Ekmeğe zam halkı üzecek

Bu makalede ele alınan konular hakkında hızlı bir genel bakış.

Ekmeğe zam halkı üzecek

07 Mart 2008

·

Tarım Dünyası

·

Köşe Yazısı

Güncelleme: Mar 7, 2008

Güngör Uras/ Olayların içinden/ Milliyet /7.3.2008

Fırıncılar karar verdi. Buğday ve un fiyatlarındaki artış nedeniyle ekmeğe yüzde 25 zam geliyor. 300 gram ekmek 75 YKr’ye, 1 kg ekmek 2.5 YTL’ye satılacak.
Eskiden 1 kg ekmek 2 YTL’ye satılırdı. Türkiye’de kişi başı ekmek tüketiminin günde 471 gram, yılda 172 kg olduğu tahmin edilir. Demek ki, 4 kişilik ailenin günlük ekmek faturası eskiden ortalama 94 YKr iken, zamdan sonra 1 YTL 18 YKr’ye yükselecek.
Ekmek zammı özellikle dar gelirli, çok nüfuslu aileler için önemli. Bu kesimdekilerde kişi başı günlük ekmek tüketimi (ülke ortalaması olan) 471 gramın çok üstündedir. Bazı ailelerde 2 kg’ye kadar çıkar.
Fırıncılara göre ekmek zammının nedeni, buğday ve dolayısıyla un fiyatlarındaki artıştır. Ekmek maliyetinde unun payı yüzde 30 dolayındadır. Şimdi gelelim buğday fiyatlarındaki gelişmeye.
1) Biyoyakıtta kullanılan tarımsal ürünlerin ekimi nedeniyle buğday üretim alanları daralıyor. 2) Geçen yıl dünyada kuraklık nedeniyle buğday üretimi azaldı. 3) Türkiye’de son yıllarda buğday üretimine önem verilmiyor. Ekim alanları daralıyor. 4) Geçen yıl Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) gereken zamanda gereken alımı yaparak stok oluşturamadı.
Dışarıda da buğday yok ve pahalı
Dış piyasalarda buğday fiyatları artıyor. Bu gerçeği değiştiremeyiz. Ama bizim içeride yaptığımız yanlışlara ne demeli? Tarımı en iyi izleyen iktisatçılardan Ali Ekber Yıldırım bakınız bu yanlışları nasıl sıralıyor: 
–   Buğday, Türkiye için son derece önemli bir ürün. Ekilebilir toprağın yaklaşık yüzde 30’unda buğday üretiliyor. Yıllık üretim ortalama 18-20 milyon ton.
–  ‘Türkiye, buğday ekmesin’ tezini savunanlar var. Diyorlar ki, “Amerika ile rekabet etmek mümkün değil. Dünyada buğdayın tonu 150 dolar, Türkiye’de 250- 300 dolar. Üretmeye ne gerek var, ithal edilsin.”
–  Geçen yıl yaşanan kuraklık, Türkiye’de de dünyada üretimi düşürdü. Fiyatlar hızla artmaya başladı. Dünya fiyatları, Türkiye’yi geçti. Dünyada buğdayın tonu 400 doları aştı.
–  Bu artış, “Buğday ekilmesin” tezini çürütmekle kalmadı, Türkiye’nin buğdaydan vazgeçemeyeceğini bir kez daha gösterdi.
TMO fındık alırken buğdayı unuttu
–  2007’de kuraklığın etkisiyle Türkiye’nin buğday üretimi 17 milyon tonun altına düştü.
–   Buna rağmen hükümet, TMO aracılığıyla 2007 ürünü ekmeklik buğdayın tonuna 425 YTL fiyat verdi. Tüccar bu fiyatı biraz yükselterek piyasadan buğdayı topladı.
–   TMO 102 bin ton civarında buğday alabildi. Bu son yıllarda aldığı en düşük miktar.
–  Aracılar piyasaya hâkimi oldu. Fiyatları 600 YTL’ye çıkardı. Unun maliyeti yükseldi.
–  Üretici buğdayını ucuza satmak, tüketici ise ekmeği pahalıya almak zorunda kaldı. Birkaç aracı bu işten para kazandı. Un sanayicisinin ve tüketicinin canı yandı.
–  Böyle bir dönemde yapılacak iş, TMO’nun piyasaya müdahale etmesiydi.  Elinde yeterli buğday olmadığı için şimdi ithal ederek piyasaya müdahale etmek zorunda.
–  Hükümet gümrük vergilerini yüzde 130’dan yüzde 8’e düşürdü. Ama ithalatta geç kalındığı ve dünya fiyatları hızla yükseldiği için uygun fiyata ürün bulmak kolay değil.
Yıldırım, “‘Ha bu da bize ders oldu! Paramızı bastırır istediğimiz yerden buğdayı alırız’ diye düşünmenin ne kadar yanlış olduğunu gördük” diyor. Yeni buğdayın  çıkmasına 4 ay var. Bu 4 ayı geçirmek zor olacak.

Bu makale ile ilgili yapılan yorumlar

Hububat,Yazıların Yankıları: İlişkili Diğer Makaleler

En Son Yayınlanan Makaleler