Traktör üreticileri can çekişiyor…

Bu makalede ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.

Traktör üreticileri can çekişiyor…

12 Mart 2009

·

Ali Ekber Yıldırım

·

Köşe Yazısı

Güncelleme: Mar 12, 2009

Siyasetçiler traktör satışlarına bakarak tarımdaki gelişmeleri yorumlamayı pek sever. Geçmişte Süleyman Demirel bunu çok yapardı. Bir yıl öncesine kadar Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’da, göreve geldikleri 2002 yılından sonra traktör satışlarındaki artışa dikkat çekerek tarım sektörünün ne kadar iyi durumda olduğunu ballandıra ballandıra bazen de bağıra bağıra anlatırdı.
Başbakan son zamanlarda traktör satışlarından söz etmez oldu. Nedeni çok açık. Traktör satışları 2002 yılı seviyesine düştü. Otomotiv Sanayi Derneği verilerine göre, 2000 yılında  27 bin 797 traktörün satıldığı Türkiye’de, 2001’de yaşanan krizle 10 bin 125 adete düştü. Krizin etkileri 2002’de daha ağır yaşandı ve traktör satışları 6 bin 322 adete düştü. 
Krizin yaraları sarıldıkça toparlanma oldu ve 2003- 2007 döneminde yılda ortalama 27 bin traktör satılır hale geldi. 2007’de 24 bin 41 traktör satılırken 2008’de satış 14 bin 621’e düştü.
Bu yılın ilk iki aylık döneminde sadece 611 traktör satıldı. Traktör üreticileri yıl sonuna kadar 5-6 bin traktör satılırsa bunun büyük bir başarı olacağını ifade ediyor. Traktör sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 30’a kadar düştü.Geçen yılın  aynı dönemine göre ilk iki ayda üretim  ve ihracat yarı yarıya azaldı. Traktör sektörünün durumu 2001 krizinden daha kötü.
Rakamların ortaya koyduğu bu tabloyu kriz başladıktan sonra gezme fırsatını bulduğumuz iki traktör fabrikasında gözlerimizle gördük.
Yakın zamanda Hattat Grubu’nun Tekirdağ Çerkezköy’deki fabrikalarını gezerken traktör sektörünün “duayen” isimlerinden Hattat Tarım’ın Genel Müdürü Zekai Kutan, Satış ve Pazarlama Direktörü Uygar Uşar ve Hema Endüstri A.Ş. Genel Müdürü Çetin Çıtakoğlu’nun heyecanına tanık olduk. Dünyanın dev otomotiv firmalarına  motor hariç her türlü parçayı üretmenin heyecanını ve gururunu paylaştılar. Krize rağmen traktör satışı ve ihracatı için nasıl çırpındıklarına tanık olduk.
Zekai Kutan, 1976’da TÜMOSAN’ın kurulmasında görev alan ve 5 yılı İtalya’da olmak üzere 33 yıldır traktör sektöründe çalışıyor.
