Şehir kovboyları zor durumda

Bu makalede ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.

Şehir kovboyları zor durumda

13 Şubat 2009

·

Tarım Dünyası

·

Köşe Yazısı

Güncelleme: Şub 13, 2009

Prof. Dr. Mustafa KAYMAKÇI
[email protected]

Gazeteci Ali Ekber Yıldırım’ın yazdığına göre Aralık 2008′ in bir Cuma günü, İzmir’ de yapılan bir toplantıda, dev süt sığırcılığı yapan işadamları bir araya gelmişler. Toplantıda işadamları “Kaliteli süt açığını görerek ve verilen desteklere güvenerek yatırım yaptıklarını, ancak süt fiyatlarında düşüşler nedeniyle, küçük çiftçilerden daha kötü durumda kaldıklarını, sütün fiyatının belirlenmesinde rolleri olmadığını, batışlarından herkesin zarar göreceğini, bu nedenle öncelikle çiğ süt fiyatının keyfi olarak düşürülmesine karşı eylem yapmaları” gerektiğini belirtmişler. Özetle Ali Ekber Yıldırım, hayvancılık sektöründe yatırım yapan “Şehir Kovboyları” nın zor durumda olduğunu söylüyor.
Kim Bu Şehir Kovboyları?
Bu terim, iş dünyasının bir dergisi olan “Fortune” ye ait.Daha önce hiç hayvancılık yapmamış, ancak devletin verdiği olağanüstü desteklerle süt sığırcılığına yönelen girişimcilere bu ad verilmiş. Yıldırım’in yazdığına göre, 2000 yılında 12 milyon YTL olan bu destek, her yıl arttırılmış ve 2007 yılında 1 milyar 200 milyona ulaşmış.
Genellikle 300-500 baş hayvanla başlayan şehir kovboyları kısa zamanda 1000-1500 başlık işletmeler kurmuşlar. Kimileri de 2-3 binlik işletmelere sahip olmuşlar.
Dev Sığırcılık İşletmeleri Neden Yaratıldı?
Dev sığırcılık işletmelerinin oluşturulmasının nedeni, öncelikle ideolojik bir yaklaşımın sonucu. Bu yaklaşıma göre ; endüstriyel tarım için küçük ve orta ölçekli işletmelerle yapılan köylü tarımcılığı terk edilmeli, büyük ölçekli şirket tarımcılığı egemen olmalı, çünkü köylü tarımcılığı yeterince endüstriyel girdi kullanamıyor ve üretim yapamıyor. Batı (Merkez) ülkeleri tarafından öne sürülen bu ideolojik yaklaşım, özellikle 1980′ li yılların başından itibaren Türkiye’ de ki iktidarlar tarafından  da kabul edildi. Bunun sonucu olarak, tarımsal desteklemeler azaltıldı, var olan kaynaklarda büyük işletmelerin oluşturulması için kullanılmaya başlandı.Tarımsal KİT’ ler özelleştirildi, kamuya ait çiftlikler de özel sektöre kiralandı.Bu bağlamda endüstriyel girdiye en açık olan dev sığırcılık işletmelerinin kurulması için gerekli düzenlemeler sağlandı. Bilindiği üzere dev sığırcılık işletmeleri damızlık hayvanlardan sağım makinelerine, ilaçlardan yeme kadar ağırlıklı olarak endüstriyel girdi kullanılıyor. Bu girdiler de Batı’ dan ithal edilerek Türkiye’ ye giriyor.
Başlangıçta Batı’ nın dayattığı bu yaklaşım daha sonraları Türkiye’ deki liberallerden de büyük destek gördü ve siyasi iktidarlar da bu yaklaşım doğrultusunda hareket ettiler.
Dev Sığırcılık İşletmeleri’ nin Kurulması Batı’ nın İşine Yaradı
Şirket tarımcılığının öne çıkarılması, Avrupa Birliği, Müzakere sürecinde sanayiye dökülen süt temel alınarak, süt kotasının arttırılması konusuyla gündeme getirildi. Bu amaçla dev sığırcılık işletmelerinin kurulması gerekliliği dayatıldı. Büyük işletmelere olağanüstü destekler sağlandı. Bununla birlikte dev işletmeler için damızlık düve gereksinmesinin Türkiye iç pazarından karşılanamayacağı gerekçe gösterilerek, ithalatın başlatılması için bir baskı grubu ortaya çıkartıldı. Sonuçta deli inek hastalığı yüzünden AB ve ABD’ den geçici olarak kesintiye uğratılan ithalat yoğun olarak başlatıldı. Bu şekilde Batı’ nın elinde sorun olan damızlık sığır stokları yeniden eritilme sürecine sokuldu.Özetle, dev sığırcılık işletmelerin oluşturulması olayına AB/ABD kaynaklı dış dinamikler açısından bakmakta yarar var.
Şehir Kovboyları Gör(e) mediği !
Şehir kovboyları öncelikle aşağıdaki soruların cevaplarını aramalılar;
1. Çiğ süt fiyatlarının düşmesi ile ithal edilen (bir kısmı da kaçak olarak girdiği söyleniyor) süt tozu ve buzağı maması arasında bir ilişki var mı?
2. Neden ithal edilen süt tozu fiyatları ile Türkiye’ de üretilen süt tozu fiyatları arasında fark yaratıldı?Batı’ nın elindeki aşırı süt tozu stoklarının bunda rolü oldu mu?
3. Çiğ süt fiyatlarının düşürülmesinde çok uluslu şirketlerinin ve sütü işleyen sanayilerin payları nedir?
4. Kazanamadıkları için sektörden çekilecek olan işletmeleri kimler alabilir? Acaba bunları yabancı firmaların alma olasılığı nedir?
5. Şehir kovboylarının kullandıkları kaynakları ucuza elden çıkarmaları, sonuçta Türkiye’ nin malını heba etmek değil mi?
Bu soruların cevaplarını şehir kovboyları aramak zorundadır. Ancak biz bir başka soru daha soralım, ancak cevabını da verelim; Türkiye’ de kimilerinin tutkuyla girmeyi amaçladığı AB’de 100 baş ve üzeri büyük sığırcılık işletmelerinin payı nedir, AB’ de sığırcılık dev işletmelerde mi yapılıyor? AB’ de 100 baş ve üzeri işletmelerin payı 1.7 dolayındadır. İdeal model 40-50 başlık işletmelerdir. Nedeni şudur; süt sığırcılığı yirmi dört saat yaşanılan bir üretim etkinliğidir. Aile işgücüne yoğun bir gereksinme duyulur, işgücü satın alınarak bu iş yürümez.
Şehir kovboylarına işin buraya varacağı daha önce söylenmişti, yazılmıştı.Dövünmeleri çare değildir.Sektörler çekilmeleri durumunda ya hayvanlarını kasaba göndereceklerdir yada işletmelerini yabancılara ucuza kapatacaklardır. Uluslar arası sömürü (emperyalizm), ulusal sermayenin de göz yaşına bakmaz.
Yeri gelmişken bu anımı anlatayım, bir panelde Egeli bir büyük pamuk üreticisi, Polonyalı bir çiftçinin yakınmasını şöyle dile getirmişti; Polonyalı çiftçi, İkinci Dünya Savaşı’ nda Almanlara karşı topraklarını korumak için savaştıklarını ve Varşova’nın yerle bir edildiğini, ancak kan dökerek vermedikleri çiftliklerini AB’ye girdikten sonra Almanlar’a satmak zorunda kaldıklarını anlatmış. Daha sonra da eklemiş “Acaba biz İkinci Dünya Savaşı’ nda Almanlara karşı neden savaştık, cevabını bulamıyorum” demiş.
Buradan biz Türkler de ders çıkaralım mı?

