fındığı  FİSKOBİRLİK’ ten alarak zor durumdaki birliğe kaynak aktardı. 
TMO, 2007-2008 sezonunda 95 bin 641 ton, 2008 2009 sezonunda da 366 bin 243 ton olmak üzere üç yılda üreticiden 624 bin 373 ton kabuklu fındık aldı.  Buna FİSKOBİRLİK’ ten alınan fındık ta eklenince 691 bin 746 ton fındık alınmış oldu. Alınan fındığın 614 bin tonu hala stokta bekletiliyor. Kilosu ortalama 3.5 – 4 liradan alınsa, sadece fındığın alım bedeli 2.5 milyar lirayı aşıyor. Taşınması, depolanması, personel ve depo kirası ve buna benzer stok maliyetlerini de eklediğinizde oluşan görev zararı çok daha büyüyor.
TMO,  fındık alımına başladıktan sonra  iki yıl üst üste hububat üretiminde çok büyük düşüş oldu. Kuraklık nedeniyle buğday, arpa, çeltik gibi ürünlerde üretim azalınca, fiyat yükseldi ve TMO hububat almadı, alamadı. Bu durum TMO’nun işine yaradı. Hububat alacak kaynağı da yoktu.
Bu yıl şartlar değişti. Yağışlar iyi oldu, hububat üretiminde ciddi bir artış bekleniyor. Buğday üretimi 18 milyon tondan 20 milyon tona, arpa üretiminin 6 milyon tondan 7 milyon tona, çıkması bekleniyor. Diğer hububat ürünlerinde de artış beklentisi var.
Güneydoğu Anadolu’da arpa hasadı başladı. Buğday hasadı bugün yarın başlayacak. Artan üretim nedeniyle fiyatın düşmemesi ve üreticinin zarar görmemesi için TMO’nun bu yıl piyasada etkin olarak yer alması gerekiyor. Bunun için TMO’nun kaynağa ihtiyacı var.
Kredi Garanti Fonu üzerinden sağlanacak 2.5 milyar liralık kaynak hububat alımında mı kullanılacak, yoksa geçmiş dönem görev zararlarının kapatılmasında mı değerlendirilecek? Bu sorunun yanıtını henüz kimse net olarak bilmiyor.  Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, hububat üretimindeki artışa atıfta bulunsa da bu kaynağın nasıl değerlendirileceği henüz belli değil.
Hazine Müsteşarlığı’nın internet sitesinde Hazine alacakları bölümünde TMO’nun ikrazlı(ödünç) dış borcunun 1 milyar 278 milyon lira olduğu bilgisi var. Acaba, 2.5 milyar liralık kaynağın bir bölümü bu borcun kapatılmasında mı kullanılacak?
Yoksa fındıktan doğan görev zararları mı kapatılacak?
TMO, yöneticileri hububat alımı için hazırlıklarını sürdürüyor. Geçen yıl 26 Mayıs’ta emanet alımına başlanmıştı. Bu sene hasat başladı, üretici bugün yarın ürününü TMO’ya götürecek. Bir an önce politikaların belirlenerek açıklanması gerekiyor.
Kredi Garanti Fonu üzerinden kullanılacak 2.5 milyar liralık kaynak, hububat alımında kullanılırsa hububat üreticileri, rahat bir nefes alacak. Fakat, bu kez iki ay sonra piyasaya girecek 2009 ürünü fındığı kimin alacağı sorusu gündeme gelecek. İster FİSKOBİRLİK isterse TMO fındık alımı ile görevlendirilsin. Hazine’ den kaynak sağlanmazsa her iki kurum da fındık alamaz durumda.
Özetle, 2.5 milyar liralık kaynak ne TMO’nun fındıktan doğan görev zararını kapatmaya ne de hububat alımına yeter. 2009 fındığının hangi kaynak ile alınacağı ise iki ay sonrasının sorunu olarak ortada duruyor.
Başbakanın FİSKOBİRLİK yönetimi ile kavgasının nereye vardığının farkında mısınız?

Bu makale ile ilgili yapılan yorumlar

  1. muhammet DALLI 28 Mayıs 2009 - 13:03 - Yanıtla

    Sayın tarım haberleri ni kaleme alıp 70 milyon ile paylaşan Ali Ekber Yıldırım bey sizin kaleme alıp yapmış olduğunuz haberinizden dolayı tebrik ederim.yanlız sizin belirtmiş olduğunuz gibi bu yıl ürün artışının olacağı değil hububat ürünlerinde rekoltenin düşeceği kesindir. nedenine gelince kanola denilen değişik ürününün toprağa ekilerek toprağın hastalanması gerekçe gösterilmekte olup buğday larda hastalığın oluşmasına davetiye çıkarması sebebi ile bilhassa hububat ürünlerinde bu yıl rekoltenin bekleneninin çok çok altında gerçekleşmesinin oluşacağının belirtilerinin şu anda yaşanmaya başlamış olduğudur.topraklarımızın istenilen ürünü belirli yıllar içerisin de belirli miktarlarda veremeyeceğinden dolayı 70 milyon kişi yi her han dolaylı olarak etkileyecek olmasında şu an endişelidir.gerçekten durum içler acısıdır.20 milyon ton değil ama 11 veya 12 milyon ton c ivarında ürünün t.c. topraklarında yetiştirilmiş olacağıdır.SAYGILARIMLA.

  2. Nail Ademci 9 Haziran 2009 - 11:32 - Yanıtla

    Sayın Ali Ekber Yıldırım Bey,
    Bütçeden her ürünü zorlanarak son tanesine kadar satın almaya zorunlu kılınan TMO’ya ayrılmış olan 2.5 milyar TL yetmez.
    Böbürlenerek açıklana gelen hububat rekoltesi- ninde hiçte tahmin edildiği gibi yüksek oranda olmayacağı Çukurova’da elde edilen ortalama dekar veriminden anlaşılmakta. Dekarda 400/500 kg ürün beklenirken 250/300 kg hububat hasat edilmesi bunu açık ve seçik olarak göstermekte- dir kanısındayım. Çiftçilerin haline acımamak elde değildir herhalde.
    Nail Ademci

Fındık,Hububat: İlişkili Diğer Makaleler

En Son Yayınlanan Makaleler