Kutan’ a göre sektörün tek sorunu ekonomik kriz değil. Çin ve Hindistan’dan çok ucuz ve kalitesiz traktörlerin ithal edilmesi sektöre çok büyük bir darbe vurdu. Denetimsiz, hiçbir altyapısı, yedek parça ve servis hizmeti olmayan ucuz traktörlerin serbestçe ithal edilmesi çiftçiye, traktör sektörüne, tarıma ve ülkeye ciddi zarar veriyor. Kutan’ın iddiası, Türkiye’nin giderek bir traktör çöplüğüne dönmesi.
Türkiye’de 5 traktör üreticisi firma olmasına karşın, piyasada 30’u aşkın marka traktör var. Bir çoğu da Çin veya Hindistan’dan ithal ediliyor. Türkiye’nin, traktör çöplüğü olmaması için mutlaka ithalatın kontrol altına alınması gerekiyor. İlk adım olarak, ithalatçı firmalara asgari 9 bölgede ve en az 50 satış sonrası servis kurma zorunluluğu getirilebilir.
Traktör sektöründe her geçen gün büyüyen sorunlardan birisi de bayilik sistemi. Bugüne kadar traktör firmaları bayilik verirken bayiinin bulunduğu bölgede tanınan, güvenilir ve satış kabiliyeti olan kişileri tercih ederdi. Genellikle de ikinci el galericilerden bayilikler yaratılıyordu. Ancak, son yıllarda bu yapı değişti. Sektörde yaşanan yoğun rekabet nedeniyle bayilerin daha çok model bulundurması ve bunun için de ciddi bir ekonomik güce sahip olması gerekiyor. Traktör firmaları bu güce sahip bayi bulmakta zorlanıyor. Traktör sektöründe bayilik sisteminin ayakta kalması için otomotivdeki gibi bayi- yedek parça- servis hizmeti veren güçlü bir yapının oluşturulması gerekiyor.
Krizle birlikte bankaların kredi musluğunu kapatması traktör satışlarını olumsuz etkiliyor. Bankalar traktör kredisi vermek istemiyor. Kredi verenler ise en az 4-5 kefil istiyor. Bankalar da kendilerince haklı. Ölçüsüz verilen krediler nedeniyle bir çok çiftçi aldığı traktörün parasını-kredisini ödeyemiyor. Banka veya satıcı sıkıştırınca çiftçi; “canımı mı alacaksınız, alın traktörünüzü” diyerek traktörü bırakıyor. Bankacıların elinde satılmayı bekleyen çok sayıda traktör var. Bu nedenle ikinci el traktör satışı çok daha hareketli. Fakat orada da ciddi bir sorun var. İkinci el traktörde yüzde 18 KDV(Katma Değer Vergisi) alınıyor.
Gelişmiş ülkelerde traktörün ekonomik ömrü 20 yıl kabul edilir. Türkiye’de 25 yaş üzeri 580 bin traktör var. Yaş ortalaması 38. Yaş ortalaması arttıkça verimliliğini kaybediyor. Yakıt tüketimi artıyor.Çiftçiye yarardan çok zarar veriyor.
Otomobilde olduğu gibi hurda desteği ile traktör parkının yenilenmesi gerekiyor. Ancak traktörcüler seslerini yeterince duyuramadıkları için hurda desteği bir türlü çıkmıyor.
Özetle traktör üreticileri deyim yerindeyse can çekişiyor. İhracatla nefes almaya çalışıyorlar.