13.2.2009/ Cumhuriyet Ege

Bu makale ile ilgili yapılan yorumlar

  1. SELIM 15 Şubat 2009 - 13:38 - Yanıtla

    AB NIN SÖMÜRGESINE GELMEYELIM
    BIR CIFTLIKTE EN COK 50 SÜT INEGI OLSUN
    BIZ GURBETCILER IZINDEN DÖNERKEN ALMANYAYA PEYNIR GETIREMIYORUZ
    EN KÜCÜK TARIM ISLETMEMIZDE 50 DÖNÜM OLSUN
    DEVLETIMIZ ACILEN TARIM VE HAYVANCILIK REFORMU YAPSIN
    HAVANCILIGA VERILEN KRADI YESIL SERMAYELI HOLDINGLERE VERILSIN FABRIKALAR KURULSUN
    MESSELA
    SÜT TOZU FABRIKASI
    BUZAGI MAMASI FABRIKASI
    KURULSUN
    INEKCILIK KADARDA SEANEN KECISI BESLEYELIM
    BAKINIZ BAZI TARIM ISLETMELERIMIZIN YOLU YOK
    SUYU YOK VE COK KÜCÜKLER BURALARI 50 SER DÖNÜMLÜK MODERN CIFTLIKLER YAPALIM MILLETIMIZE
    TAKSITLE SATARIZ
    TOKI KONUT YAPACAGINA CIFTLIK YAPSIN
    TÜRKIYEDE YETERLI SAYIDA KONUT VAR
    KOMBASSAN HOLDINGIN ELINDE

  2. SELIM 15 Şubat 2009 - 13:39 - Yanıtla

    HER TÜRK TÜRK MALI KULLANMALI
    ISRAIL MALINA ,Ab malna no

Yazıların Yankıları: İlişkili Diğer Makaleler

En Son Yayınlanan Makaleler