Kuru üzümde neler oluyor?

Bu makalede ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.

Kuru üzümde neler oluyor?

05 Ağustos 2008

·

Ali Ekber Yıldırım

·

Köşe Yazısı

Güncelleme: Ağu 5, 2008

Fındıkta olduğu gibi çekirdeksiz kuru üzümde de Türkiye, hem üretimde hem de ihracatta dünya lideri.
Türkiye’nin çekirdeksiz kuru üzüm üretimi yıllık ortalama 240 bin ton seviyelerinde gerçekleşiyor. 2000’li yılların başına kadar lider konumda olan Amerika Birleşik Devletleri’nin üretimi ise son yıllarda ortalama 200 bin ton.
İhracatta ise, Türkiye tartışmasız lider. Son 5 sezonun ortalaması 220 bin ton. En yakın rakibi Amerika’nın ihracatı yıllık 95 – 100 bin ton seviyesinde.
Türkiye ürettiği çekirdeksiz kuru üzümün yüzde 80-90’nını ihraç ediyor. İhracatın çok büyük bölümü (yüzde 70) Avrupa Birliği ülkelerine yapılıyor. Bu ülkelerde Ege’nin sultani üzümü çok iyi biliniyor. Çekirdeksiz kuru üzüm ihracatından elde edilen döviz girdisi 10 yıl öncesine kadar 200 milyon dolardı. Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği verilerine göre, 1 Eylül 2007’de başlayan 2007-2008 sezonunda  2 Ağustos 2008 itibariyle 185 bin ton kuru üzüm ihracatı karşılığında 315 milyon dolar döviz girdisi sağlandı. Avrupa’ya ortalama 1700 dolardan üzüm ihraç ediliyor. Diğer ülkelere yapılan ihracat daha yüksek. Son yılların ortalaması bin dolar olduğu dikkate alındığında ihraç fiyatında da önemli bir artış var. Hem ülke kazanıyor, hem ihracatçı.  Ancak, bu gelişmenin üreticiye aynı oranda yansımıyor. Bir çok üründe olduğu gibi üzümde de ürün üreticiden çıktıktan sonra daha yüksek fiyatla satılıyor.
Geçen yıl kuraklığın etkisi ile çekirdeksiz kuru üzüm rekoltesi 200 bin tona geriledi. Bu yılın rekoltesi yarın Manisa Ticaret Borsası’nda açıklanıyor.
Mayıs ayında Şili’de yapılan  Uluslararası Kabuklu ve Kuru Meyveler Konseyi’nin toplantısında Türkiye’nin çekirdeksiz kuru üzüm üretiminin 300 bin ton olacağı ifade edildi. Aynı toplantıda Amerika Birleşik Devletleri’nde de 300 bin ton üretim olacağı açıklandı. Önemli üretici ülkelerden İran’da ise üretimin yarı yarıya düşerek  60 bin tona gerileyeceği tahmininde bulunuldu.
Manisa’daki toplantıda rakamlar daha net ortaya çıkacak. Ancak geçen yıla göre önemli bir üretim artışı olacağı çok açık. Bu üretim artışı beraberinde bir miktar arz fazlasını da getirecek. Bu arz fazlası iyi yönetilemezse hem iç piyasada hem de ihracatta fiyat düşüşü olur. Nitekim, İzmir Ticaret Borsası’nda bunun ilk sinyalleri verildi. Mayıs’ta 3 YTL’ nin üzerinde alıcı bulan çekirdeksiz kuru üzüm hasat öncesi 2.20 YTL’ ye kadar geriledi. Üretici sezon başlarken ” bu sene ürün çok, satamazsam elimde kalır” korkusuyla elindeki ürünü piyasaya sürerse fiyat düşebilir. Ancak kontrollü olarak arz edilirse fiyat düşüşü çok fazla olmaz.
Dünya piyasaları açısından bakıldığında Amerika’daki üretim artışı Türkiye için dezavantaj olarak görülebilir. Ancak, İran’da üretimin yarı yarıya azalmasının getirdiği avantaj çok daha büyük olacak.
Yarın açıklanacak rekolte üzerinden hesaplar yapılacak ve piyasa daha net verilerle analiz edilecek. Ancak, son  5 yıllık döneme bakıldığında 200 bin tonun üzerinde üzüm ihraç edilecek. İç piyasadaki tüketim 30- 35 bin ton olacağına göre Türkiye’nin bir miktar arz fazlası üzümü olacak. Üzümde arz fazlasını eskiden beri Tekel ve Tariş Üzüm Birliği alıyordu. Tekel özelleşti. Tariş Üzüm Birliği ise devlet desteği olmadan bu görevi üstlenmek istemiyor. Fakat üreticiyi de yüzüstü bırakma yanlısı değil.
Tariş Üzüm Birliği, Toprak Mahsulleri Ofisi aracılığı ile fındığa verilen desteğin üzüme de verilmesini istiyor.
Hükümet fındık için bir yol açtı. Açılan yolun devlet hazinesine faturası kabardıkça kabarıyor. Doğru olan her ürünü TMO’nun alması değil, birliklere ürün almaları için uygun ortamın sağlanmasıdır.