Bu makale ile ilgili yapılan yorumlar

  1. ALMANYADAN 12 Mart 2009 - 09:03 - Yanıtla

    kombassan holding hisseleri ile takas etmek istiyorum
    21. yüz yil büyük anadolu holding hisseleri ile takas etmek istiyoruz
    biz bu holdinglerle bas edemedik
    hükümetimizde bize yardimci olmadi
    süt inegi ve seanen kecisi verselerde olur

  2. bulduk gökmen 13 Mart 2009 - 00:21 - Yanıtla

    yerli üreticilerde çin ve hinditandan ucuza parça getirdiler 2008 model tümosan 90/80 DTK Cconta yakıyor eksoz yolda kopuyor her ay kabin takozu için servise gidiliyor elektrik aksamı çalışmıyor ilk yıkamada paspaslar yırtıluyor kısacası dökülüyor millet uyandı elindekini ucuza verip döküntüyü pahalıya alacak turist misali önce kazıkladılar şimdi bedava verseler alan yok

  3. Cahit Tekbaş 15 Mart 2009 - 04:44 - Yanıtla

    Sayın Ali Ekber Yıldırım,

    12.03.2009 tarihli “Traktör Üreticileri Can Çekişiyor” makalenizi okudum.
    Yine ülkemiz için önemli bir soruna temas etmişsiniz.
    Geçtiğimiz yıllarda otomotiv sektörüne yapılan hurda indirimi bu sektörü çok güzel bir şekilde canlandırmıştı.
    Yaşadığımız dünyada otomobil günlük hayatımızı kolaylaştırıcı ve her ailenin temel ihtiyacı konumuna gelmiştir. Bu yadsınamaz bir gerçektir.
    Günümüzde küresel kriz nedeniyle sıkıntı içerisinde bulunan otomotiv sektörünü tekrar harekete geçirmek anlamında ekonomik ömrünü doldurmuş yaşlı araçlar için hurda indirimi çalışmaları sonuca ulaşmak üzeredir. Bu çalışmalara saygı duyuyoruz ancak ülkemizde yaşayan insanların hala %40’ a yakın bir bölümü kırsal alandan, tarımdan geçimini sağlamaktadır. Ve bu insanların elinde tarlasını, bağını, bahçesini işlemekte kullandığı traktörleri ve tarım makineleri mevcuttur. Ama bir traktör ve tarım makineleri sahibi olmanın yanı sıra traktör ve makinelerde aranacak olan evsaflar dikkate alındığında çoğunun ekonomik ömrünü doldurmuş, çevre kirliliği yaratan ve iş güvenliği açısından sağlıksız durumda olduğu görülebilir.
    Bir program dahilinde traktör ve tarım makineleri sahiplerinin hurda indiriminden faydalandırılmasının bütçeye getireceği mali yükün farkındayız. Ancak bunun yakıt, bakım-onarım giderleri ve zamandan tasarruf sağlanarak asgariye ineceğine inanıyoruz.
    Girmek için mücadele ettiğimiz AB ülkeleri çiftçileri ile eşit şartlarda yarışarak birim alandan alınan üretim artışı, kalite verimliliği ve sürdürülebilir rekabeti bu şekilde sağlayabiliriz.

    Cahit TEKBAŞ

    EKER-MAK ZİRAİ ALETLER
    İMALAT VE TİCARET LTD.ŞTİ.
    Haymana Yolu 1.Km.
    06900 Polatlı/ANKARA

  4. Halil Yavuz 15 Mart 2009 - 04:49 - Yanıtla

    Merhaba Sn. Yıldırım,

    Biz traktör kredisi de dahil zirai kesime kredi vermekte geri adım atmadık. Doğru matemetik ile yapılan hesaplamalara ödeme planı da uyar ise traktör kredilerini de kullandırıyoruz.
    Kişisel bir görüşümü paylaşmak istedim.
    Teşekkürler, İyi çalışmalar.

    Halil Yavuz
    Yönetmen
    Avr. 3. Bölge Krediler Müdürlüğü

  5. Abdullah Cotuk 17 Mart 2009 - 04:28 - Yanıtla

    Bizim halkımız kredi ya da taksitli bir ekipman ya da araba satışı var denildiği zaman çok afedersiniz ama balık gibi atlıyor.
    Bu traktörler piyasa değerinin gereğinde fazla bir miktarla satıldı. Bu satışların sonunda çiftçiler ödemeycek duruma geldi ve bankaların faizi giderek borcu kabartıyor. Bu işin içinden çıkamayan çiftçi traktörleri aldığı paranın %50 %60 oranında zarar yapıp satmakta kaldılar. Bu durumda kazanan Traktör üreticileri yüksek bir kazanç elde ettiler. Yüksek rakamlarda traktörler satıldı. Şimdi çiftçiden kazandıkları parayı yavaş yavaş sindirsinler. Haksız kazanç olursa durum değişir.

  6. şenay ünlü 21 Mart 2009 - 09:58 - Yanıtla

    tıraktö borcunu çiftçiler tadıyla hiç ödeyemedi …kimi tefeçiden buldu kimi tıraktörünü satıp tekrar daha bataga sürüklendi kimi arazi satıp kimide kıredi çekerek ödedi ….çiftçinin hali en acınacak kesim hakkını arayan yok …hakkımızı yiyenlerin bogazında kalsın inşallah………………

