Kayseri’de tarım ve hayvancılık

Bir süre önce Murat Yerlikan adlı okurumuzdan elektronik posta ile bir mesaj geldi. Mesajda sanayi kenti olarak bilinen Kayseri’de tarım ve hayvancılık konusunda konuşma yapmamız isteniyordu.
Birkaç telefon görüşmesinden sonra Kayseri Ticaret Borsası’nda çoğunluğunu hayvancılık sektöründe faaliyet gösterenlerin oluşturduğu seçkin bir grupla tarım ve hayvancılıktaki son gelişmeleri konuştuk, tartıştık.
Kayseri, sucuğu ve pastırması ile ünlü. Sucuk ve pastırma üretenler besicilik sektöründeki sıkıntıları derinden yaşıyor. Bir çok yerde olduğu gibi Kayseri’de de girdi fiyatlarındaki artış, özellikle de yem fiyatlarındaki artış üreticilerin bir numaralı sorunu. Herkes maliyetlerdeki artışı ürün fiyatına yansıtamamaktan şikayetçi. Süt hayvancılığı desteklenirken, besiciliğe “üvey evlat” muamelesi yapılmasından yakınanlar çoğunluktaydı. Hatta bunu bir süre önce Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker’ e de aktarıyorlar. Sayın Bakan, “yeme destek veriyoruz, besi hayvanlarına yem vermiyor musunuz.” diye yanıt veriyor.
Hayvancılık sektöründe çok sorun var. Ancak, görünen o ki, Saray Halı’nın kurduğu 1000 tanesi sağmal olmak üzere Adana’daki çiftlikle birlikte 20 bin başlık dev hayvancılık işletmesi Kayseri’de ve sektörde umutları yeşertmiş. Bir zihniyet değişimi getirmiş.
Toplantı öncesinde DÜNYA Kayseri Bürosu’nda uzun yıllardır görev yapan ve kentin “canlı tarihi” olarak tanımlayabileceğimiz Mahmut Sabah ustamız ve Kayseri’de yaptığı sosyal, kültürel ve tarih çalışmalarıyla kentin belleğini tazeleyen İrfan Birol ile birlikte Develi’deki Saray Çiftliği’ni gezdik. Saray Halı Tarım İşletmeleri Grup Koordinatörü Fevzi Topal çiftlikle  ilgili çok ayrıntılı bilgiler verdi. Bunları bir köşe yazısına sığdırmak çok zor.
Fevzi Topal’ın verdiği bilgilere göre, Saray Çiftliği’nin kurulmasından sonra hayvancılığa bakış ve yatırım tarzında ciddi değişiklikler yaşanıyor. Saray Çiftliği’nin desteği  ile bölgede her biri en az 100 baş olmak üzere 17 işletme kuruldu. Saray Çiftliği bu işletmelere damızlık hayvan,veterinerlik hizmeti ve teknoloji desteği veriyor. İşletmeler sütünü ve kesilecek hayvanını isterse Saray Çiftliği’ne verebiliyor.
Develi’deki Saray Çiftliği, kaba yem ihtiyacının yüzde 90’nını kendisi üretiyor. Süt işleme tesisi, kesimhanesi, teknoloji yoğun altyapısı ile tam bir entegre hayvancılık işletmesi olan çiftlikte inek başına ortalama süt verimi 28 kilogram.
Hayvancılık konusunu konuşunca doğal olarak söz dönüp dolaşıp damızlık hayvan ithalatına geldi. Fevzi Topal, ithalattan söz edilmesinin bile sektörde endişe yarattığını söyledikten sonra sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu işletme kurulduğunda 600 düve inek ithal edildi. Ondan sonra bir tane bile ithal edilmedi. İşletmemizde 20 bin baş hayvan var. Türkiye’de 100 baş üzeri işletme kuranlara ithalat izni var. Ama, 5-10 baş işletme için düve ithal etmek ve dağıtmak, bu işin ticaretini yapmak, bu işi sürekli gündemde tutmak gelişen sektöre çok büyük bir darbe vurur.”
Sadece Kayseri için değil Türkiye için önemli bir işletme olan Saray Çiftliği’nin, Avrupa’nın en büyük işletmesi olduğu ifade ediliyor. Bu tür büyük çiftlikler Avrupa’dan çok Amerika’da yaygın. Türkiye’de büyük çiftlik modeli ne kadar yaygınlaşır, sektördeki ağırlığı ne olur bunu önümüzdeki günler gösterecek. Çünkü, bu işletmeleri kuranlar sektöre dışarıdan girenler. Para kazandıkları sürece sektörde kalırlar. Asıl işi hayvancılık olanların işletme büyüklüğü 5 ile 50 baş arası. İster büyük ister küçük olsun, Türkiye’nin her şeyden önce, uzun vadeli siyaset üstü bir tarım ve hayvancılık politikasına ihtiyacı var.
Kayseri, sanayi yatırımları ve ünlü sanayicileri ile bilinen bir kent. Son dönemde Şaban Ünlü yönetimindeki Kayseri Ticaret Borsası tarım ve hayvancılık konusunda da ciddi adımlar atıyor. Kentte sektörün gündeme gelmesini, tartışılmasını sağlıyorlar. Bize Kayseri’de bu çalışmaları gözleme ve fikirlerimizi paylaşma zemini yarattığı için Kayseri Ticaret Odası Genel Sekreteri Murat Yerlikan ve Kayseri Ticaret Borsası Genel Sekreteri  İsmail İçöz’e teşekkür ederiz.