Bu makale ile ilgili yapılan yorumlar

  1. aykan 7 Ekim 2008 - 07:08 - Yanıtla

    keşke tüm tarım ürünlerinde de böyle güzel bir tablo olsaydı.

  2. ibrahim yılmaz 4 Kasım 2008 - 06:08 - Yanıtla

    merhaba ben manisalı üzüm üreticisi olrak sun demek istiyorum üzüm üreticisinin hakkını raryan yok tariş üzüm brligine hesap soran yok devlet gecen dönemlerde devlete olan borcunu sildi üstelik 90 tirilyon destek verdi ama ne oldu hiç degisen bişey olmadı tariş yan gelip yattı.

  3. Sencer Murat Çelik 2 Ocak 2009 - 12:05 - Yanıtla

    Devletin Tariş’e destek vereceği söylentisi Çekirdeksiz K.Üzüm piyasasını ancak bu aya kadar canlı tutabildi 10 gündür yaşanan sürekli iniş sonrasi üzüm fiyatları 1,5-1,6 ytl/kg seviyesine kadar düştü.Bundan sonra ne olucak?fiyatlar 1,5 ytl/kg çevresinde kitlenirse çiftçinin hali duman olur zira bağlarda masraf başladı (budak-bağlama-toprakalti gübre-bordo bulamaci Mart 15’e kadar uygulanmalı)artik biri sesimizi duysun?mitingse miting eylemse eylem bu çiftçiler ne zaman kim taman birleştirilecek?Artık gazeteler dahi tarım sektöründen bahsetmiyorsa Ziraat Odaları’nın hiç mi suçu yok?Maliyet açıklayıp bu fiyat yetersiz demek mi sadece odaların görevi?Hani örgütlenme,organizasyon,birlik?daha çok eziliriz çok!

  4. Sencer Murat Çelik 25 Ocak 2009 - 10:04 - Yanıtla

    Bu seneki tahmini rekolte :300.000 ton
    Bugüne kadar yapılan ihracat:119.000 ton
    Stok devredecek:40.000 ton
    İç piyasa:30.000 ton
    Tücaarda anlık stok:20.000 ton
    ————————————
    Bu rakamlar tahminlediğim ama gerçekçi olarak ifade edebileceğim rakamla.Buna göre üreticide bekletilen üzüm yaklaşık 100.000 ton.Ayda yaklaşık 15-20bin ton ihracat yapilabiliyor.Bu durumda üzüm 4-5 ay sonra kıtlaşacak piyasada.Bekletecek ama ümit bekleyen insanlara önerim 6.ay a dayanabileceklerse bekletmeleri hemen çözülmemeleri.Hemen çözülme olmazsa fiyatlar hiç olmazsa 1,7-1,8 ytl/kg bandına gelebilir kısa vadede.

Üzüm Şarap: İlişkili Diğer Makaleler

En Son Yayınlanan Makaleler