  7. y.o 12 Aralık 2009 - 17:07 - Yanıtla

    yukarıdaki bilgileri ve yorumları iyi analiz etmek gerekiyor.bugün ülkemizde üretilen ve ithal edilen hatta montajı yapılan tüm ünlü ve yeni traktör markaları kalite,güvenirlilik,servis,yedek parça ve en önemlisi yakıt tasarrufu gibi konularda sınıfta kalmışlardır.bugün 15-20-30 yaşlarındaki traktörlerin yaptıgı işi ve verimi veremiyorlar.yedek parçaları fabrika ve ithalatçı firma tekelinde piyasa şartlarının çok çok üstünde parça satıyorlar.garantisi biten traktör resmen elde kalıyor.
    ikinci bir konu traktör fabrikalrı bayileri ve ithalatçıları türk çiftçisini altın yumurtlayan tavuk sandı.ve o tavugu kestiler.yalanla dolanla kandırmaca traktör sattılar.bugün 15-20 bin liralık bir traktörün gördüğü işi 70-100 lira vererek birde faiz ödeyerek almaya ve vermeye çalıştılar.çiftçiyi bitirdiler.şimdi bitme sırası iflas sırası onlarda.hurda diye göz diktikleri traktörler altın degerinde parçası ucuz,servisi tamiri kolay.bizler eskilerimizi seviyoruz yeni alanlarda mumla eskilerini arıyorlar.bankalar tefeci,bayiar tefeci tefeci tefeci yazık degilmi bu çiftçilere.bir ürünü bir mahsülü yetiştirmek ömürden yıl yıl alıyor.kurak oluyor afet oluyor çiftçi ütetigini alamıyor satamıyor bankalar idare edin yok.vurun köylüye bugün ülkede üretim ve tarım bitti.sırasıyla onlarda bitecek.satsınlar afrikaya.

  8. oguz acar 13 Aralık 2009 - 10:55 - Yanıtla

    kımse kusura bakmasın kendı duşen aglamaz bende bılıyorum sıfır traktore bınmeyı am olmuyo buntcen nryı nkaldırıyoda ona bıncen alıyola sıfır traktoru kendısınınkını verıyo odeme gelınce yok kendı traktorundende oluyor verdıde boşa gıdıyoakıllı olsun herkrs kımse zorla traktor satmıyor betyler

  9. y.o 14 Aralık 2009 - 11:31 - Yanıtla

    zaman gelir sende düşersin.senin fikrin bana degmeyen yılan bin yaşasın fikri.bşirgün o yılan seni de sokar.köylü sıfır traktör aldı diye ölmesimi gerekir.tarım ve tarımdaki maliyetler olumsuzluklar ortada çiftçi köylü zor durumda.ne bankalar nede başka birileri çiftçiye el uzatmıyorlar sadece düşmesi için ölmesi içn çabalıyorlar.sıfır traktör makina almak her çiftçinin hakkı.burada bahis olan konu traktörlerin kalitelerinin olmayışı,servislerinin bilgisiz art niyetli olması,yedek parçaların ve bakımlarının çok maliyetli olması,garantilerinin kandırmaca olması daha bir çok konu var.bayilerin fabrikaların malı satana kadar arkasında olduklarısattıktan sonra hadi eyvallah demeleri.bugün zengin olan bir tane bayi yok hepsi bttı batmaya musaitler.çünkü amaç kandırmaca aldatmaca,bankalar olsun fabrika olsun yüksek maliyet ve faizle köylüyü bitiriyorlar.ama çiftçi bir kaybeder fabrikalar bayiler hatta bankalar bin kaybederler.

  10. durmuş eyvaz 31 Aralık 2009 - 17:22 - Yanıtla

    sayın çifçi kardeşleim traktör alırken o elimideki yok pahasına verdiğimiz traktörümüzü nerluklarla aldık hiç düşündükmü traktör değiştirirken bunu düşünsek yeter 75000tlye bir trktr alalım 15000tl traktörüm 60000tl borç 4 yıl ödeme her yıl 15000tlödenecek zaten heryıl15000tl ödeyebilen şahıs geri 4yıla baksın kaç para toplamış ona göre girsin yoksa ben battıktan sora fabrikalar ister batsın ister dursun farketmez dünya ne zaman batacak demişler ben ölünce batıyor sizi bilmem

  11. isa uslu 25 Ocak 2010 - 07:19 - Yanıtla

    bu sanayici yerli bir marka traktör yapamadı ingiliz alman fıransız markalra fasonculuk yapıyorlar traktörün değeri nedir ikiton demir 2000 – dört lastik 1000 kaporta 1000 yağı 1000 işçilikrobotla 2000 kar 2000 ardiye nakliye 1000 tplam 10 000 en ucuz traktör piyasada sıfır 30 000 aradaki 20 000 çiftçiden ömür boyu ödesin allah yardımcımız olsun tosyalı isa

  12. isa uslu 25 Ocak 2010 - 07:27 - Yanıtla

    çiftçi bitti traktörun deposunda mazot yok ahırda hayvan kalmadı buğday 400 maal oluyor 400 e satıyoruz pancar 100 kuruş biryıl yetiştir eylülde teslim ediyoruz mayısta para ödeniyor 100 kuruşa hamala yerden işçiliğini yaptıramazsın tarlalar parçalı vereseli su yolları kapanmış baraj bent yapılmıyor su çaydan akıyor çiftçi bakıyor sonumuz hayır olsun paramızla et bulamıyacağız tosyalı isa

  13. isa uslu 25 Ocak 2010 - 07:37 - Yanıtla

    ne sıfır traktörü ben 83 mf 240 15000 e aldım 8400 2 yıl sonra emeklilik için sattım şimdi 5000 7000 arası bir traktör bulsamda tarlamı sürsem diyorumartık taksit ödeyecek ne halim var ne morelim çare köylü birlik olacak her köye makina parkı 5000 dönüme iki traktör alet edevat başına sigortalı 4 genç araziyi ekecekler artan parayıda hayvana bağlayıp günü kurtaracağız tosyalı isa kösenli

  14. sinan AŞÇI 5 Temmuz 2010 - 17:56 - Yanıtla

    çiftçilikten paramı kazanıyoruz da sıfır traktör alacagz ben kndi sahsma mazot .gübereyi zor ödüyorm

  15. Huseyin Ciloglu 28 Ağustos 2010 - 12:56 - Yanıtla

    Turkiye’deki antika traktorleri yasatalim

    Sayin Yetkili,
    Adim Huseyin Ciloglu, Ankara’liyim ve eski traktorleri arastiriyorum.
    Ileri sanayi’nin yaninda ayni zamanda bir tarim ulkeside olan Turkiye’mizde, tarimsal mekanizasyonda modernlestikce eski traktorlerin unutuldugunu, o zamanlar ciftcilerimizin modern yasamin simgesi saydigi bu traktorlerle ilgilenilmedigini dolayisiyla yok olup gittiklerini fark ettim, iste bu nedenle ve eski traktorleri cok sevdigimden en azindan fotograflarini yasatabilmek icin 1999 yilinda, Turkiye’ye ilk gelen traktorleri arastirip fotograflarini cekmeye basladim, gecen sure icinde bunlarin cogunu bulup fotograflarini cektim, ne yazikki bazilarini bulamadim cunku coktan hurdaliklarda parcalanmislardi, ancak fotografini cektigim traktorlerin cogu orijinalliklerini hala korumaktadirlar.
    Bu fotograflari inceleyen”Uludag, Harran, 19Mayis, Akdeniz, Ege, Selcuk, Adnan Menderes ve Ataturk universiteleri”ne bagli ziraat fakulteleri tarim makinalari bolumu hocalari, fotograflarin Turkiye’nin “tarimsal mekanizasyon tarihi” acisindan cok kiymetli ve ilerde bulunmaz bir belgesel arsiv olduklarini bana bildirmislerdir.
    Hepsi renkli olan koleksiyonu olustururken, traktorlerin orijinal yada orijinale yakin olmalarina ve traktorlerle dogayi ayni fotografta goruntulemeye ozen gosterdim, cekimlerimde Canon makina, Kodak gold film ve Kodak royal kagit kullandim, sonuc olarak olaganustu bir arsiv ortaya cikti.
    Listede olmayanlarla birlikte 60 ayri model/marka traktorlerin degisik acidan cekilmis 2200 kare negatifi Turkiye’de sadece benim arsivimdedir, ayrica arastirmalarima devam etmekteyim cunku hurdaliklarda parcalanan her traktor benim icin yitip giden bir degerdir.

    Listedeki artik cok zor bulunan traktorlerin yuksek cozunurlukte fotograflarini yada yalnizca traktor ve dogayi iceren negatiflerini kullanmak veya koleksiyonuna katmak isteyen ilgilenenler kendilerinin belirleyecegi makul bir bedel karsiliginda bu emsalsiz arsive tabiki kullandikca buyuk parasal getiriye sahip olacaklardir ayrica firmalari prestij kazanacaktir cunku ilerde bulunmasi mumkun olmayan ilkel makinalarin otantik ortamda cekilmis kareleri oldukca degerlenecektir.

    Gonderilen fotograflar ornektir fotograflarda sadece doga ve traktor vardir ayrica katalog, brosur, takvim vb. icin uygundur.

    Biz farkinda olmasakta bir donem tarihimize taniklik etmis bu degerlerimizin yok olmalarina lutfen izin vermeyelim.

    Olumlu yada olumsuz cevabinizi bildiriseniz sevinirim.

    Saygilarimla
    Huseyin Ciloglu

    Tlf: 0536 5111707

    Not: Arsivden daha once ticari satis yapilmamistir.

    http://www.egelife.com/index.php?option=content&task=view&id=590

    http://www.tarimmarket.com.tr/detay.asp?id=472

    Arsivimdeki traktorlerden bazilarinin model/markalari asagidadir.

    1948 ALLIS-CHALMERS-G U.S.A

    1956 BÜHRER Spezial Germany

    1955 CASE 500 U.S.A

    1963 CASE 830 U.S.A

    1957 DAVID BROWN – 2D U.S.A

    1956 DEUTZ 15 Germany

    1963 EICHER EM325 Germany

    1952 ENSINGER Germany

    1952 FAHR D 12 Germany

    1953 FENDT F 15 Germany

    1947 FERGUSON TE20 England

    1963 FIAT 411 Italia

    1968 FIAT 415 Italia

    1939 FORDSON England

    1950 FORDSON E27 England

    1962 FORDSON DEXTA England

    1963 FORDSON MAJOR England

    1967 FORD 2000 England

    1968 FORD 5000 England

    1956 HANOMAG R45 Germany

    1959 HANOMAG R455 Germany

    1962 HANOMAG Brillant 600 Germany

    1953 HELA D15 Germany

    1944 HSCS G-35 Hungary

    1951 JOHN DEERE R U.S.A

    1961 JOHN DEERE 3010 U.S.A

    1952 KRAMER Germany

    1941 LANZ BULLDOG 17 Germany

    1950 LANZ BULLDOG 35 Germany

    1951 M.A.N 4X4 Germany

    1948 MASSEY HARRIS pony England

    1952 MASSEY HARRIS 55K England

    1953 MASSEY HARRIS 744 England

    1963 MASSEY FERGUSON 35X England

    1968 MASSEY FERGUSON 135

    1940 Mc CORMICK-TD9 U.S.A

    1957 Mc CORMICK-D9 U.S.A

    1953 MINNEAPOLIS MOLINE U U.S.A

    1957 MINNEAPOLIS MOLINE 445 U.S.A

    1964 MINNEAPOLIS MOLIN M602 U.S.A

    1960 NUFFIELD 10/60 England

    1951 O&K Germany

    1949 OLIVER 77 Canada

    1955 OLIVER 55 Canada

    1952 PRIMUS Germany

    1952 SCHLUTER AS 30 Germany

    1948 STEYR 26 Österreich

    1966 STEYR 280 a Österreich

    1957 WAHL Germany

    1966 VOLVO BOLINDER Sweden

  16. efrahim ayten 29 Temmuz 2021 - 16:39 - Yanıtla

    eskiden forson major dexta 135 165 frguson haomag r 45 fiat 450 480 640 sadece ufak bir bakim 20 yil sorunsuz kullanirdi simdi ise yok turbosu yok enjoktoru yok pompasi yok klimasi vs

Tarım: İlişkili Diğer Makaleler

En Son Yayınlanan Makaleler